O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti shahrisabz filiali «oziq-ovqat va funksional oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda mahalliy xom ashyo resurslaridan foydalanish

“Oziq-ovqat va funksional oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda mahalliy xom ashyo resurslaridan 
foydalanish muammolari” ilmiy-amaliy anjumani Shahrisabz-2022 yil 22-23 aprel 
129 
beradi. Ushbu baliqlarda simob miqdori juda yuqori konsentratsiyaga etadi: shamshir baliqlarida 500 
dan 20 000 mkg / kg gacha, Tinch okeani marlinida 5 000 dan 14 000 mkg / kg gacha.Boshqa 
mahsulotlar quyidagi simob miqdori bilan tavsiflanadi (mkg/kg). Hayvonot mahsulotlarida: go‘sht 6-
20, jigar 20-35, buyrak 20-70, sut 2-12, sariyog‘ 2-5, tuxum 2-15; qishloq xoʻjaligi oʻsimliklarining 
yeyiladigan qismlarida: sabzavot 3-59, mevalar 10-124, dukkaklilar 8-16, donli ekinlar 10-103; 
qalpoqli qo'ziqorinlarda 6-447, ortiqcha pishgan qo'ziqorinlarda 2000 mkg/kg gacha, o'simliklardan 
farqli o'laroq, metil simob qo'ziqorinlarda sintezlanishi mumkin. Baliq va go'shtni pishirishda ulardagi 
simob kontsentratsiyasi pasayadi, qo'ziqorinlarni shunga o'xshash qayta ishlash o'zgarishsiz qoladi. Bu 
farq qo'ziqorinlarda simob azot o'z ichiga olgan birikmalarning aminokislotalar bilan, baliq va go'shtda 
- oltingugurt o'z ichiga olgan aminokislotalar bilan bog'liqligi bilan izohlanadi.Biz avvalom bor 
mahsulot ishlab chiqarishda texnologiyasining mukamal bo'lishi, tozza mahsulot ishlab chiqishi va 
texnalogiyani boshqarishda hech qanday qiyinchilik bo'lmasligi, texnikadan foydalanayotganda inson 
hayotiga kichik va katta zeyon yetmasligi zarur. Konservalangan mahsulotlarini ishlab chiqarishda 
oldindan mahsulotning tabiiyligi, tozaterilgan bo'lishi, mahsulotlarini tozalashdatexnologiyani 
mukammal bo'lishi, mahsulotga fizik va kimyoviy zeyon yetkazmaslik kerak,pamidor, bodiringdan 
konserva tayyorlashda birinchi o’ringa qo’yiladigan ish idish va mahsulotning sterizatsiyalash, yaxshi 
pishirsh, qadoqlashni mukammal texnologiyada olib borilishi shart. Uzoq muddatli saqlanadigan 
mahsulotlar sonini ko’paydirish va ko’p muddat saqlanish sifatini oshirish, mahsulotga bo’lgan talabni 
qondirish, xalqqa foyda bo’lar edi. 
Hozirgi kunda ko’p iste’mol qilinmaydigan mahsulotlarini yaratish, xalq iste’moli uchun 
sifatlitexnologiyasi juda-juda mukammal qilish zarur.Zamburug’larda faqat menirallar va 
mekroelementlar emas balki oqsil va vitaminlar bor oqsil bo’lgan uchun go'sht o’rni bosuvchi 
hisoblanadi. Zamburug’lani issiq xonalarda yetishtirishda juda tozza saqlash kerak nega deganda unga 
tezda qurtlar urug’ qo’yishadi chunki unda oqsil ko’p bunga misol qilib oq zamburug’larga [eshakqurti] 
zaxkash urug’ qo’yib tezda yosh zaxkashchalar yetishadi va zamburug’ni zararlaydi. Shu sababli xafsiz 
mahsulotlar tayyorlash uchun texnalogiya jihatdan katta etibor berish kerak, zamburug’lardan konserva 
mahsulotlari tayyorlashda tunika idishlarda qadoqlagandan ko’ra shisha idishlarda qadoqlash yaxshi 
va sifatli bo’lardi. Zamburug’lar tarkibida kislorodni o’zga tez biriktirib oksid hosil qiladigan 
mikroelementlar bo’lgani uchun tezayniydi. Ochiq havoda qoldirish mumkin emas, xalqimiz tez 
suratlarda oshib bormoqda shu maqsada biz ko’p iste’mol qiladiganoziq – ovqat mahsulot turlarini 
yanada ko’paytirish vafunksional ovqatlanish bir-biriga bog’lab iste’molqilish, funksiya so’zi mano 
jihatdan bir modda ikkinchisaga bo’liqdir.