O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti shahrisabz filiali «oziq-ovqat va funksional oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda mahalliy xom ashyo resurslaridan foydalanish

Жами 
576,435 
Юқоридаги келтирилган жадвалдан кўринадики, Ўзбекистон шароитида етиштирилган 
Краснодар-99 буғдой навини албумин оқсилини аминокислота таркибини ўрганиш жараёнида 
умумий аминокислоталар миқдори 576,435 мг/гр ни ташкил этди. Аспарагин ва глутамин 
топилмади, шунингдек триптофаннинг излари мавжудлиги аниқланди. 
Библиография 
1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Мамлакатнинг озиқ-овқат хавфсизлигини янада 
таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида»ги 16.01.2018 йил, ПФ-5303 сонли фармони 
2. Н.К. Айходжаева, Г.З. Жахонгирова, “Нон биокимёси”, Тошкент. 2020. 2-4-б 
3. Саттаров К.Қ, Тўхтамишова Г.Қ, Нуриддинов Б.Р.”Донли хом ашѐ ва дон маҳсулотларини 
сақлаш технологияси”. Гулистон, 2020. 4-б 
4. С. Турсунов, З.Муқимов, И.Каримов “Донни сақлаш ва дастлабки ишлаш технологияси”
Тошкент-2019 -3-б 
5. А.Ш. Кайшев, 2Н.Ш. Кайшева, Биологически активные вещества отходов спиртового
производства, Фармация и фармакология. № 4, 2014. 1-б  
Steven A., Cohen Daviel J. Amino Acid Analysis Utilizing Fhenylisotiocyanata Derivatives. 
// Analytical Biochemistry. 1988. -V.17. No.1. – P. 1-16.
 
 

---

“Oziq-ovqat va funksional oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda mahalliy xom ashyo resurslaridan 
foydalanish muammolari” ilmiy-amaliy anjumani Shahrisabz-2022 yil 22-23 aprel 
202 
O’ZBEKISTON ICHKI BOZORIDAGI UN MAHSULOTLARINING
STANDART KO’RSATKICHLARINI TAHLILI 
 
PhD. F.X.Eshmatov, M16-20 OOX guruhi mag. A.Y.Uzoqov, 
Toshkent kimyo-texnologiya instituti 
 
Ma’lumki, o‘rtacha jismoniy faoliyat uchun insonga bir kecha-kunduzda 1200-1300 kJ
kaloriyaga teng oziq-ovqat mahsulotlari iste'mol qilishi tavsiya etiladi. 100 g non 1100-1300 kJ 
quvvatga ega. To‘g‘ri ovqatlanish uchun zarur oziq-ovqat miqdori insonlarning yoshi, jinsi, mehnat 
faoliyati va iqlim sharoitiga bog‘liq. Oziqaviy qiymati jihatidan non mahsulotlari yuqori o‘rinda 
turadi. Oziqalarning iste'mol qiymatida oqsil muhim ro’l o‘ynaydi. Bir kecha-kunduzda inson oziq-
ovqat mahsulotlari bilan birga 80-120 g oqsil iste'mol qiladi. Un mahsulotlari iste'mol qilinganda 
inson organizmining oqsilga bo‘lgan talabining 30-40 %-i, uglevodlarga bo‘lgan ehtiyojining esa 50-
60 %-i qondiriladi. Bu mahsulotlarda bulardan tashqari muhim biologik moddalardan almashtirib 
bo‘lmaydigan aminokislotalar, yog‘lar, vitaminlar va mineral moddalar mavjud [1] 
Izlanishlar shuni ko’rsatdiki dunyo bo’yicha olib qaraganda har bir kishi yil davomida 
o‘rtacha 133 kg g‘alla (bug‘doy) donini qayta ishlash natijasida olingan mahsulotlarni (un, non, 
yorma, makaron, qandolat) iste'mol qiladi. Bu raqam bizning respublikada 160-170 kg tashkil qiladi. 
Ya’ni bizda bu ko’rsatkich nisbatan yuqori. Ichki bozorimizda aholining bug’doy uniga bo’lgan 
ehtiyojini O’zdonmahsulot AK tarkibidagi korxonalar, xususiy un ishlab chiqaruvchi korxonalar 
hamda qo’shni Qozog’iston Respublikasida ishlab chiqarilgan unlarini keltiruvchi korxonalar 
ta’minlaydi. 
Yuqoridagi unlarning sifati turlicha bo’lib, aholining ushbu tezisda ichki bozorimizdagi ayrim 
unlarni sifat ko’rsatkichlarini hamda Standart talablarini ko’rib chiqamiz. Tajriba qismi. Tajriba 
uchun O’zdonmahsulot AK tarkibidagi’’ Oqoltindonmahsulotlari’’AJ da, ’’Nice land’’ MCHJ da, 
’’Salamat’’ MCHJ da ishab chiqarilgan un mahsulotlari olingan. 
Bug’doy unini fizik-kimyoviy ko’rsatkichlari ’’Nice land’’ MCHJ korxonasining 
laboratoriyasida tahlil qilindi. Tahlil qilish natijalari 1-jadvalda keltirilgan. Tahlil ishi quyidagi 
uskunalarda bajarildi: Namlik - Chopin EM-10 quritish pechida, Kleykovina sifat ko’tsatkichi - IDK5 
uskunasida, Tushish soni - ICHP-1-2 uskunasida, Kuldorlik-SNOL 13/1100, Kraxmal 
zararlanganligi-Sdmatic uskunasida, Metallomagnit aralashmalar- taqasimon magnitda aniqlandi. 
Tahlilimizda quyidagi standartlardan foydalanamiz: GOST 9404-88, GOST 27839-2013, GOST ISO 
3093-2016, GOST 10847-2019,GOST 20239-74  
Tahlil natijalari quyidagi jadvalda ko’rsatilgan
1-jadval 
Un nomi, 1-navli,
qaysi bug’doydan ishlab 
chiqarilganligi 
Oqoltin un,
1-navli,
mahalliy 
yumshoq 
bug’doy 
Munis un
1-navli,
Qozog’iston 
yumshoq bug’doy 
hamda mahalliy 
yumshoq 
bug’doyi 
Zo‘r un
1-navli,
Qozog’iston 
yumshoq 
bug’doyi 
Gost 26574-
2017 
ko‘rsatkichl
ari, 1-navli 
un uchun 
Namligi, % 
12 
14 
13.8 
14.5 
Kleykovi namiqdori, g 
29 
32 
36.2 
30 
Kleykovina sifati, guruh 
92
2-guruh
kuchsiz 
qoniqarli 
77
1-guruh
yaxshi 
73
1-guruh
yaxshi 
Belgilanma
gan 
Tushish soni, sek 
445 
355 
295 
Belgilanma
gan 
Kuldorlik, % 
0.85 
0.50 
0.46 
0.75 

---