O‘zbekistonda

Kirish
Bozor va uning tuzulishini, bozor iqtisoodiyotining mazmunini,belgilari, uning afzalliklari va uning kamchiliklari, bozor iqtisodiyotiga o’tishda qanday yo’llardan foydalanganligimiz, bozor iqtisodiyotiga o’tishda agrar islohatlarning o’rnini ko’rsatib beradi ushbu kurs ishi.Hozirgi vaqtta ko’pgina mamlakatlar boshqa iqtisodiytizimga qaraganda bozor iqtisodiyoti tizimiga o’tishni afzal ko’rmoqda. Bozor iqtisodiyotiga o’tish uchun maxsus o’tish davri zarur bo’lib,bu davrning mazmuni va asosiy belgilarini ko’rip chiqish maqsadga muvofiq hisoplanadi.
O’tish davrining nazariyasi, xususan bozor iqtisodiyotiga o’tish yo’llarini bayon qiladi. Shuningdek, O’zbekistonda bozor iqtisodiyotiga o’tishning tamoillari va xususiyatlari, respublikada bozor iqtisodiyotini amalga oshirishning mazmuni, maqsadi, asosiy vazifalari ko’rsatip beriladi.Agrar islohatlarning maqsadi, zaruriyati va huquqiy asoslari iqtisodiy islohatlar iqtisodiyotta tub o’zgarishlarni amalga oshirishga qaratilgan chora tatbirlar majmui bo’lib, ularda ko’zda tutulgan maqsad mamlakat aholisi uchun yashash va faoiliyat qilish uchun eng yaxshi sharoitlarni yaratish, ularning manaviy ahloqiy erkinlikka erishish,iqtisodiy, ijtimoiy-iqtisodiy barqarorlikni taminlashdan iborat.Bu modelda yangi iqtisodiyotga o’tishning umumiy tamonlari va milliy xususiyatlari nazarda tutuladi, islohatlarning asosiy yo’nalishlari belgilanadi.
O‘zbekistonda bozor munosabatlariga o‘tish yo‘li ijtimoiy-yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyotini shakllantirishga qaratilgan. Bu yo‘lni amalga oshirishga, iqtisodiyotni tubdan isloh qilishga Respublika Birinchi Prezidenti I.Karimov tomo- nidan ishlab chiqilgan beshta muhim tamoyil asos qilib olinishi va shu beshta tamoillar arqoli ushbu kurs ishi ochib beriladi.I karimov shunday degan edilar “Biz bozor iqtisodiyotiga o`tishni mamlakatda tinchlik va osoyishtalikni saqlagan holda, bosqichma-bosqich, aholining nochor qismini asrab-avaylab, ularga yetarli sharoitlar yaratib bergandan keyingina amalga oshiramiz. Bizning nozik yerimiz shundaki, bizda tayyor mahsulot yetishmaydi. Xom-ashyo ko`p, lekin uni tayyor mahsulotga aylantirib beradigan korxonalar, zavod-fabrikalar kam. Biz bu kamchiliklarni to`g`irlashimiz kerak. Odamlar hali eski mafkura hukmronligida yashamoqdalar, ularning ongi, dunyoqarashini o`zgartirishimiz, ularni yangi sharoitlarga ko`niktirishimiz lozim.¹
Bozor iqtisodiyotiga o’tishda faqatgina agrar islohatlarnining o’zigina yetarli bo’lmaganiligi, yani mamuriy buyruqbozlikka chek qo’yilishi,iqtisodiyotni har tamonlama rivojlanitirish mamlakatimiz shart sharoitidan kelib chiqqan holda bosqichma bosqich bozor iqttisodiyotiga o’tishda davlatning tutgan o’rni, bozor iqtisodiyotiga o’tish bizga qanday qulayliklar berganligini ushbu kurs ishimiz bizga yaqqol ochib beradi.

1Bozor munusabatiga o’tish davri - bir iqtisodiy tizimdan boshqasiga iqtisodiy munosabatlarning bir turidan boshqa bir yangi turiga o‘tish uchun taqozo qilinadigan davrdir.
Bozor iqtisodiyotiga o‘tish davrining mazmuni iqtisodiy munosabatlarning alohida unsurlarini isloh qilish yoki iqtisodiy siyosatga tuzatishlar kiritish emas, balki butun iqtisodiy munosabatlar tizimini o‘zgartirishdan iboratdir.