O'zbekiston tarixi

1
1923-yilda Gamburgda Lenincha III kommunistik Intemasionalga qarama- qarshi 
Bern intemasionali va ikki yariminchi intemasionalning birlashishi asosida tashkil topgan 
Sotsialistik ishchi Intemasional nazarda tutilmoqda. Uning asosiy g'oyasi noinqilobiy sotsial 
islohotchilik, antikommunizm, antisovetizm bo‘lgan. 2-jahon urushi boshlangach o‘z 
faoliyatini tugatgan.
2
Zaki Validiy To‘g‘on. Xotiralar. «Sharq Yulduzi» jumali, 1993, 7-8-son, 176-bet. 
315

---

«Jadid taraqqiyparvarlar partiyasi»
 
Yashirin partiyalardan yana biri «Jadid taraqqiyparvarlar partiya»sidir. 
Bu partiya, A.Z.Validiy To„g„onning yozishicha, milliy radikal partiya 
boigan. U asosan noinqilobiy yoi - sotsial- demokratik istiqlolchilik yoiidan 
borgan. 
Bu partiya haqida ham hozircha toia maiumotlar yo„q. Uning faqat Zaki 
Validiy yozgan 19 bandlik dasturi saqlanib qolgan. 
Jadidlaming bu milliy radikal partiyasining asosiy maqsadi Turkistonni 
ozod va mustaqil ko„rishdan iborat edi. Bu vazifani amalga oshirish uchun 
«Erk» sotsialistik partiyasi ishchilar sinfini asosiy kuch hisoblab, sinfiy 
kurashdan kelib chiqadigan sotsial inqilobga suyangan boisa, jadid 
taraqqiyparvarlari partiyasi, yuqorida ko„rsatilganidek, noinqilobiy yoini 
tanladi. Bundan tashqari jadid radikal partiyasi «Erk» sotsialistlari kabi 
kompartiya dasturiga asoslangan dastur tuzib, Xalqaro ishchilar uyushmasi - 
Sotsialistik Ishchi Intemasional yordamiga umid bogiamaydi. U mahalliy 
imkoniyat va sharoitlar hamda milliy xususiyatlami hisobga olib, o„z 
mustaqil yoiini amalga oshirmoqchi boigan. Dasturda ko„rsatilishicha, u 
Turkistonni ozod va mustaqil qilish uchun «hukumatni milliylashtirish, 
millat - til, din, madaniyat, adabiyot, urf-odat birligiga asoslanadi.Bu ikkala