Leksik istorizmlar - o‘tmish voqeligining eskirgan nomlari.
Leksik arxaizmlar - hozirgi paytda mavjud bo‘lgan voqeliklarning eskirgan nomlari yoki, aksincha, hozirgi tilda mavjud bo‘lgan leksemalarning eskirgan ma‘nolari (sememalari).
Arxaizm-nomema - hozirgi paytda mavjud bo‘lgan voqelikning eskirgan nomi.
Arxaizm-semema - leksik arxaizmning ikkinchi turi. Bunda leksema yaxlit holda emas, qisman (semantik tarkibidagi ma‘nolaridan biri) eskiradi.
Leksik-fonetik arxaizm - talaffuz arxaizmi. Bunda leksemaning tovush tarkibida qisman eskirish yuz beradi.
Leksik neologizm - yangilik bo‘yog‘i bor bo‘lgan leksema.
Individual nutq neologizmi - ayrim shaxs nutqida voqe bo‘lgan neologizm.
Umumtil neologizmi - nutqiy hodisadan til hodisasiga aylangan neologizm.
Neologizm-leksema - yangilik bo‘yog‘iga ega bo‘lgan leksema.
Neologizm-semema - tilda azaldan mavjud bo‘lgan leksemaning semantik tarkibida yangi paydo bo‘lgan ma’no (semema).
Adabiyotlar: 10[204-210], 28[92-99],29 (100-108), 34[151-164]
5.14.O„zbek tili leksikasining emotsional-
ekspressiv jihatdan qatlamlanishi
Leksik ma‘noni ustama hodisa sifatida qoplab turgan konnotatsiya semalari leksemaning uslubiy bo‘yoqdorligini ta’minlovchi asosiy semantik componentlar sanaladi. Bunday semalarning leksema ma’nosida bor yoki yo‘qligiga qarab leksemalar ikki guruhga ajratiladi:
Emotsional-ekspressiv jihatdan betaraf leksemalar. Bunday
leksemalarning semantik tarkibida faqat denotativ ma‘no (atash, nomlash semalari) mavjud bo‘ladi: yuz, oriq, ozg„in, jilmaymoq kabi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
