Өзбекстан Республикасы Жоқары ҳәм орта арнаўлы

MBBS ornatiw. MBBS programma o`nimi bolip, a`meliy programmalar paketi

ko`rinisinde jetkizip beriledi. Ol tu`rleri, zapaslari ha`m operatsion du`zilisi, sonday-aq,

waziypalar toplaw ushin bolg`an talaplari esapqa aling`an jag`dayda komp`yuterge

ornatiliwi za`ru`r.

Mag`liwmatlar bazalari du`zilislerin islep shig`iw. MBBS tiykarinda

proektlerdi islep shig`iw MB du`zilisi boyinsha qarar tayarlawdi na`zerde tutadi. Bul

qararlar tikkeley mashinadan sirtqi ortaliqqa ha`m MBna, onin` kerekli

informatsiyalarina iye xu`jjetlerdi, sonday-aq bul informatsiyalardi jaylastiriw ha`m islew

boyinsha waziypalardi algoritmlestiriwdi dizimge aliw menen baylanisli boladi.

MB du`zilislerin islep shig`iwdin` birinshi basqishinda predmet tarawi

informatsiyalarinin` logikaliq du`zilisin ko`rsetiwshi informatsion – logikaliq  modelin

jaratiw maqsetke muwapiq. Mag`liwmatlardi standartlastirilg`an talaplarina juwap

beriwshi bunday model, mag`liwmatlardin` relyatsion bazalarin jaratiwg`a tiykar boladi.

Zamanago`y MBBSlar fayl sistemalari kemshiliklerine shek qoyiw maqsetinde

islep shig`ilg`an. MBBSin islep shig`iwda a`mel qiliwshi to`mendegi printsipler bar:

a) mag`liwmatlardin` bekkemligi;

b) universalliq. Paydalaniwshinin` logikaliq ko`rinislerin ko`rsetiw ushin MBBS

kontseptual modelin qollap-quwatlawdin` ku`shli qurilmalarina iye boliw;

v)

qatnasiqliq. MBBS programmali ha`m apparatli ta`miynleniwin

rawajlandiriwda jumis qabiletliligin saqlap qaliw;

g) mag`liwmatlardin` standarttan artiq emesligi. Fayl sistemalarinan parqli

tu`rde mag`liwmatlar bazasi integratsiyalasqan mag`liwmatlardin` birden-bir birikpesin

birlestiriw;

d) mag`liwmatlardi saqlaw. MBBS ruxsatsiz kiriwden saqlawdi ta`miynlew;

e) bir waqittag`i jumislardi basqariw. MBBS mag`liwmatlar bazasin

paydalaniw rejimin saqlawi za`ru`r;

---

84

j) mag`liwmatlar bekkemliginin` en` a`xmiyetli qa`siyeti. Sebebi bul

mag`liwmatlar integratsiyasi standarttan artiq bolmawina, paydalaniw ha`m saqlawdi

ta`miynlew siyaqli qa`siyetlerge ta`sir etedi.

A’debiyatlar

1. «Axborotlashtirish tug’risida» Uzbekiston Respublikasi qonuni 11.12.2003

2. «Axborot-texnologiyalari sohasida kadrlar tayyorlash tizimini takomillashtirish

tug’risida» UzR Prezidentining  qarori 2.06.2005 № 91