O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti «iqtisodiyot» fakulteti

 
9.2.2-jadval 
O‘zbekiston Respublikasi bo‘yicha tovarlar eksport hajmi va tarkibi o‘zgarishi 
Tovar guruhi 
Umumiy eksport 
hajmidagi salmog‘i, % 
Hajmning 
o‘zgarishi, 
%da 
2003 
2004 
2004 yil 2003 
yildagiga 
nisbatan 
Paxta tolasi 
19,8 
18,1 
95,6 
Oziq-ovqat mahsulotlari 
2,7 
3,8 
112,4 
Kimyoviy mahsulotlar 
3,1 
4,7 
110,32 
Energiya resurslari 
9,8 
12,4 
124,4 
Qora va rangli metallar 
6,4 
18,6 
290,6 
Mashina va asbob-uskunalar 
5,9 
7,4 
125,4 
Xizmatlar 
14,4 
11,8 
81,9 
Boshqalar 
37,9 
33,2 
87,5 
Jami 
100 
100 
109,5 
Манба: ЎзР Давлат Статистика қўмитаси маълумотлари 
Yil davomida respublika asosiy eksport tovarlariga qulay bahodagi 
konyunkturasi kuzatilgan. Paxta tolasining jahon bozorlaridagi yuqori bahosi saqlanib 
turdi. Xitoy, Avstraliya va Afrikaning bir qator hududlarida kam paxta hosili olinishi 

---

104 
oqibatida, jahon bozorida bir tonna paxta tolasining bahosi 1335 AQSH dollardan 
1500 AQSh dollargacha etdi. 
Paxta xom ashyosi eksport hajmi 2003 yilga nisbatan 4,4% ga kamaydi, 
energetik resurslar 24,4% ga, rangli va qora metallar 2,96 % marotaba oshdi. 
Eksportdagi paxta tolasi ulushi 1,7% darajaga kamaydi va 18,1 % tashkil etdi, 
energiya resurslarining ulushi esa 2,6 % ga oshdi va 9,8% ga etdi. Energetik 
resurslari eksportining o‘sishi, asosan, tabiiy gaz eksportining ko‘tarilishi hisobiga 
ro‘y berdi. Rangli va qora metallar ulushi 18,4% ni tashkil etdi va 2003 yil 
darajasidan oshdi. 
Ishlab chiqarishni mahalliylashtirish dasturi bo‘yicha choralarni amalga oshirish 
natijasida importning tovar tarkibida ham o‘zgarishlar kuzatilgan. Umuman olganda, 
2003 yilga nisbatan import o‘sishi mashina va uskunalar importini 3,6%, rangli va 
qora metallar 30,4% ga oshdi, energetika va yoqilg‘i mahsulotlari 32,3%ga kamaydi, 
xizmatlarining 8,8 % ga oshishi boshqa guruhlari bo‘yicha 7,4%ga kamayishi 
hisobiga yuz berdi (9.2.3-jadval). 
Importda mashina uskunalar asosiy o‘rin egallaydi, 2003 yilga nisbatan ularning 
salmog‘i 3,6 darajaga ko‘paygan va umumiy importning 46,0%ini tashkil qilgan. Bu 
iqtisodiyotning etakchi tarmoqlarida raqobatbardosh mahsulot ishlab chiqarishga 
yo‘naltirilgan 
zamonaviy 
ishlab 
chiqarishlarni 
yaratish, 
mavjud 
jihozlarni 
zamonaviylashtirish va texnologik yangilash bilan bog‘liq.