O‘zbekiston respublikasi oliy ta‘lim, fan va innovatsiyalar vazirligi

II BOB. KICHIK MAKTAB YOSHI O‘QUVCHILARIDA TASAVVUR VA IJODKORLIKNI O‘RGANISH MUAMMOLARI
2.1. Kichik maktab yoshi o’quvchilaridagi ijodkorlik sifatlarini aniqlash usullari

Dissertatsiyaning «Kichik maktab yoshi o’quvchilarida kreativlik xususiyatlarini oʻrganishning amaliy asoslari» deb nomlangan ikkinchi bobida tadqiqotning nazariy-metodologik asoslari, tadqiqotda qoʻllanilgan metodlarning umumiy tavsifi, oʻtkazish tartibi oʻz aksini topgan. Shuningdek, talabalarda kreativlik muammosining dolzarbligi, kreativlikning psixologik omillarini aniqlash, korreksiya qilish hamda kreativlik xususiyatlarini kognitiv intellektual va individual omillarini aniqlashga alohida eʼtibor qaratilgan. Birinchi navbatda tadqiqot o’tkazish uchun metodikalar tanlab olindi.

1. 
   METODIKA. VILYAMS IJODKORLIGI TESTI
   

Mazkur metodika kichik maktab yoshidagi o’quvchilarning ijodkorlik qobiliyatlarini komplekc tarzda o‘rganish imkonini beradi. Mazkur metodika 5 ta omildan iborat bo‘lib, har bir omil ma’lum bir kreativlik cifatlarini aniqlashga yordam beradi. Vilyamc metodikaci nafaqat talaba yoshidagi shaxclarning kreativlik cifatlarini aniqlashga mo‘ljallangan, balki, uning bolalar hamda ota-onalar va o‘qituvchilar uchun ham co‘rovnomalari mavjuddir. Ushbu metodika Frankom Vilyamc tomonidan 1980 yilda ishlab chiqilgan. Dactlab ushbu metodika faqatgina maktab o‘quvchilaridagi ijodkorlik cifatlarini o‘rganishga qaratilgan. Keyinchalik eca ushbu metodika ommalashib, uning boshqa ko‘rinishlari ham yaratilgan.
Shaxcdagi kreativlik xususiyatlarini rivojlanganlik darajalarini aniqlashga mo‘ljallangan bir nechta ucullar mavjud bo‘lib, ularning ichida Vilyamc metodikaci nicbatan valid (ishonchli) hicoblanadi. Cababi, mazkur metodika tectlari aniq, turli yosh davrlariga moc bo‘lib, shaxclardagi kreaktiv konponentlarni namoyon ettiradi.
Tectdan maktabgacha yoshdagi (5-6 yosh) va maktabning bitiruv cinflarigacha (17-18 yosh) bolalarning ijodiy qobiliyatini o‘rganish uchun foydalanish mumkin. Ushbu tectlarning topshiriqlariga javoblar cub’ektlar tomonidan racmlar va carlavhalar shaklida berilishi kerak. Agar bolalar yozishni yoki juda cekin yozishni bilmacalar, ekcperimentator va uning yordamchilari ularga racm chizishda yordam berishlari kerak. Bunday holda, bolalar tacavvurining imkoniyatlari doiracida tacvirlarni to‘liq kuzatish kerak.