O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim va innovatsiyalar vazirligi farg‘ona davlat universiteti

2-jadval
O‘zbekistonda 2019-2020 yillardagi migratsiya va pul o‘tkazmalarining 
ko‘rsatgichlari
№
Yillar
Mehnat 
migrantlari 
soni (mln.)
Rossiyadagi 
mehnat 
migrantlari 
soni
Mehnat 
migrantlari 
tomonidan 
joʻnatilgan 
pul 
mablagʻlari 
(mlrd dollar)
Mamlakat 
YAIM dagi 
ulushi %
Har bir 
muhojirga 
to‘g‘ri 
keladigan 
ulush 
(dollar)
1
2019
2.5
2
5.1
10
166.7
2
2020
2.3
1.7
4.3
8
155.4
Bu juda katta raqamlar. Boshqacha soʻzlar bilan ifodalaganda, mehnat migrantlari 
ishlab topayotgan daromadlar Oʻzbekiston yalpi ichki mahsulotiga nisbatan 

---

taxminan 20 foizni tashkil qiladi. Tabiiyki, Oʻzbekiston buncha miqdordagi 
mehnat migrantlarini ish bilan ham, arzigulik daromad bilan taʼminlashga qurbi 
yetmaydi. Demak, mehnat migrantlari muammosini hal etishda ikkinchi yoʻl 
tanlangan taqdirda ham, uni muayyan ketma-ketlikda turli xil yuqori samarali 
tashkiliy va iqtisodiy (zarurat taqozo etganda maʼmuriy) vositalar yordamida 
bosqichma-bosqich, lekin izchil va qatʼiyat bilan amalga oshirish lozim. 
Mart oyida Jahon bankining bir guruh tadqiqotchilari Markaziy Osiyo 
mamlakatlari iqtisodiyoti va Rossiyadagi mehnat muhojirlari o‘rtasidagi juda yaqin 
aloqani ko‘rsatuvchi maqola e’lon qilgan edi. “Qirg‘iziston Respublikasida 2021-
yilning birinchi uch choragida Rossiyadan pul o‘tkazmalari ulushi jami pul 
o‘tkazmalari tushumlarining 83 foizini tashkil qildi. Xuddi shu davrda Ozarbayjon, 
Armaniston, Tojikiston va O‘zbekistonga Rossiyadan pul o‘tkazmalarining 50 
foizdan ortig‘i kelgan. Pul o‘tkazmalari bu mamlakatlarning ko‘pchiligi uchun 
moliyaviy hayot manbaidir”, deb yozadi maqola mualliflari. 2020-yilda 
Rossiyadan jo‘natilgan pul o‘tkazmalari Tojikiston yalpi ichki mahsulotining 26,7 
foizi va O‘zbekiston YaIMning 9,8 foiziga teng bo‘ldi, bu yerdan an’anaviy 
ravishda eng ko‘p muhojirlar Rossiya Federatsiyasiga keladi, Qirg‘iziston esa 
YaIMning 31,3 foizini tashkil etadi.
Rossiyaning SWIFT tizimidan uzilishi, rublning o‘zgaruvchanligi, daromadlarning 
pasayishi va ish joylarining qisqarishi natijasida yuzaga kelgan murakkabliklar 
Markaziy Osiyoga Rossiyadan pul o‘tkazmalarining o‘rtacha 25 foizga 
qisqarishiga olib kelishi mumkin: “Masalan, Qirg‘iziston Respublikasida 2022-
yilda pul o‘tkazmalari hajmi katta bo‘lishi mumkin. Dastlab prognoz qilingan 
o'sish 3% o'rniga 33% ga kamaydi. Ozarbayjon, Armaniston, Tojikiston va 
O‘zbekiston ham 2022-yilda pul o‘tkazmalari oqimining keskin qisqarishini 
boshdan kechirishi mumkin”. Qozog‘istonda pul o‘tkazmalari ham 17 foizga 
qisqarishi kutilmoqda, garchi bu mamlakat iqtisodiyoti bunga unchalik bog‘liq 
emas.

---

4.