O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti kredit-iqtisod fakulteti “tasdiqlayman”
Download 1.28 Mb. Pdf ko'rish
|
ozbekiston respublikasi tijorat banklarini litsenziyalash amaliyoti
- Bu sahifa navigatsiya:
- FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI.
- Hozirgi kunda mamlakatimizda mavjud barcha tijorat banklarining ro’yhati va bosh offislarining manzili haqida ma’lumot
- ILOVALAR
- Uzbekiston Respublikasi Markaziy banki raisi urinbosari
- Iktisodiy kursatkichlar
- Markaziy bank Raisi urinbosari 199__ yil «___»_________
|
62
O‘zbekiton Respublikasi mustaqillikka erishganiga ko‘p vaqt bo‘lmagan bo‘lsada, boshqa barcha tarmoqlar va sohalar qatorida, mukammal bank tizimini yarata oldi. Hozirgi bank tizimining holati va bank tizimining moliyaviy ko‘rsatkichlarining o‘sish dinamikasi ham bunga yaqqol isbot bo‘lishi mumkin. Ammo shu bilan bir qatorda bank tizimidagi ayrim kamchiliklar mavjudligi, bu kamchiliklarni o‘z vaqtida va to‘g‘ri hal qilinishi bank tizimining istiqbolini belgilab beradi. Tijorat banklari faoliyatini litsenziyalash amaliyotini olib borish jarayonida uchraydigan kamchiliklar quyidagilardan iborat: - litsenziya berishga asos bo‘lgan ma’lumotlarning noto‘gri taqdim etilishi; - tijorat banklarida, o‘z imkoniyatlari darajasida yetarlicha erkinlik yo‘qligi; - bank tomonidan taqdim etilgan hujjatlarning markaziy bank talablarga javob bermasligi; - muassis va aksiyadorlarning moliyaviy ahvolining yomonlashuvi; - tijorat banklarida kapitalizatsiya jarayoniga amal qilmasligi; - bank rahbar xodimlarining kasbiga nomuvofiqligi; - bank hisobot materiallarini muntazam ravishda buzib ko‘rsatilishi; - qonun xujjatlariga va litsenziya shartlariga zid keladigan bank operatsiyalari amalga oshirilishi; - litsenziya berilgan paytdan e’tiboran bank operatsiyalarini amalga oshirish bir yildan ortik muddatga kechikkanda; - bank o‘z omonatchilari va boshka kreditorlari oldidagi majburiyatlarini bajarishga kodir bo‘lmaganida. Yuqoridagi kamchiliklarning bo‘lishi va bartaraf etilmasligi litsenziyalash va nazorat jarayonlarida ma’lumotlar bekitilishi banklarning moliyaviy holatining pasayishiga va boshqa salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Albatta, tijorat banklarining litsenziyalash amaliyoti, uning kelajakdagi iqtisodiy taraqqiyotini ham belgilaydi. SHunday ekan faqatgina bankning litsenziyalashdan oldingi faoliyati emas balki, bankning asosiy litsenziyani olib
63
faoliyatini boshlagan davrdan boshqa hisobot materiallarini, jumladan; kapital etarligi, resurs bazasi tahlili, kon’yunktura tahlili, kredit portfeli tahlili, daromadlilik darajasi tahlili, bank balans tahlili va boshqa bir necha omillarning tahlili asosida bank faoliyatini o‘rganish mumkin. Bu ko‘rsatkichlarni baholash markaziy bank tomonidan o‘rnatigan normativlar asosida uning qiyosiy darajasi belgilanib boriladi. Bank tizimining barqarorligi ko‘p jixatdan uni nazorat etish tizimining rivojlanganlik darajasiga, uning mavjud hamda favquloddagi muammolarini aniqlab olish va echish qobiliyatiga bog‘liq. Nazorat muassasalarining asosiy vazifasi bank
tavakkalchiligini aniqlash va baholashdir. O‘zbekiston Respublikasida tijorat banklarini faoliyatini litsenziyalovchi va nazorat qiluvchi organ bo‘lib markaziy bank hisoblanadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida banklarning samaradorlik ko‘rsatkichlarini doimiy tahlil qilib borish va nazoratda saqlash va ularga ta’sir ko‘rsatadigan omillarni o‘rganish qat’iy tartib asosida o‘rnatilishi lozim. O‘zbekiston Respublikasi markaziy banki tomonidan tijorat banklari faoliyatini nazorat qilish bo‘yicha o‘rnatilgan iqtisodiy me’yorlarini talab darajasida bajarishlari shart. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010 yil 26 noyabrdagi PQ-1438- sonli Qarori bilan tasdiqlangan «2011 - 2015 yillarda respublika moliya-bank tizimini yanada isloh qilish va barqarorligini oshirish hamda yuqori xalqaro reyting ko‘rsatkichlariga erishishning ustuvor yo‘nalishlari bo‘yicha kompleks chora- tadbirlar» dasturida belgilangan vazifalardan kelib chiqib, mamlakatimizda banklar faoliyatini litsenziyalashni yanada takomillashtirish boorasida bir qator ishlar amalga oshirish rejalashtirlmoqda. Bu borada bank tizimining moliyaviy barqarorligini yanada mustahkamlash, Respublika moliya-bank tizimini yanada rivojlantirish va uning barqarorligini oshirishning ustuvor yo‘nalishlari bo‘yicha qabul qilingan dasturda ko‘zda tutilgan tadbirlarni so‘zsiz amalga oshirish, bank nazoratini kuchaytirish, bank aktivlari va kredit portfelining sifatini yaxshilashga alohida e’tibor qaratish lozim . 64
Shuningdek, bank tizimi nazoratini Bazel qo‘mitasining yangi tavsiyalari asosida takomillashtirish, bank tizimini va alohida banklarni yuqori xalqaro reyting baholariga ega bo‘lishini ta’minlash, tijorat banklarining resurs bazasini yanada kengaytirish, ularning investitsiyaviy faolligini kuchaytirish hamda iqtisodiyotni tarkibiy o‘zgartirish, ishlab chiqarishni modernizatsiyalash, texnik va texnologik qayta jihozlash bo‘yicha strategik muhim investitsiya loyihalarini amalga oshirishga, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni moliyaviy qo‘llab- quvvatlashga yo‘naltiriladigan kreditlar hajmlarini ko‘paytirish kabi muhim chora- tadbirlarni amalga oshirish orqali bank infratuzilmasini yanada kengaytirish, ular tomonidan ko‘rsatilayotgan xizmatlar ko‘lamini ko‘paytirish muhim vazifalardan hisoblanadi. Istiqlolimizning dastlabki yillaridanoq mamlakatimizda yangi bank tizimini tashkil qilish va rivojlantirishda davlatimiz rahbari tomonidan ishlab chiqilgan va amalga oshirib
kelinayotgan iqtisodiy islohotlarning «o‘zbek modeli» tamoyillariga asoslandi. Sohadagi islohotlar boshlangan davrda, hattoki xalq xo‘jaligidagi to‘lovlarni o‘tkazishni samarali tashkil qilishga qodir bo‘lmagan bank tizimi qisqa vaqt ichida eng zamonaviy talablarga javob beradigan, eng zamonaviy kompyuter va axborot texnologiyalari bilan jihozlangan, turli moliyaviy va iqtisodiy inqirozlarga bardoshli bo‘lgan, barqaror, mustahkam va tom ma’nodagi mustaqil bank tizimiga aylanib ulgurdi. Prezidentimiz ta’kidlaganlaridek, jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi davrida mamlakatimiz moliya-bank tizimi o‘zining barqaror va ishonchli ekanligini isbotladi. Izchil yuqori o‘sish sur’atlari, yurtimizda barpo etilgan bank-moliya tizimining barqaror va ishonchli faoliyat yuritishi, iqtisodiyotda amalga oshirilayotgan yangilanish va o‘zgarishlar, umuman, mamlakatimizni modernizatsiya qilish yo‘lidagi dadil qadamlarimiz dunyo jamoatchiligi tomonidan keng e’tirof etildi. Bitiruv malakaviy ishini yozish jarayonida shakllangan xulosalardan kelib chiqib quyidagi tavsiyalarni amalga oshirish maqsadga muvofiq deb o‘ylaymiz: 65
Tijorat banklarida litsenziyalash amaliyotini takomillashtirish uchun avvalo banklarni tashkil etishga oid huquqiy asoslari talabini kuchaytirish; tijorat banklari moliyaviy barqarorligini oshirish va bu orqali ko‘rsatilayotgan bank xizmatlari ko‘lamini kengaytirish lozim; mamlakatimiz banklarining moliya bozridagi faoliyat ko‘lamini oshirish, ularga ushbu bozorda ishtirok etishlarini rag‘batlantiruvchi imtiyozlar joriy qilish; tijorat banklarida hisob va hisobotning zamonaviy texnologiya va uslublarini yangicha yondoshuvlarini shakllantirish va joriy etish, moliya-bank axborotlari sifat darajasini oshirish, etakchi xalqaro reyting tashkilotlari talablariga muvofiq undan keng foydalanish imkoniyatlarini yaratish; Bazel qo‘mitasi tomonidan belgilangan xalqaro andozalar talablariga asosan tijorat banklarining yanada kapitallashuvi, ushbu sohaga xususiy kapitalni jalb qilish, resurs bazalarini oshirish, aktivlar sifatini yaxshilash,bank ishini takomillashtirish hisobidan banklarning moliyaviy barqarorligi va likvidligini oshirish; yetakchi xalqaro reyting kompaniyalari tomonidan qo‘llanadigan va alohida banklar va hamda butun bank tizimining butun dunyoda qabul qilingan baholash ko‘rsatkichlari bo‘yicha yanada yuqori darajaga ko‘tarilishini ob’ektiv baholash imkonini beradigan xalqaro normalar, standart va mezonlar asosida alohida banklar va butun bank tizimi faoliyatini tahlil qilish va baxolashning zamonaviy tizimini joriy qilish; mamlakatimizning chekka hududlarida aholiga ko‘rsatilayotgan bank xizmatlari sifatini oshirish orqali bank tizimiga bo‘lgan ishonchni yanada mustahkamlash. Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, mustaqillikning ilk davrlaridayoq mamlakatimizda mustahkam bank infratuzilmasi shakllandi. Tobora taraqqiy etib borayotgan bank tizimi mamlakatimizni har tomonlama taraqqiy ettirishda, xalq farovonligini oshirish maqsadida amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlarni muvaffaqiyatli davom ettirishda o‘zining salmoqli hissasini qo‘shib boraveradi.
66
1. O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida”gi Qonuni. 1995 yil 21 dekabr. 2. O‘zbekiston Respublikasining “Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi Qonuni. 1996 yil 25 aprel. 3. O‘zbekiston Respublikasining “Elektron to‘lovlar to‘g‘risida”gi Qonuni. 2005 yil 16 dekabr. 4. O‘zbekiston Respublikasining “Fuqarolarning banklardagi omonatlarini himoyalash kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonuni. 2002 yil 5 aprel. 5. O‘zbekiston Respublikasining “Bank siri to‘g‘risida”gi Qonuni. 2003 yil 30 avgust. 6. O‘zbekiston Respublikasining “Qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risida”gi Qonuni. 2008 yil 22 iyul. 7. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010 yil 26 noyabrdagi “2011-2015 yillarda respublika moliya-bank tizimini yanada isloh qilish, uning barqarorligini oshirish va yuqori xalqaro reyting ko‘rsatkichlariga erishishning ustuvor yo‘nalishlari to‘g‘risida”gi PQ-1438-sonli Qaroriga. 8. I.A.Karimov "2013 yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari xamda 2014 yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yunalishlari"ga bag‘ishlangan Vazirlar Maxkamasining majlisidagi ma’ruzasi. 2014 yil 18 yanvar. 9. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bank Boshqaruvi tomonidan 1998 yil 2 noyabrda tasdiqlangan “Tijorat banklari likvidligini boshqarishga bo‘lgan talablar to‘g‘risida”gi 421-sonli Nizom. 10. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bank Boshqaruvi tomonidan 2009 yil 15 avgustdagi “Banklarni ro‘yxatga olish va ular faoliyatini litsenziyalash tartibi to‘g‘risida”gi 703-sonli Nizom 11. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining “O‘zbekiston Respublikasida banklar tomonidan pul muomalasiga doir ishlarni tashkil etish to‘g‘risida”gi 1518-sonli Yo‘riqnomasi. 2005 yil 10 oktyabr.
67
12. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining “O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan tijorat banklariga qayta moliyalash kreditlarini berish tartibi to‘g‘risida”gi 619-sonli Nizomi. 2011 yil 22 yanvar. 13. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining “Tijorat banklarining O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankida depozitga o‘tkaziladigan majburiy rezervlari to‘g‘risida”gi 2009 yil 15 avgustdagi 701-sonli Nizomi. 14. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki "Tijorat banklari tomonidan kimmatli kogozlar bilan o‘tkaziladigan operatsiyalarga ko‘yiladigan talablar to‘g‘risida "gi 571-sonli Nizomi, 1998 yil 19 dekabr. 15. I.A. Karimov. O‘zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo‘lida.- T.: O‘zbekiston, 1995 yil. 16. I.A.Karimov. «Bank tizimi, pul muomalasi, kredit, investitsiya, moliyaviy barqarorlik to‘g‘risida», T.: O‘zbekiston, 2005 yil. 17. I.A. Karimov. O‘zbekiston buyuk kelajak sari.- T.: O‘zbekiston, 1998 yil. 18. I.A.Karimov. Ozod va obod vatan, erkin va farovon hayot-pirovard maqsadimiz.-Toshkent: O‘zbekiston, 2000 yil. 19. I.A.Karimov. O‘zbekiston XXI asrga intilmoqda.-T.1998 yil. 20. Abdullaeva SH.Z. Pul, kredit va banklar. Darslik. - T.: "Moliya", 2004 yil. 21. Abdullaeva SH.Z. Bank ishi. Darslik. - T.: TMI, 2003. 22. Abdullaeva SH.Z. Xalkaro valyuta va kredit munosabatlari.-T.: TMI, 2006 yil. 23. YO.Abdullaev, T.Qoraliev va b. Bank ishi. O‘quv qo‘llanma. -T.: "Iqtisod- Moliya", 2010 yil. 24. Norqobilov S.X. Xalqaro amaliyotda bank nazorati. Magistrlar uchun darslik.- T.: "Iqtisod-Moliya", 2007 yil. 25. Sattarov O.B. Tijorat banklari likvidligini boshqarish. Monografiya-T.: "Extremum Press", 2010 yil. 26. Mullajonov F. O‘zbekiston Respublikasi bank tizimi. - T.: 2010. 27. Lavrushin O.I. Bankovskoe delo (2-nashri). Moskva 2004 yil. 28. Piter S.Rouz Bankovskiy menejment.Moskva 1997 yil.
68
29. Jarkovskaya E.P. Bankovskoe delo: O‘quv qo‘llanma. –M., 2006 yil. 30. Jarkovskaya E.P. Bankovskoe delo: O‘quv qo‘llanma. –M., 2005 yil. 31. Kolchina N.V. Finance predpriyatiy: O‘quv qo‘llanma. –M., 1998 yil. 32. “Bozor, pul va kredit” jurnali. 5-son, 2013 yil. 33. “Moliyachi” jurnali. 34. “Bank axborotnomasi” gazetasi. 17,18,19 va 23 sonlari, 2013 yil. 35. Internet saytlari:
- O‘zR MBning rasmiy veb-sayti;
www.ahbor.uz – “Ahbor reyting” RAning rasmiy veb-sayti;
- O‘zR Moliya Vazirligining rasmiy veb-sayti;
www.aloqabank.uz – OAT “Aloqabank” ning rasmiy veb-sayti;
www.bankir.uz - norasmiy veb-sayt;
www.lex.uz - O‘zR Milliy qonunchilik tizimining veb-sayti;
- O‘zR Hisobotlar tizimining veb-sayti;
www.bis.org – Xalqaro Bazel Qo‘mitasining rasmiy veb-sayti;
wikipedia.org – Global internet tarmog‘i ensiklopediyasi;
www.adb.org – Osiyo Taraqqiyot Bankining rasmiy veb-sayti;
– Xalqaro Valyuta Fondining rasmiy veb-sayti;
www.worldbank.org – Jahon bankining rasmiy veb-sayti;
www.bankofengland.co.uk - Angliya MBning rasmiy veb-sayti.
69
1-Ilova Hozirgi kunda mamlakatimizda mavjud barcha tijorat banklarining ro’yhati va bosh offislarining manzili haqida ma’lumot № Tijorat banklarining nomi Manzili
Litsen ziya olgan sanasi 1
iqtisodiy faoliyat Milliy banki Toshkent sh., Yunusobod tumani, Amir Temur ko’chasi, 101 25.10.
1991 2 O’zbekiston Respublikasi davlat- tijorat Xalq banki Toshkent sh., Chilonzor tumani, Qatortol ko’chasi, 46 22.10.
1993 3 "Asakabank" Ochiq aksiyadorlik- tijorat Toshkent sh., Mirobod tumani, Nukus ko’chasi, 67 20.01.
1996 4 "Ipoteka-bank" aksiyadorlik tijorat ipoteka banki Toshkent sh., Mirzo Ulug‘bek tumani, Mustaqillik shoh ko’chasi, 17
30.04. 2005
5 "O’zbekiston sanoat-qurilish banki" ochiq aksiyadorlik tijorat banki Toshkent sh., Yunusobod tumani, Shahrisabz ko’chasi, 3 25.07.
1991 6 "Agrobank" ochiq aksiyadorlik tijorat banki Toshkent sh., Chilonzor tumani, Muqimiy ko’chasi, 43 30.04.
2009 7 "Qishloq qurilish bank" ochiq aksiyadorlik tijorat banki Toshkent sh., Mirobod tumani, Shahrisabz ko’chasi, 36 30.04.
2009 8 "Turon bank" Ochiq aksiyadorlik tijorat banki Toshkent sh., Shayxontoxur tumani, Abay ko’chasi, 4-a 31.12.
1990 9 "Mikrokreditbank” ochiq aksiyadorlik-tijorat banki Toshkent sh., Chilonzor tumani, Lutfiy ko’chasi, 14 28.04.
1993 1 0 Chet el kapitali ishtirokidagi “Savdogar” ochiq aksiyadorlik tijorat banki Toshkent sh., Mirobod tumani, Sayid Baraka ko’chasi, 78 12.05.
1995 1 1 "Aloqabank" Ochiq aksiyadorlik- tijorat bank Toshkent sh., Mirobod tumani, Oybek ko’chasi, 30 22.03. 1995
1 2 "Trastbank" xususiy ochiq aksiyadorlik birja banki Toshkent sh., Shayxontoxur tumani., A.Navoiy ko’chasi, 7 21.06.
1994
1 3
"Ipak Yo’li" ochiq aksiyadorlik innovastiya tijorat banki
Toshkent sh., Yunusobod tumani, Abdulla Qodiriy ko’chasi, 2-uy
31.12.
1990 1 4 "Hamkorbank" ochiq aksiyadorlik- tijorat banki Andijon sh., Bobur-shox ko’chasi, 85 29.07. 2000
1 5 "Kapital bank" Ochiq aksiyadorlik- tijorat Toshkent sh., Mirobod tumani, Matbuotchilar ko’chasi, 9 07.04.
2001 70
1 6 "Turkiston" xususiy ochiq aksiyadorlik-tijorat investistiya banki Toshkent shahri, Uchtepa tumani, Zargarlik ko’chasi, 48A- uy
16.03. 1998
1 7 "Universal Bank" xususiy ochiq aksiyadorlik-tijorat banki Farg‘ona viloyati, Qo’qon shahri, Istiqlol.ko’chasi, 18 20.03.
2001 1 8 "Ravnaq-Bank" xususiy ochiq aksiyadorlik-tijorat banki Toshkent sh., Shayxontoxur tumani, Furqat ko’chasi, 2 23.06. 2001
1 9 "Davr-Bank" xususiy yopiq aksiyadorlik-tijorat banki Toshkent sh., Shayxontoxur tumani, Navoiy-Zarqaynar ko’chasi,Blok-A 29.09. 2001
2 0 “KDB Bank O’zbekiston” yopiq aksiyadorlik jamiyati Toshkent sh., Mirobod tumani, Oybek ko’chasi, 32 01.03.
1997 2 1 "O’T-Bank" O’zbek-Turk yopiq aksiyadorlik jamiyati Toshkent sh., Chilonzor tumani, Bunyodkor shoh- ko’chasi,15-A-B-V 13.05.
1993 2 2 Eron "Soderot" Bankining O’zbekiston Respublikasi Toshkent shahridagi sho’ba banki Toshkent sh., Mirobod tumani, Chexov ko’chasi, 10 21.08.
1999 2 3 "Invest Finance Bank" xususiy ochiq aksiyadorlik tijorat banki Toshkent sh., Shayxontoxur tumani, Navoiy ko’chasi, 18-a 24.12. 2007
2 4 "Amirbank" xususiy ochiq aksiyadorlik-tijorat banki Samarqand sh., M.Baraka ko’chasi, 49 04.10.
2008 2 5 "Asia Alliance bank" Ochiq aksiyadorlik tijorat bank Toshkent sh., Xamza tumani, Taraqqiyot ko’chasi, 2 A 15.08. 2009
2 6 "Hi-Tech BANK" Xususiy yopiq aksiyadorlik-tijorat bank Toshkent sh., Mirobod tumani, Taras Shevchenko ko’chasi, 36B, 36A 09.01. 2010
2 7 "Orient finans" xususiy yopiq aksiyadorlik tijorat banki Toshkent sh, Mirobod tumani, Yakkachinor ko’chasi, 7a uy 19.06.
2010
71
1-Ilova »
«__»________1999 (20__) y. Toshkent sh.
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshkaruvining «__»_______1999(20__) yil №___ sonli karoriga muvofik ___________________________________________________________________ (bankning tulik nomi)
___________________________________________________________________ (pochta manzili va boshka rekvizitlar) kuyidagi bank operatsiyalarni amalga oshirish xukukiga ega: _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________
Ushbu litsenziya belgilanmagan muddat mobaynida amal kiladi. Uzbekiston Respublikasi Markaziy banki ushbu litsenziya shartlariga uzgarish va kushimchalar kiritishi xamda Uzbekiston Respublikasi «Uzbekiston Respublikasining Markaziy banki tugrisida»gi va «Banklar va bank faoliyati tugrisida»gi konunlarida kuzda tutilgan xollarda uni bekor kilishi mumkin.
Bank 1999 (20)___ yil «___» _________da _____-rakam ostida Banklarni ruyxatga olish Davlat kitobiga kiritilgan.
Uzbekiston Respublikasi Markaziy banki raisi urinbosari (m.p.)» 72
2-Ilova »
Bank nomi Pochta manzili Telegraf manzili Teleks Telefaks Bank kengashi raisi Telefon Boshkaruv raisi Telefon Boshkaruv raisining urinbosari Telefon Bosh buxgalter Telefon
Bank kodi Bankdagi vakillik xisobrakami rakami Vakillik xisobrakami ochilgan bank muassasasi rakami Xisob-kitob markazi rakami
(mln. sum) Ustav kapitali mikdori: 199___ yil “ __ “______ xolatiga kura
Asosiy faoliyat turlari
KOD
73
Muassislar soni EGRPO KODI mln. Sum (ta’sis badali)
urinbosari 199__ yil «___»_________ Tijorat banklariga litsenziya berish va ular faoliyatini tartibga solish departamenti direktori 199__ yil «___» __________
74
Download 1.28 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|