12.3. Aholi tarkibi statistikasi
Aholining yoshi va jinsi bo`yicha tarkibi muhim demografik
xarakteristikasi bo`lib hisoblanadi. Mamlakat aholisining yoshi va jinsi bo`yicha
tarkibi har kalendar yilning boshida, aholi soni aniqlangach hisoblanadi.
Hisoblash, aholisi 100 mingdan ortiq bo`lgan shaharlar va viloyatlar bo`yicha
amalga oshiriladi.
Yosh tarkibi odatda quyidagi variantlarda beriladi: bir yilliklar, besh va
o`n yoshlar. Mehnatga layoqatli yoshdan kichik bo`lganlar, mexnat yoshidagilar
va mehnat yoshidan o`tganlar guruhlari bir-biridan ajratiladi.
Odatda bunday guruhlashga qo`shimcha sifatida maxsus grafiklar-jinsi-
yoshi piramidalari tuziladi. Ular yosh tarkibini ko`rinarli ravishda qayta ishlab
chiqadilar, ularni demografiyasi zonalarini aniqlaydilar (Chizma 1).
Aholining o`rtacha yoshi o`rtacha tortilgan arifmetik formula bo`yicha
aniqlanadi:
V=
V
i
x A
i
:
A
i
Bunda, A
i
– i– yoshdagi aholi soni
V
i
– yosh ko`rsatkichi
V
i
x A
i
– odam – yilning umumiy soni – ma’lum yoshdagi odam sonini
shu yoshga ko`paytmasi
118
A
i
– aholining umumiy soni
85+
80-84
75-79
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
5-9
0-4
erkaklar
300 000
100 000
100 000
300 000
500 000
0
Do'stlaringiz bilan baham: |
