O„zbekiston respublikasi
Download 4.73 Mb. Pdf ko'rish
|
IQTISODIY TALIMOTLAR TARIXI
- Bu sahifa navigatsiya:
- M.Pozner, L.Uells va boshqa iqtisodchilar qatnashdi. Lekin birinchi marta bu nazariyaning tasnifiy bayoni 1966-y. atoqli amerika olimi R.Varronning “Mahsulot
|
“Leontevcha ziddiyat”
Amaliyot shu narsani ko‗rsatib berdiki, ishlab chiqarish omillari konsepsiyasi tashqi savdoga, milliy iqtisodiyotning rivojlanishiga ta‘sir etuvchi turli xil omillarning hammasini hisobga olishga qodir emas. Masalan, Xeksher-Olin modeli nega Shveytsariya farmatsevtika tovarlarini eksport qilishga ixtisoslashgan, Amerika shaxsiy kompyuterlarni ishlab chiqarishda yetakchilik qiladi, Yaponiya kundalik elektronika buyumlarining yirik eksportchisi hisoblanadi, kabi savollarga javob bera olmaydi. Mazkur nazariyaning to‗g‗riligini AQSh iqtisodchisi V.Leontev tekshirib ko‗rdi. Ma‘lumki, Amerika kapitali ko‗p mamlakat hisoblanadi. Shu bois u kapital sig‗imli tovarlarni eksport, mehnat sig‗imli tovarlarni import qiladi, deb taxmin qilingan. Natija uning teskarisini, ya‘ni AQSh kapital sig‗imli tovarlarni emas, balki ko‗proq mehnat sig‗imli tovarlarni eksport qilishini, kapital sig‗imli tovarlarni esa ko‗proq import qilinishi ko‗rsatdi. Bu holat ―Leontevcha ziddiyat‖ nomini olgan. Leontev olib borgan hisob-kitoblarning to‗g‗riligini boshqa iqtisodchilar ham tasdiqlashgan. Ma‘lum bo‗lishicha, tashqi savdo tuzilmasida bunday mos kelmaslik boshqa mamlakatlarga ham xos bo‗lgan. Tashqi savdo sohasi mutaxassislari alohida mamlakatlar 302 savdosiga va bir butun jahon savdosi tuzilmasiga ta‘sir etuvchi omillar juda ko‗p, xilma-xil va o‗zgaruvchan bo‗ladi, degan fikrga kelishgan. Ularning ta‘sir ko‗rsatish ahamiyati ham har xil. 14.4. Mahsulotning hayotiy sikli Klassiklarning qiyosiy ustunlik nazariyasida ba‘zi bir savollar o‗z yechimini topmaganligi (masalan, eksport tuzilmasi dinamikasi qonuniyatlari qanday, nega bir xil tarmoqlar oldinga siljisa, ikkinchisi orqaga surilib ketadi) xalqaro mehnat taqsimoti muammosiga bo‗lgan yangi yondashuvlarning kelib chiqishini taqozo etdi. Shunday yondashuvlardan biri ―Mahsulotning hayotiy sikli‖ konsepsiyasi hisoblanadi. Bu nazariyani ishlab chiqishda M.Pozner, L.Uells va boshqa iqtisodchilar qatnashdi. Lekin birinchi marta bu nazariyaning tasnifiy bayoni 1966-y. atoqli amerika olimi R.Varronning “Mahsulot- Download 4.73 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|