O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi

 
Q
s
 = S(P
b
, P
f
).
 
Va nihoyat, yana shuni ta’kidlashimiz mumkinki, nonning narxi talab va taklif 
o‘rtasidagi muvozanatdan kelib chiqqan holda o‘zgaradi: 
 
Q
s
 = 
Q
d
.
 
Talab va taklif modeli. Non bozori modelini bayon etishni talab va taklif 
modelidan foydalangan holda davom ettirish mumkin (2-rasm).
P 
S 
P
H
D 
0 Q
H
Q
3-chizma. Talab va taklif egri chiziqlari 
Non bozori modelida 2 ta endogen va 2 ta ekzogen o‘zgaruvchilar ishtirok etadi. 
Unning narxi va jami daromad – ekzogen o‘zgaruvchilar. Modelda ularni o‘rganish 
maqsad qilib qo‘yilmaydi, ulari ilgaridan belgilangan, deb qabul qilinadi. Bu modelda 
endogen o‘zgaruvchilar bo‘lib nonning narxi va sotilgan non miqdori hisoblanadi. 
Aynan shu o‘zgaruvchilarni tushuntirib berish ushbu modelning vazifasi hisoblanadi. 
Talab egri chizig‘i jami daromad darajasi o‘zgarmagan sharoitda nonga bo‘lgan 
talab bilan uning narxi o‘rtasidagi nisbatni ko‘rsatadi. Talab egri chizig‘i pastga 
yo‘nalgan bo‘ladi, chunki nonning narxi oshib borgan sari, xaridorlar ko‘proq boshqa 
oziq-ovqat mahsulotlariga o‘tib boradilar va nonni kamroq sotib oladilar. Taklif egri 
chizig‘i unning o‘zgarmas narxlari sharoitida taklif eilayotgan non miqdori va uning 
narxi o‘rtasidagi nisbatni ko‘rsatadi. Taklif egri chizig‘i o‘suvchandir, chunki 
nonning narxi qanchalik yuqori bo‘lgan sari, nonvoyxonalar shuncha ko‘p non ishlab 
chiqaradilar. Ikkala egri chiziqning kesishish nuqtasi bozor muvozanati holatiga mos 
tushadi. Bu nuqtada nonga bo‘lgan muvozanat narxi o‘rnatilib, taklif etilayotgan non 
miqdori talabga mos keladi.
Modelda bir ekzogen o‘zgaruvchining o‘zgarishi har ikkala endogen 
o‘zgaruvchilarga qanday ta’sir ko‘rsatishi izohlab beriladi. Masalan, jami daromad 
oshganda nonga bo‘lgan talab o‘sadi (4-chizma). 

---

21 
P 
S 
P
H1 
P
H
D
2 
D
1 
0 Q
H
Q
H1
Q