O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent to‟qimachilik va yengil sanoat instituti

fazalarga bo‗linadi, fazalar esa mayda harakatlarga bo‗linadi. Operatsiyalarni 
mehnat jihatdan bunday elementlarga bo‗lish ishlab chiqarish jarayonini tahlil 
qilish uchun xizmat qiladi. 
Mehnatni tashkil etish jarayoni ma‘lum bir vaqt ichida, ma‘lum bir fazoda 
amalga oshiriladi. O‗sha fazoning jarayoni kerakli asbob-uskuna va mashinalar 
bilan ta‘minlangan, ma‘lum bir mehnat operatsiyalaring bir yoki bir guruh ishchilar 
tomonidan bajarilishiga mo‗ljallangan ish xisobi hisoblanadi. 
Ish joyi ishlab chiqarish jarayonining birinchi bosqichi va uning texnik 
tashkiliy asosi hisoblanadi. Ish joyida ishlab chiqarishning asosiy uchta 
elementning birlashuv jarayonida mehnat amalga oshiriladi. Ish joyida mehnat 
predmetlari va mehnat resurslari o‗zaro o‗zaro ta‘siri natijasida mehnat faoliyati 
vujuga keladi. 
Paxta tozalash korxonalarida har bir ish joyi o‗zidan oldingi va keyingi ish 
joylari bilan bevosita texnologik bog‗liqdir. SHuning uchun ham paxta tozalash 
korxonalarida ish joyini tashkil etishda o‗zaro bog‗lanish omillariga e‘tibor berish 
shartdir. 
2.2 Ishlab chiqarish jarayonlarini tashkil etish tamoyillari
va usullari 
 
Iste‘mochilarning doimiy o‗sib boruvchi talabini to‗laroq qondirish 
maqsadida 
mahsulot 
ishlab 
chiqarishning 
keng 
qamrovli 
jarayonini 
takomillashtirib borish talab etiladi. Ishlab chiqarishni muvaffaqiyatli tashkil 
etish jarayoni makon va zamonda asosiy, yordamchi va xizmat ko‗rsatuvchi 

---

36 
jarayonlar hamda kishilar va ishlab chiqarishning moddiy elementlarini birgalikda 
muqobil birlashtirishdir. Korxonalarda ishlab chiqarishni samarali tashkil etishni 
ta‘minlaydigan asosiy tamoyillar quyidagilardir: ixtisoslashtirish, proporsionallik, 
to‗g‗ri chiziqlilik, uzluksizlilik, bir maromdalik.