O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Kerakli asbob va reaktivlar: gel, kolonka, buffer eritma, NaCl, oqsil eritmasi, 
menzurkalar, etanol, stakanchalar, distillangan suv. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9-LABORATORIYA MASHG‟ULOTI 
OQSILLARNI GEL FILTRATSIYA USULI YORDAMIDA TOZALASH

---

Ishni bararish tartibi 
 
Moddalarni gel — filtratsiya uslubida ajratishning sxematik tasviri
1. Gel tanlash(sorbent tanlash).
Past bosim gel turlari
1. Agaroza-bog' orqali bog'langan b-D-galaktopiranoza 
va 3,6-angidrid-a-L-galaktopiranozaning o'zgaruvchan 
qoldiqlaridan hosil bo'lgan chiziqli polisaxarid. 
Erish harorati 95 ° C, gel harorati 45 ° S. 
2. Dekstran bu polisaxarid, 
o'rtacha zanjir og'irligi 3 
dan 20000 kDa gacha bo'lgan 
glyukozaning 
tarmoqlangan 
polimeri 
. 
Asosiy 
zanjir 
a-1,6 
bog'lanish bilan bog'langan 
molekulalardan, 
yon 
shoxlar esa a-1,3 bog'lanishlar 
bilan 
bog'langan. 
Dekstran ba'zi sirka kislotali 
bakteriyalar tomonidan 
saxarozadan sintezlanadi. 
3. Poliakrilamid (qisqartirilgan PAA) - akrilamid va 
uning hosilalariga asoslangan polimerlar va kopolimerlar 
guruhining umumiy nomi.
Poliakrilamid makromolekulasining elementar birligi 
IUPAC qoidalariga ko'ra, asosiy nomi poli (2-propenamid) 
yoki poli (1-karbamoiletilen), umumiy formulasi (-CH2CHCONH2-) n. 
4. Sefadeks, 5. Sefakril, 6.Sefaroza, 7. Superdex.
Yuqori bosimli gel turlari 
1. Polimetakrilat, 
2. Polistirol - bu stirolning polimerlanish mahsuloti (vinil 
benzol), chiziqli tuzilishdagi termoplastik polimer 

---

3. 
Silika 
gel 
- 
pH> 
5-6 
darajasida 
kremniy 
kislotalarning (nSiO2 · mH2O) to'yingan eritmalaridan 
hosil bo'lgan quritilgan gel. U qattiq gidrofil sorbent 
sifatida ishlatiladi. 
Gel sifatida suvda, tuzli, tuzsiz kislotali, ishqoriy eritmalarda erimaydigan, yuqori 
gidrofil, kuchli bo‘kuvchi polimerlar qo‘llaniladi. Shunday gellardan biri «Farmatsiya» 
nomli shved firmasining sefadekslaridir. Sefadekslar glyukozaning tabiiy polimeri —
dekstringa epixlorgidrin ta‘sir ettirib olinadi. Bunga dekstrinning uzun zanjiri uchburchak 
g‘ovak hosil qilib birikadi. G‘ovakning o‘lchami epixlorgidrinning miqdoriga bog‘liq. 
Sefadekslar G (G) harfi bilan belgilanib, «suvni yutish hajmi» bilan farqlanadilar. 
Sefadekslarni bo‘ktirishda odatda kuchsiz kislotali eritmalardan foydalaniladi, chunki 
kuchli kislotali muhit sefadekslarning glikozid bog‘lariga ta‘sir ko‘rsatadi.
Barcha gellar tez bo‘linadi, lekin bo‘kish to‘liq borishi uchun ularni ma‘lum 
muddat eritmada ushlash lozim. Agar gel to‘liq bo‘kmagan bo‘lsa, bu jarayon gel bilan 
to‘ldirilgan kolonkada davom etadi. Natijada gel donachalari zichlashib eritmaning 
o‘tishini qiyinlashtiradi. Ishlatib bo‘lgach sefadeksni avtoklavda (100°C da, 40 min) 
sterilizasiya qilish mumkin.