O‘ZBekiston respublikasi oliy va o‘rta-maxsus ta'lim vazirligi mirzo ulug‘Bek nomidagi o‘ZBekiston milliy universiteTI

Nutq akti – u yoki bu kommunikativ vaziyat doirasidagi 
so‘zlovchining aniq nutqiy harakatlari. 
Nutqiy muomala – kommunikativ vaziyat qatnashchilaridan bo‘lgan 
yo so‘zlovchi (adresant), yo tinglovchi (adresat)ning nutqi yoki nutqiy 
reaksiyasini ko‘rsatuvchi o‘ziga xos xususiyatlari. 
Sinxron sotsiolingvistika – til va jamiyat aloqalariga tegishli
munosabatlar va jarayonlarni o‘rganadi. Munosabatlar bu aloqalarning 
statikasini, jarayonlar esa ularning dinamikasini ifodalaydi. 
Sleng – muayyan kasb egalari yoki ijtimoiy guruhlarning og‘zaki 
nutqida qo‘llaniladigan, emotsional-ekspressiv bo‘yoqqa ega bo‘lgan so‘z 
va iboralar. Masalan, “tusovka”, “telejka”, “tachka” va h.k.
Sotsiolekt – umumiy ijtimoiy xususiyatlariga ko‘ra birlashgan ayrim 
guruhlarning lisoniy ehtiyojlarini qondirish uchun nutq amaliyotida ishlab 
chiqilgan til shakli. 
Sotsiolingvistika – tilshunoslikning tilni va uning mavjud bo‘lgan 
ijtimoiy sharoitlar bilan bog‘liqligini o‘rganadigan sohasi. U tilning 
ijtimoiy tabiatini, ijtimoiy funksiya(vazifa)larini, shuningdek, ijtimoiy 
omillarning tilga bo‘lgan ta’sir mexanizmi bilan bog‘liq masalalarni 
o‘rganadi. 
Subordinativ bilingvizm – so‘zlashuvchilar ikkinchi tilni ona 
tilining ta’siri vositasida qabul qiladi: tushuncha ona tilining leksik 
birliklari, qolganlar esa ikkinchi til birliklari bilan o‘zaro munosabatda 
bo‘ladi. 
So‘zlashuv tili – adabiy til me’yorlariga ega bo‘lmagan, ma’lumotsiz 
va o‘rta ma’lumotli shahar aholisining nutqi. 
Til me’yori – biror bir jamiyatda, muayyan bir davrda lisoniy 
vositalarni tanlash, belgilash va ulardan foydalanish qonuniyatlari.
Tilni planlashtirish – “til siyosati”ga nisbatan kengroq tushuncha 
bo‘lib, tilga nisbatan bo‘lgan har qanday ongli va ma’lum maqsadga 
qaratilgan o‘zgarishlar.