O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

 
4-ilova 
 
Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirishning asosiy qonun­qoidalari: 
davlat 
tasarrufidan 
chiqarish va 
xususiylashtirish 
vaqtida mulkni
pulli va pulsiz 
topshirishni 
qo‗shib olib 
borish; 
pulsiz va pulli 
xususiylashtiri 
ladigan 
mulkdan ulush 
olishda 
fuqarolar 
tengligi; 
davlat tasarrufidan 
chiqarish va 
xususiylashtirish 
sharoitida barcha 
fuqarolarning 
ijtimoiy rimoya 
qilinishini 
ta‘minlash; 
davlat 
tasarrufidan 
chiqarish va 
xususiylashtirish 
tadbirlarini 
amalga oshirish 
ustidan davlat va 
jamoat nazoratini 
yo‗lga qo‗yish; 
monopoliya
ga qarshi 
qonunlar 
talablariga 
rioya etish. 
 
 
Mulkiy jihatdan qaraganda 
ijtimoiy­iqtisodiy tizimlarni ikki toifaga 
ajratish mumkin. 
Monostruktuhali 
(bir tarkibli) tizimlar. Bu 
tizimlarning asosiy belgisi bir 
mulk shaklining hukumron
bo‗lishidir. Bu yerdagi mulkiy 
monopoliya xususiy mulk yoki 
davlat mulkining hukumronligi 
bilan ajhalib turadi. YAkka 
mulkka tayangan iqtisod 
monotizim yoki monoiqtisodiyot 
bo‗ladi. 
Turli­tuman mulk shakllariga tayangan, ayrim mulk 
shaklining ustivorligini inkor etuvchi ijtimoiy­iqtisodiy 
tizimlar. Ularni politizm, ularga xos iqtisodni 
poliqtisodiyot deyish mumkin. Bunday tizimda mulkiy 
muvozanat hosil bo‗ladi, hamma mulk shakllari 
rivojlanish sharoiti bir xil bo‗ladi. U har qanday 
monopoliyani inkor etadi. Poliiqtisodiyot mazmunan 
aralash iqtisodiyotdir. Monoiqtisodiy tizim tarixan 
muqarhar bo‗lganidek, uning o‗rniga poliiiqtisodiy 
tizimning kelishi ham zaruratdir. 
 

---

140