O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi

Leksemaning semantik tarkibi-leksemaning ichki (mazmun) tomonidagi leksik ma‘nolar tarkibi.
Leksik ma’no -leksemaning semantik tarkibidagi asosiy hodisa, u voqelikka nisbatan belgilangan lug‘aviy mazmunni tashkil etadi.
Leksik ma’noning semantik tarkibi-leksik ma‘noni tashkil etuvchi semalar tarkibi.
Denotativ semalar(ideografik semalar, atash semalari) - denotatning (nomlanayotgan narsa yoki hodisaning ) asosiy belgi-xususiyatini nomlaydigan semalar.Ular semema tarkibidagi asosiy semalar sanaladi.
Konnotativ semalar(ifoda semalari, baho semalari) - leksema sememasining nomlanayotgan voqelikka munosabat bildiruvchi semantik komponentlari.
Arxisema - integral semaning yirik guruhlarni birlashtiruvchu turi
Adabiyotlar: 7 (34-43), 10(144-152), 17(26-40),20 (54-67), 28 (46-53), 29 (50- 60),

5. 
   Leksemaning uzual va okkazional ma’nolari
   

Uzual (lisoniy ) ma’no
I.Uzual ma’no (lisoniy ma’no) -leksemaning mazmun mundarijasida bor bo‘lgan leksik ma’no. U til egasi bo‘lgan xalq tomonidan tan olingan, demak, ko‘pchilikka tushunarli bo‘lgan ma’nodir.Masalan, komputer leksemasining mazmun mundarijasida “hisoblarni bajarish, shu jumladan elektron shakldagi axborotni oldindan belgilangan algoritm bo„yicha qabul qilish, qayta ishlash, saqlash va ishlov berish uchun mo „ljallangan mashina" ma’nosi bor (Axborot kommunikatsiya texnologiyalari izohli lug‘ati. Toshkent-2004, 151-b.) . Komputer leksemasining bu ma’nosi barcha tillarda bo‘lganidek, o‘zbek tilida ham uzual ma’no sanaladi, chunki u shu tilda so‘zlashuvchi xalq tomonidan tan olingan, demak, til ixtiyoriga o‘tgan ma’nodir (shuning uchun u lisoniy ma ’no sanaladi).
Okkazional (nutqiy ) ma’no