O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali

T_r =7.8+17.5+1.1+1=27.4 min
Endi bitta ekskavator kompleksida ishlaydigan avtoag’dargichlar sonini aniqlaymiz:

Endi bitta ekskavator kompleksida ishlaydigan avtoag’dargichlar sonini aniqlashimiz uchun “TEREX100” avtoag’dargichni xisoblaymiz. 3km lik masofa uchun:

Bu yerda: T_r – bitta reys davomiyligi, min;
t_p – avtoag’dargichni yuklash vaqti davomiyligi, min;
t_p -ning qiymati quyidagicha aniqlanadi:

Bunda: V_a – avtoag’dargich kuzovining sig’imi bo’lib, “TEREX100” avtoag’dargichi uchun 57 m³ ga teng;
k_ver =1.1÷1.25 – avtoag’dargichning yuklanish darajasini hisobga oluvchi koeffisiyent, k_ver =1.2 deb olamiz;
k_n – ekskavator cho’michining kon jinsi bilan to’lishini hisobga oluvchi koeffisiyent bo’lib, uning qiymatini k_n = 0.85 deb olamiz;
E – ekskavator cho’michi sig’imi bo’lib, EKG-10 ekskavatori uchun E=10 m³,
u holda avtoag’dargichni yuklash vaqti davomiyligi quiydagiga teng bo’ladi:

Avtoag’dargich bitta reys davomiyligi quyidagicha aniqlanadi:
T_{r =} t_p+t_dv+t_raz+t_m, min
Bu yerda: t_dv – avtoag’dargichning harakatlanish vaqti davomiyligi bo’lib, uning qiymati quyidagicha aniqlanadi:
t_d.v = T_gr + T_par = 60 ( )
bunda, T_gr , T_por – mos xolda avtoag’dargichning yuk bilan va yuksiz
harakatlanish vaqti davomiyligi, min.
l_igr, l_{ipor –} mos holda avtoag’dargichning yuk bilan va yuksiz harakatlanadigan yo’ldagi uchastkalar uzunligi, km.
υ_igr, υ_ipor – mos holda avtoag’dargichning yuk bilan va yuksiz xarakatlanish tezligi, km/soat.
Agar, l_igr = l_ipor=l₁+l₂=1+2=3 km deb olsak, mos holda avtoag’dargichning yuk bilan harakatlanish tezligi υ₁=13 km/soat va υ₂=20 km/soat va yuksiz harakatlanish tezligi υ₁=22 km/soat va υ₂=34 km/soat bo’ladi.
Bundan,
t_d.v =60∙(
t_raz – avtoag’dargich kon massasini ag’darish vaqti davomiyligi bo’lib,uning qiymati avtoag’dargich yuk ko’tara olishi qobiliyatiga bog’liq xolda aniklanadi. “TEREX100” avtosamasvali uchun t_raz= 80 sek yoki 1,3 min deb olamiz.
t_m – avtoag’dargichning bitta reys davomida manevrlari (burilishi) uchun sarflanadigan vaqt bo’lib, uning qiymati avtoag’dargich harakatlanish sxemasiga bog’liq holda aniqlanadi. Avtoag’dargichlar yo’lning boshi berk sxema bo’yicha harakatlanganda 50-60 s deb olinadi.
Biz t_m=60 s yoki t_m=1 min deb olamiz.
U holda avtoag’dargichning bitta reys davomiyligi quyidagiga teng bo’ladi:
T_r =7.8+16.9+1.3+1=27 min

Endi bitta ekskavator kompleksida ishlaydigan avtoag’dargichlar sonini aniqlaymiz:

3.5 km lik masofa uchun “TEREX100” avtoag’dargichni xisoblaymiz.

Bu yerda: T_r – bitta reys davomiyligi, min;
t_p – avtoag’dargichni yuklash vaqti davomiyligi, min;
t_p -ning qiymati quyidagicha aniqlanadi:

Bunda: V_a – avtoag’dargich kuzovining sig’imi bo’lib, “TEREX100” avtoag’dargichi uchun 57 m³ ga teng;
k_ver =1.1÷1.25 – avtoag’dargichning yuklanish darajasini hisobga oluvchi koeffisiyent, k_ver =1.2 deb olamiz;
k_n – ekskavator cho’michining kon jinsi bilan to’lishini hisobga oluvchi koeffisiyent bo’lib, uning qiymatini k_n = 0.85 deb olamiz;
E – ekskavator cho’michi sig’imi bo’lib, EKG-10 ekskavatori uchun E=10 m³,
u holda avtoag’dargichni yuklash vaqti davomiyligi quiydagiga teng bo’ladi:

Avtoag’dargich bitta reys davomiyligi quyidagicha aniqlanadi:
T_{r =} t_p+t_dv+t_raz+t_m, min
Bu yerda: t_dv – avtoag’dargichning harakatlanish vaqti davomiyligi bo’lib, uning qiymati quyidagicha aniqlanadi:
t_d.v = T_gr + T_par = 60 ( )
bunda, T_gr , T_por – mos xolda avtoag’dargichning yuk bilan va yuksiz
harakatlanish vaqti davomiyligi, min.
l_igr, l_{ipor –} mos holda avtoag’dargichning yuk bilan va yuksiz harakatlanadigan yo’ldagi uchastkalar uzunligi, km.
υ_igr, υ_ipor – mos holda avtoag’dargichning yuk bilan va yuksiz xarakatlanish tezligi, km/soat.
Agar, l_igr = l_ipor=l₁+l₂=1+2.5=3.5 km deb olsak, mos holda avtoag’dargichning yuk bilan harakatlanish tezligi υ₁=13 km/soat va υ₂=20 km/soat va yuksiz harakatlanish tezligi υ₁=22 km/soat va υ₂=34 km/soat bo’ladi.
Bundan,
t_d.v =60∙(
t_raz – avtoag’dargich kon massasini ag’darish vaqti davomiyligi bo’lib,uning qiymati avtoag’dargich yuk ko’tara olishi qobiliyatiga bog’liq xolda aniklanadi. “TEREX100” avtosamasvali uchun t_raz= 80 sek yoki 1,3 min deb olamiz.
t_m – avtoag’dargichning bitta reys davomida manevrlari (burilishi) uchun sarflanadigan vaqt bo’lib, uning qiymati avtoag’dargich harakatlanish sxemasiga bog’liq holda aniqlanadi. Avtoag’dargichlar yo’lning boshi berk sxema bo’yicha harakatlanganda 50-60 s deb olinadi.
Biz t_m=60 s yoki t_m=1 min deb olamiz.
U holda avtoag’dargichning bitta reys davomiyligi quyidagiga teng bo’ladi:
T_r =7.8+19.2+1.3+1=29.3 min

Endi bitta ekskavator kompleksida ishlaydigan avtoag’dargichlar sonini aniqlaymiz:

Hisoblash ishlaridan ko’rinib turibdiki, 3 km lim masofaga tashishda bitta ekskavator kompleksida ishlaydigan yuk ko’tara olish qobiliyati 130t bo’lgan BelAZ -7513 avtoag’dargichlari soni 3ta, yuk ko’tara olish qobiliyati 92t bo’lgan TEREX100 avtoag’dargichlari soni esa 4ta ni tashkil qiladi. 3.5 km lim mfsofaga tashishda esa, bitta ekskavator kompleksida ishlaydigan yuk ko’tara olish qobiliyati 130t bo’lgan BelAZ -7513 avtoag’dargichlari soni 4ta, yuk ko’tara olish qobiliyati 92t bo’lgan TEREX100 avtoag’dargichlari soni ham 4ta ni tashkil qiladi.