O’zbekiston rеspublikаsi oliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi toshkеnt dаvlаt iqtisodiyot univеrsitеti

Subyektiv farovonlikni shaxslararo taqqoslanishi 
Inson farovonligi iqtisodiyotida sub’ekt farovonligini shaxslararo 
taqqoslashsiz tadqiqot bir kishining ikki yoki undan ortiq vaqtdagi sub’ektiv 
farovonligini solishtirish orqali amalga oshirildi. Ushbu bo’limda biz individual 
sub’ektga ikki vaqtdan ko’proq vaqt oralig’ida savollar berish va sub’ektdan 
sub’ektiv nuqtai nazarning o’zgarishiga javob berish so’ralgan retrospektiv 
baholash orqali to’plangan umumiy ma’lumotlar to’plamidan foydalanilgan 
tadqiqotlar bilan ko’rib chiqamiz.
Psixologlar uchun farovonlikni shaxslararo taqqoslashda iqtisodchilar 
kabi mavxum emasligi sababli, ob’ektiv farovonlik bo’yicha ko’plab tadqiqotlar 
shaxslararo taqqoslashni o’z ichiga oladi. Bundan buyon, umumiy ma’lumotlar 
to’plami vaqt o’tishi bilan takomillashib borar ekan, natijalarni shaxslararo 
taqqoslashlar va shaxslararo taqqoslashlarsiz natijalar bilan taqqoslaydigan 

---

131 
ko’proq tadqiqotlar davom etaveradi. Agar ba’zi natijalar shaxslararo 
taqqoslashlarsiz va ishonchli bo’lsa, bu farovonlikni shaxslararo taqqoslashning 
ma’nosizligi haqidagi asosga qarshi kuchli asos bo’ladi. 
Bundan tashqari, agar shaxslararo taqqoslashlar bilan va ularsiz empirik 
natijalar qachon va qayerda bir-biriga mos kelishi aniqroq bo’lsa, u holda 
farovonlikni shaxslararo taqqoslash bo’yicha nazariy tadqiqot uchun maslahat 
beradi. Shu nuqtai nazardan qaraganda, farovonlik (individuallar bo’yicha) 
ma’lumotlaridan foydalangan holda baxt determinantlarini tahlil qilishning 
empirik natijalari mamlakatning iqtisodiy rivojlanish bosqichidan qat’i nazar, 
etarlicha izchil bo’lishi muhimdir. 
Misol uchun, Graham inson qanchalik rivojlangan mamlakatda 
yashashidan qat’i nazar, ishini yo’qotish, ajralish va beqaror shaxsiy iqtisodiy 
vaziyat farovonlik darajasiga salbiy ta’sir ko’rsatishini aniqlaydi. Shuningdek, 
barqaror nikoh munosabatlari, etarli daromad va yaxshi sog’liq ijobiy ta’sir 
ko’rsatadi. Individual taqqoslashsiz testlar o’xshash natijalar beradimi yoki 
yo’qligini aniqlash juda muhimdir.