О`збекистон республикаси

5.Mavzular rejasi:
“Ofitsiant,Batler” qisqa muddatli o’quv kursi o’quv rejasi:

№	Fanlar nomi		Jami	Shu jumladan
				Nazariy	Amaliy
I		Mutaxassislik fanlari:	362	122	240
1.1		Ofitsiant va batler etiketi	36	36
1.2		Uy va mehmonxona xo’jaligi ichki tartib qoidalari	48	24	24
1.3		Oshxona jihozlaridan foydalanish usullari	24	10	14
1.4		Stol bezatish qoidalari	30	6	24
1.5		Banket turlari va tayyorlash qoidalari	48	8	40
1.6		Rus va ingliz tilida xizmat ko’rsatish	68	14	54
1.7		Ichimliklar,ularning turlari, xususiyatlari va ular bilan ishlash	72	24	48
1.8		Ofitsiantning taomlar bilan ishlash jarayoni	30		30
		Jami	356	122	234
		Yakuniy nazariy va amaliy sinov	6		6
		Hammasi	362	122	240
		Jami

Eslatma: 1. ()‘quv rejaning mashg’ulotlar va amaliy otlar tarkibiga, shuningdek о‘quv yuklamalar hajmiga Monomarkadar faoliyatini muvofiqlashtiruvchi metodik boshqarmasi bilan kelishilgan holda о ‘zgartirish va qo 'shimchalar kiritilishi mumkin.

2. 
   Ishchi dasturni ishlab chiqishda “Ishga marhamat ” monomarkad О ‘quv - metodik kengash qarori hamda о ‘quv jarayonlari talabiga binoan mavzularga va ularga ajratilgan soatlar miqdoriga, umumiy soatlar miqdoridan chiqmagan holda 15-20 foizgacha о 'zgartirish kiritilishi mumkin.
   
3. 
   “Ofitsiant. Batler ” qisqa muddatli о 'quv kursi alohidayoki boshqa turdosh kasblar tardda o’qitiladigan bo’lsa, “Ofitsiant. Batler’’o'quv kursi uchun yaratilgan Namunaviy o’quv dastur asos bo’ladi va aynan o’qitiladigan soha bo ’yicha Ishchi о 'quv dastur ishlab chiqiladi.
   

6.Mvzular mazmuni:

№	Mavzular nomi	Jami	Shu jumladan
			Nazariy	Amaliy mashg’ulotlar
1	2	3	4	5
		36	36
	Ofitsiant va batler etiketi
1	Sanitariya qonun-qoidalari Restoranlar va ularning xarakteristikalari	2	2
2	Restoran xodimlari va ulaming lavozim majburiyatlari.	2	2
3	Mehmonxonalar, turlari va ulaming xarakteristikasi. Mehmonxona xodimlari va ulaming lavozim majburiyatlari	2	2
4	Ofitsiant va batlerning malakaviy talablari. Ofitsiant va batler kasbiga qo‘yiladigan talablar	2	2
5	Umumiy ovqatlanish korxonalarining sanitariya me’yorlari. Tibbiy yordam ko‘rsatish	2	2
6	Ofitsiant va batler faoliyatining texnika xavfsizligi qoidalari	2	2
7	Ofitsiant va batler ishini tashkil etish usullari. Ofitsiant va batlerning ish uslubi	2	2
8	Batler kasbining rivojlanishi. Batlerning vazifalari va majburiyartlari	2	2
9	Batler uchun maxsus kiyimlar va ulaming xarakteristikasi	2	2
10	Stolda odob-axloq qoidalari va xulq-atvor normalari. Mehmonlarga xizmat ko‘rsatish maxsus kiyimi	2	2
11	Muomala odobi (etikasi) va psixologiyasi. Nutq madaniyati	2	2
12	Muloqot: tana harakatlari orqali ifodalash, imo- ishoralar, tabassum orqali o‘zgaga ijobiy ta’sir qilish. Xodimlarni boshqarish uchun imo-ishoralar	2	2
13	Ogohlantirish va xizmat ziddiyatlarni oldini olish va hal etish	2	2
14	Jamoaviy ish Restoranda marketing xizmati	2	2
15	Mehmonxonalaming turizm sohasidagi tutgan о’mi	2	2
16	Mehmonxonalaming rivojlanish tarixi va bosqichlari	2	2
17	O’zbekistonda mehmonxona xo’jaligini rivojlantirishning asosiy yo’nalishlari va bosqichlarining mavjud imkoniyatlari	2	2
18	Mehmonxona xizmatlarining tavsifi va o’ziga xos xususiyatlari	2	2
	Jami	36	36

6.1 Ofisiant va batler etiketi
Ofitsiant xayoli boshqa narsada bo‘lib, zalga qaragan yoki ko‘zi yana bir narsada bo‘lgan holatda, ya’ni mijozga befarqlik bilan muomala qilishga yo‘l qo‘yilmaydi. Muayyan bir taomni tavsiya qilishdan oldin, mehmonning qaysi turdagi taomlarni afzal ko‘rishi mumkinligi haqidagi tasavvurni ofitsiant, mijozning taxminiy yoshi, kayfiyati, yil mavsumi va boshqa ma’lumotlarini umumlashtirgan holda vujudga keltirishi kerak. Agar mehmon yordam berishni so‘rab murojaat qilmasa, ofitsiantga sabr bilan kutish tavsiya etiladi. Shu bilan birga, u o‘z xizmat ko‘rsatish hududini e’tiboridan chetda qoldirmasligi kerak, o‘z vaqtida boshqa stollarga buyurtma qilingan taomlar va salatlarni berishi, ishlatilgan idishlarni olib tashlash va boshqa ishlarni qilishi kerak. Agar mehmon ofitsiantdan «bugun mazali taomlardan nima bor?» deb so‘rasa, hech qachon «hamma taom mazali» deb javob bermaslik kerak. Mehmonga muayyan taomni tavsiya qilishdan oldin, ofitsiant ushbu taomning ta’mi va pishirilish xususiyatlari haqida aytib berishi kerak. Misol uchun: «Sizga kotletni tavsiya qilaman, chunki u sariyog‘da qovurilgan, u yoniga turli sabzavotlardan garnir beriladi va u uchun tayyorlangan sous juda xushbo‘y va mazali bo‘ladi». Buyurtmani bajarish uchun qancha vaqt ketishini ham aytib o‘tish juda zarur. Keyin ofitsiant mehmonlarga birinchi, ikkinchi taomlar va boshqalar uchun vino tanlashda yordam berishi ham mumkin.
Mijozning xohish-istagiga binoan vinoni sovitish yoki xona haroratiga olib kelish uchun (mehmonning iltimosiga binoan) ma’lum vaqt o‘tishini inobatga olgan holda, taomni buyurtma qilishdan keyin darhol vino uchun buyurtmani qabul qilishi maqsadga muvofiq. Ofitsiant nafaqat vino turlarini, balki ularning sifatini, xususiyatlarini ham puxta bilishi va xususan, buyurtma qilingan taomlar bilan birgalikda ma’lum vinolarni mohirona tavsiya etishi kerak bo‘ladi.
Agar mijozlar stol atrofiga o‘tirib, ofitsiant bilan uzoq suhbat qurishsa, ofitsiant suhbatning tugashini kutmasdan: «Buyurtmani qabul qilsam maylimi?» deb gapni bo‘lishi mumkin. Bu xizmat ko‘rsatishning yanada tezroq bo‘lishi uchun muhim ahamiyatga ega. Agar mehmon taomlarni taqsimli buyurtma bergan bo‘lsa, u holda ushbu taomlar belgilangan muddatda tayyor bo‘lishni nazorat qilish, agar shu muddatda tayyor bo‘lmasa, bu haqida metrdotel yoki ishlab chiqarish bo‘limi rahbariga ma’lum qilishi kerak. Mehmonlardan taomlarga buyurtmalarni ofitsiant olishi mumkin, ammo katta kompaniya yoki guruhlardan buyurtmani metrdotel olishi kerak. Buyurtma qora qog‘oz yordamida, ikki nusxada ish daftariga (bloknot) qayd etiladi. Mehmonlarga xizmat ko‘rsatishda ofitsiantning asosiy xatti-harakati xushmuomalalik qoidasidir. U mehmonlarning dasturxondagi suhbatlariga quloq solmay, xizmatga aloqasi bo‘lmagan suhbatga kirmay, sukut saqlab xizmat qilishi kerak

Restoranlarda taomlar to‘g‘ridan to‘g‘ri oshxonaning o‘zida taqsimlab, suzib uzatiladi. Laganlarning tagi ifloslanmasligi uchun taomlar, ustiga oq dasturxon to‘shalgan stol ustida porsiyalanib, suzib uzatilishi kerak. Ovqatlanish joylarining boshqa turlarida issiq taomlarni porsiyalash va suzib uzatish uchun maxsus xona ajratiladi. U oshxonaning yonida joylashgan va ovqatlanish zallari bilan bevosita bog‘liq bo‘lishi kerak. Xo‘randalarning o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish shaklida faoliyat qiladigan ovqatlanish korxonalarining taomlarni taqsimlab uzatish xonalarida sovuq taomlar, gazaklar hamda issiq ichimliklar ham porsiyalanib uzatiladi. Taomlarni taqsimlash va suzib uzatish xonasi taomlar va issiq ichimliklar haroratlarini kerakli darajada ta’minlashga mo‘ljallangan isitish marmitlari va sovitish vitrinalari bilan jihozlanishi kerak.

Salat, vinegret va gastronomik mahsulotlar hamda boshqa sovuq taom va ichimliklar taomlarni taqsimlash va suzib uzatish xonasiga taqsimlangan va bezatilgan holatda beriladi. Bundan tashqari, tayyor issiq taomlar va ichimliklar faqat pishirilgan idishlarda berilishi lozim.
Tayyor taom va ichimliklarga hamda qandolat mahsulotlariga qo‘l bilan teginish man qilinadi. Shu sababli ham ularni taqsimlash va suzib uzatishda sanitariya nuqtayi nazaridan toza va quruq maxsus suzish, garnir va o‘lchov qoshiqlaridan, kurakchalardan, qisqichlardan, pichoqlardan, sanchqilardan va boshqa inventarlardan foydalanish tavsiya qilinadi. Bundan tashqari, ovqatlanish joylarida bir marta foydalanish uchun mo‘ljallangan idish va to‘plam (anjom)lardan qayta foydalanish qat’iy man qilinadi. Har bir mahsulot turini taqsimlab, suzib uzatish uchun inventar va anjomlar yetarli bo‘lishi kerak.
Issiq ta’sirida tayyor taom va mahsulotlar sifati tez pasayib ketadi. Shuning uchun ham taomlar restoranlarda issiq likopcha ustida va boshqa tipdagi korxonalarda marmitlarda saqlash muddati 2–3 soatdan oshmasligi kerak. Shu boisdan ham ovqatlanish korxonalarida taomlar 2–3 soat davomida iste’mol (realizatsiya) qilishga mo‘ljallanib tayyorlanadi.