O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti «iqtisodiyot» fakulteti

9.2.4-jadval
O‘zbekistonning asosiy tashki savdo hamkorlari 
Mamlakatlar 
Tashqi savdo aylanmasi (mln. 
AQSh dollari) 
Ulushi, % 
2004 yil 
2005 yil 
2004 yil 
2005 yil 
Rossiya 
1149,1 
913,1 
17,2 
5,0 
Buyuk Britaniya 
356,2 
302,1 
5,3 
5,3 
AQSh 
335,2 
404,6 
5,0 
7,1 
Germaniya 
333,7 
250,8 
5,0 
4,4 
Eron 
302,6 
206,1 
4,5 
3,6 
Qozog‘iston 
295,3 
263,3 
4,4 
4,6 
Janubiy Koreya 
289,9 
326,0 
4,3 
5,7 
Ukraina 
280,0 
282,2 
4,2 
5,0 
Turkiya 
270,8 
190,5 
4,0 
3,3 
Shveytsariya 
217,8 
212,2 
3,3 
3,7 
Xitoy 
216,5 
130,1 
3,2 
2,3 
Tojikiston 
145,8 
117,0 
2,2 
2D 
Italiya 
109,7 
123,8 
1,6 
2,2 
Hindiston 
108,6 
40,5 
1,6 
0,7 
Latviya 
106,5 
100,1 
1,6 
1,8 
Yirik hamkorlar bilan tashqi 
savdo aylanmasi 
4517,7 
3862,4 
67,5 
67,8 
Jami tashqi savdo aylanmasi 
8669,0 
9500,1 
100,0 
100,0 
Манба: ЎзР Давлат статистика қўмитаси маълумотлари 
Bugungi kunga kelib, O‘zbekiston o‘z eksport salohiyatini hali to‘laligicha 
amalga oshirgani yo‘q. O‘zbekiston arzon va ma’lumotli ishchi kuchiga ega, bu esa 
unga paxta mahsulotlari kabi mehnat-talab tovarlar hamda qayta ishlangan 
mahsulotlardan tortib, oyoq kiyimigacha bo‘lgan engil sanoat mahsulotlarini eksport 
qilishda o‘ziga xos ustunlik yaratadi. Bundan tashqari, O‘zbekiston paxta, energiya 
resurslari va rangli metallarni eksport qilishda ham katta salohiyatga ega. 
O‘zbekiston paxta etishtirish bo‘yicha dunyoda to‘rtinchi o‘rinni egallaydi, 
biroq O‘zbekiston to‘qimachilik fabrikalarda mahalliy paxtaning o‘rtacha 25 foizi 
qayta ishlanadi xolos. Bu holat, zamonaviy ishlab chiqarish joylari va uskunalarning 
mavjud 
emasligi, 
shuningdek, 
ushbu 
tarmoqda 
boshqaruv va marketing 
salohiyatining etarli bo‘lmaganligi natijasida yuzaga kelgan. Erkin savdo tartibi bilan 
birgalikda to‘qimachilik sanoatining texnologik va tadbirkorlik jihatidan qo‘llab-
quvvatlanishi, paxta mahsulotlari eksportini rivojlantirishga ijobiy ta’sir ko‘rsatishi 
kutilmoqda. 
O‘zbekiston oltin, mis, rux va kumush kabi tabiiy resurslarga boy. Biroq, davlat 
tashqi savdo kompaniyalarining ustunligi ushbu xom ashyo mahsulotlari eksportni 
sekinlashtirdi. Ushbu sohada savdoni xususiylashtirish natijasida oltin va boshqa 
rangli metallar eksporti oshishi kutilmoqda. Shuningdek, "O‘zbekistonda paxta va 

---

107 
energiya savdosi ham davlat tomonidan nazorat qilinadi. Ushbu jarayonlarda xususiy 
sektorning ishtirok etishiga to‘laligicha ruxsat berish kelajakda mazkur xom ashyo 
resurslari eksportini rag‘batlantiradi, degan fikrdamiz.