O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi murotali Irisaliyevich Bazarbayev, Islom Mullajonov, Umida Mashrukovna Abdujabborova, Abdusamad Zoxidovich Sobirjonov, Indira Shamsutdinovna Saidnazarova
-rasm. Ideal arrasimon kuchlanish grafigi 14.5-rasm
| 14.4-rasm. Ideal arrasimon kuchlanish grafigi
|
|
14.5-rasm. Multivibrator relaksatsion tebranish generatori |
Rezistor [b] orqali tok qarama-qarshi tomonga oqsa, ya’ni “pastdan yuqoriga“ bazaning potensiali kollektorning potensialidan kichik bo‘ladi va tranzistor berkilib qoladi.
Osonroq tushunish uchun quyidagicha fikr yuritamiz: tranzistor berk manba — Tx berk manba C, — kondensatorni zaryadlaydi (zanjir shtrix chiziqda ko‘rsatilgan), C, -kondensator qandaydir kuchlanishgacha zaryadlanib bo‘lgandan keyin, u Tt - tranzistorning ochiqligida undan zaryadsizlanadi (zanjir punktir bilan ko‘rsatilgan). Bunday mulohazani C2— kondensator uchun ham yuritish mumkin.
Har qaysi kondensator “qo'shni” rezistor orqali zaryadsizlanadi, shu bilan “qo‘shni“ tranzistorga ta’sir ko‘rsatadi. Bu jarayon hozirda neon lampali relaksatsion generatomnig ishini eslatadi. U yerda kondensator rezistor R orqali zaryadsizlanar edi, bu yerda Rn va Rnl orqali. U yerda kondensator neon lampa L — orqali zaryadsizlanar edi, bu yerda [T] va rezistor Rbl orqali zaryadsizlanadi. Biroq birinchi holda lampadan o‘tuvchi tok kuchlanishning muayyan qiymatida vujudga kelar edi, bu yerda esa u kondensator — C2 ning zaryadlanish va zaryadsizlanishi natijasida Rbl da kuchlanishning pasayishiga bog‘liq bo‘ladi. Kondensator— C2 (Rn2 va RM orqali) zaryadlanib bo‘lguncha, Rbl bo‘yicha tok „yuqoridan pastga“ o‘tadi, Г, — tranzistor ochiq bo‘ladi. Bu kondensator (Г, va Rbl orqali) zaryadsizlanayotgan vaqtda RM bo‘yicha tok „pastdan yuqoriga“ yo‘nalgan bo‘ladi va uning tegishli qiymatida tranzistor T, yopiladi.
Shunday qilib, bir kondensator zaryadlanganda, ikkinchisi zaryadsizlanadi, tranzistorning biri ochilganda ikkinchisi yopiladi va aksincha. Jarayon ana shunday takrorlanib turadi.
Ikkala tranzistor ochilib va barcha elementlardagi kuchlanish hamda tok vaqt davomida o‘zgarmas bo'lgan holni faraz qilish mumkin, albatta.
Mufassal ravishda tekshirish bunday holatning noto‘g‘ri ekanligini va undan istalgan kichik miqdordagi chetlanish yuqorida tasvirlangan ,,sakrashlaming“ paydo bo‘lishiga olib kelishini ko‘rsatadi.
Download 6.53 Mb.
Do'stlaringiz bilan baham:
