O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

4-LABORATORIYA MASHG‟ULOTI
TUXUM OQSILIDAN ALBUMINNI KRISTALL HOLDA AJRATIB OLISH
 
Darsning maqsadi: tuxum oqsilidan avvalo globulinni va kimyoviy ishlov berish yo’li 
bilan albuminni kristall holatda ajratib olish va nazariy bilimlarni mustahkamlash. 
Asboblar va reaktivlar: 50 va 100 ml li o‘lchamli silindrlar, shisha voronkalar, shisha 
tayoqchalar, vakuum ostida filtrlash uchun Byuxner voronkali kolba (Bunzen kolbasi), 50 
ml tumshuqli shisha stakan, qog‘oz filtrlar, universal indikator qog‘ozi, 2 ta yangi tuxum, 
ammoniy sulfat (to‘yingan), Sulfat ammoniy (kukuni), 5 % li sirka kislota.
Ishning borishi: 2 ta yangi tuxumni oqidan sarig‘i ajratib olinadi va 100 ml li og‘zi 
bekiladigan o‘lchamli silindrga solinadi. Ustiga oldindan tayyorlab qo‘yilgan sulfat 
ammoniyning to‘yingan (757 g tuz 1L suvda eritib, suv hammomida qaynatish bilan 
tayyorlangan) eritmasidan teng hajmda solinadi, og‘zi berkitiladi va yaxshilab 
chayqatiladi. Sulfat ammoniy bilan chala to‘yintirilgan holatda avval globulinlar 

---

cho‘kmaga tushadi. Cho‘kmani taxlangan filtr qog‘ozi bilan boshqa o‘lchamli silindrga 
filtrlanadi. Tiniq filtrat ustiga ammoniy sulfatning maydalangan kukunidan 100 ml 
eritmaga 13,5 g tuz hisobi bo‘yicha solinadi va shisha tayoqcha yordamida kristallar 
to‘liq erib ketguncha uzoq vaqt aralashtiriladi. Bundan keyin ammoniy sulfatning 70 % li 
eritmasi hosil bo‘ladi va albuminlar cho‘kmaga tushadi. Hosil bo‘lgan cho‘kma Byuxner 
voronkasida filtrlanadi. Cho‘kma ehtiyotlik bilan filtrdan ajratib olinadi, 50 ml li 
kimyoviy stakanga solinadi va eng kam miqdorda suvda eritiladi. Hosil bo‘lgan eritmaga 
4 % li sirka kislotasi eritmasidan aralashtirilib turilgan holda eritmani pH ni universal 
indikator qog‘ozi bilan tekshirib turib, tomchilab solinadi. pH ning ko‘rsatkichi 4,7-4,8 
ga yetganda eritmaga ozginadan sulfat ammoniyning to‘yingan eritmasidan aralashtirib 
turgan holda solinadi. Bu jarayon yo‘qolmaydigan loyqa hosil bo‘lguncha davom 
ettiriladi. Stakan toza shisha bilan yopiladi va sovutgichga qo‘yiladi. Bir sutkadan keyin 
tuxum albumini ninasimon kristallar holda cho‘kmaga tushadi.