Озик-овкат товарлари сифат экспертизаси-дарслик doc

Takrorlash uchun savolar: 
 
1. Organoleptik ko‘rsatkichlari bo‘yicha sovutilgan go‘shtlarning sifatiga qanday 
talablar qo‘yiladi? 
2. Organoleptik o‘krsatkichlari bo‘yicha yangi go‘shtlarni shubhali go‘shtlardan 
qanday farqlash mumkin? 
3. Shubhali go‘shtlarda eng avvalo qaysi organoleptik ko‘rsatkichlari o‘zgargan 
bo‘ladi? 
4. Muzlatilgan go‘shtlarga organoleptik ko‘rsatkichlari bo‘yicha qanday talablar 
qo‘yiladi? 
5. Eski-buzilgan go‘shtlarning sirtida qanday o‘zgarishlar ro‘y beradi? 
6. Go‘shtlarning sifatini baholashda fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlardan qaysilari 
aniqlanadi? 
7. Go‘sht sho‘rvasiga CuSO
4
tuzi eritmasining reaksiyasi nima maqsadda 
o‘tkaziladi? 
8. Nima uchun go‘shtlar eskirganda uchuvchan yog‘ kislotalarining miqdori 
ortadi? 
9. Invazion kasalliklari bilan kasallangan yirik shoxli mollar va cho‘chqa 
go‘shtlaridan qanday foydalanish mumkin? 
10. Silga chalingan mollarning go‘shtlarini ovqatga ishlatib bo‘ladimi? Agar 
ishlatilsa qanday ishlov berilishi kerak? 
11. Brutsellez kasalligiga chalingan mollarning go‘shtlarini ovqatga ishlatish 
imkoniyatlarini tushuntiring. 
12. Qanday kasallikka chalingan chorva mollarining go‘shtini ovqatga ishlatib 
bo‘lmaydi? 
Molni so‘ygandan keyin go‘shtda ro‘y beradigan avtolitik o‘zgarishlar 
 
Chorva mollari hayot faoliyatini tugatgandan so‘ng, go‘shtning eng muhim 
xususiyatlari o‘zgaradi. Bu o‘zgarishlar hayvon hayotligida tirik to‘qimani hosil 
qiluvchi biologik sistemaning parchalanishi bilan tushuntiriladi. Hayvon hayot 
bo‘lgan davrda fermentativ biokimyoviy jarayonlar qaytaruvchan bo‘ladi, hayot 
faoliyati to‘xtashi bilan esa, bu xususiyatini yo‘qotib, ular doim parchalanishda 
bo‘ladi. 
www.sies.uz
Page 249 of 306 

---

250
Molni so‘ygandan keyin go‘shtda bo‘ladigan biokimyoviy jarayonlarni ikki 
guruhga ajratish mumkin. Birinchi guruhga go‘sht konsistensiyasining o‘zgarishiga 
olib keladigan oqsil sistemasida boradigan jarayonlar kiradi. Ikkinchi guruhga esa 
go‘shtning ta’mi va hidining o‘zgarishini ta’minlaydigan moddalarning hosil 
bo‘lishida asosiy rol o‘ynaydigan ekstraktiv moddalar sistemasida boradigan 
jarayonlar karadi. Lekin bu jarayonlar ma’lum darajada bir-biri bilan bog‘liqlikka 
egadir. 
Molni so‘ygandan keyin go‘shta boradigan sifat ko‘rsatkichlarining 
o‘zgarishiga qarab avtolitik o‘zgarishlar shartli ravishda uch guruhga bo‘linadi: 
go‘shtning qotishi, yetilishi, chuqur avtoliz. 
Go‘shtning qotishi. Mol so‘yilgandan darhol e’tibor bersak, hovuridan 
tushmagan go‘shtning muskul to‘qimasi yumshoq, suv tutish qobiliyati yuqori, rN 
muhiti 6,8-7,0 ga teng bo‘lib, bu go‘sht aniq seziluvchan ta’m va hidga ega 
bo‘lmaydi. Bu go‘sht albatta yumshoq. Lekin, uning organoleptik va kulinariya 
ko‘rsatkichlari optimal darajada emas. Mol so‘yilgandan keyin tez orada muskul 
to‘qimasida qotish jarayoni ro‘y bera boshlaydi. 
Go‘shtda to‘la qotish jarayoni go‘shtning xususiyatlari va tashqi muhitga 
bog‘liq bo‘lib, har xil vaqt davomida yuz beradi. Masalan, mol go‘shtida to‘la 
qotish jarayoni 15-18
0
S da 10-12 soat davomida, 0
0
ga yaqin temperaturada esa 18-
24 soat davomida yuz beradi. Uy parrandalari go‘shtida 0
0
temperaturada mol 
go‘shtidagiga nisbatan ancha tez, ya’ni 4-6 soat davomida yuz beradi. Bu vaqt 
jarayonida go‘shtning qattiqligi 25 %ga ortsa, pichoq bilan kesishga qarshilik 
ko‘rsatishi esa ikki martaga ortadi. Bunday go‘sht qaynatgandan keyin ham 
qattiqligicha qoladi. 
Muskullarning qotishi murakkab fermentativ biokimyoviy jarayonlarning 
rivojlanishi bilan tushuntiriladi. Bu yerda asosan parchalanish jarayonlari boradi. 
Bu jarayonlar asosan quyidagilardir: 1) glikogenning parchalanishi; 2) 
kreatinfosfor (KF) va adenozintrifosfor (ATF) kislotalarining parchalanishi; 3) 
aktin va miozinlardan aktomiozin komplekslarining hosil bo‘lishi; 4) muskul 
to‘qimalarining suv tutish qobiliyatining o‘zgarishi. Bu jarayonlarning ba’zi birlari 
qotishga bevosita ta’sir ko‘rsatsa, ba’zilari bilvosita ta’sir ko‘rsatadi. 
Glikogenning parchalanishi. Glikoliz. Kletkalarga kislorod yetkazib berish 
jarayoni to‘xtagandan so‘ngra glikogen sintezi ham to‘xtaydi va nihoyat 
glikogenning parchalanishi boshlanadi. Glikogenning anaerob parchalanish 
jarayoni va shu asosda sut kislotasining to‘planishi, rN ko‘rsatkichining kamayishi 
asosan go‘shtni 4
0 
S da 24 soat davomida saqlaganda tugaydi. Bunda muskul 
to‘qimalarining rN darajasi 7,0 dan 5,7-5,8 gacha kamayadi. Albatta kislotali 
sharoitning yuzaga kelishi chirituvchi bakteriyalarning rivojlanishiga qarshi ta’sir 
ko‘rsatadi. 
Sut kislotasining miqdori va rN darajasi go‘sht sifatini harakterlaydigan 
asosiy ko‘rsatkich hisoblanadi. Go‘shtning saqlashga bardoshliligi, go‘shtning 
texnologik va iste’mol xususiyatlarini belgilovchi ayrim fizik-kimyoviy 
ko‘rsatkichlari (suv tutish qobiliyati, harorat ishlovi berganda chiqadigan suv 
miqdori, go‘shtni muzdan tushirganda chiqadigan sel miqdori va boshqalar) aynan 
sut kislotasi miqdori va rN ko‘rsatkichiga ko‘p darajada bog‘liqdir. Bundan 
www.sies.uz
Page 250 of 306 

---

251
tashqari rN ko‘rsatkichining kamayishi to‘qimidagi go‘shtning yetilishida muhim 
hisoblangan katepsin fermentining harakatini faollashtiradi. 
Sog‘lom, semiz, yaxshi dam olgan mollarning muskul to‘qimasida 0,8% 
gacha glikogen mavjud bo‘lib, u parchalanganda ko‘p miqdorda sut kislotasi hosil 
bo‘ladi. Natijada rN 5,5-5,6 gacha kamayadi. Dam olmagan, orriq mollarning 
go‘shtida esa glikogen miqdori nisbatan kamroq bo‘lib, kam miqdorda sut 
kislotasini hosil qiladi. Bunda rN ko‘rsatkichining eng oxirgi miqdori 6,2-6,5ni 
tashkil etadi. 
Go‘shtning qotishi ma’lum darajada ssiqlik ajralib chiqishi bilan boradi. Shu 
sababli mol so‘yilgandan keyin 30-70 daqiqa ichida go‘shtning harorati 2
0
S ga 
ortib, 39
0
S ni tashkil etadi. 
ATF va kreatinfosfatning (KF) parchalanishi. ATF va KFning parchalanishi 
go‘shtda 
boradigan 
avtolitik 
jarayonlarda muhim 
rol 
o‘ynaydi. 
ATF 
metabolitlarning oksidlanishida erkin energiyani tashishda ishtirok etuvchi muhim 
birikmalardan hisoblanadi. Unda muskullarning hayot faoliyati uchun zarur 
bo‘ladigan erkin energiya yig‘iladi. Miozin adenozintrifosfotazasi ta’sirida 
ATFning gidrolizlanishi natijasida adenozindifosfor kislotasi (ADF) va erkin 
neorganik fosfat hosil bo‘ladi. Natijada hosil bo‘lgan kimyoviy energiya muskullar 
qisqarishi mexanik energiyasiga aylanadi. 
Kreatinofosfat tuzilishi bo‘yicha energiyaga boy bo‘lgan kreatinning fosforli 
efiri hisoblanadi. Uning fosfatli makroenergetik bog‘lanishi gidrolizidan hosil 
bo‘ladigan erkin energiya 42 KDJ/mol ga teng bo‘ladi. Hayvon organizmida 
kreatinofosfat ATF singari o‘ziga xos energiya akkumulyatori hisoblanib, bu 
energiyadan muskul qisqarishi jirayonlarida foydalaniladi. 
Hayvon muskullarining turiga qarab, ulardagi kreatinofosfat miqdori ham 
har xil bo‘ladi. Intensiv harakatdagi muskullar tarkibida eng ko‘p miqdorda 
kreatinofosfat bo‘ladi. Mol so‘yilgan zahotiyoq kreatinofosfatning eng ko‘p 
parchalanish jarayoni ro‘y beradi.
Glikoliz jarayonida muskullarning qisqarishi va miozin iplari mexanik 
xususiyatlarining o‘zgarishida ATF ning ahamiyatini hisobga olsak, go‘shtning 
qotishi go‘sht tarkibidagi ATF miqdoriga bog‘liq ekanligini darhol anglash 
mumkin bo‘ladi. 
Aktomiozin kimpleksining hosil bo‘lishi. Mol so‘yilgandan keyin go‘shtni 
bir sutka davomida saqlaganda ekstraksiya bo‘ladigan miozin miqdori kuchli 
darajada kamayadi. Aynan shu vaqtda, ATFning miqdori kerakli darajada bo‘ladi, 
aktin esa globulyar shaklda va miozin bilan bog‘lanmagan holatda bo‘ladi. Bu esa 
qisqartiruvchi oqsillarning gidratatsion xususiyatlarining yuqori darajada bo‘lishi 
hisobiga muskul tolalarining bo‘shashgan holatini ta’minlaydi. 
Mol so‘yilgan zahotiyoq go‘shtdagi miozin kaliy, magniy, kalsiy ionlari 
bilan kompleks bog‘lanishda, shuningdek glikogen va ATFlar bilan ham 
bog‘lanishda bo‘ladi. Sut kislotasining to‘planishi va rN ko‘rsatkichining pasayishi 
kompleks birikmaning dissotsiatsiyalanishini vujudga keltiradi. Natijada kaliy, 
magniy va kalsiy kompleks birikmadan ajralib chiqadi. 
Kalsiyning erkin ionlari miozin bilan F-aktinning yaqinlashuvini va natijada 
aktiomiozinning hosil bo‘lishini vujudga keltiradi. Aktiomiozin kompleksining 
www.sies.uz
Page 251 of 306 

---

252
hosil bo‘lishi esa keyinchalik miofibrillarning qisqarishiga sabab bo‘ladi. Bu esa 
tashqi tomondan qaralganda go‘shtning qotishidan dalolat beradi. 
Aktin va miozinning birikib aktomiozin hosil qilish jarayoni, oqsillarning 
faol guruhlarining o‘zaro bog‘lanish tufayli ularning molekulasida erkin gidrofil 
markazlarining kamayishini keltirib chiqaradi. Demak, oqsillarning gidratatsiyaga 
mayillik darajasi keskin kamayadi. 
Muskul to‘qimalarining suv tutish qobiliyatining o‘zgarishi. Mol 
so‘yilgandan keyin muskullar yuqori darajada gidratatsiya holatida bo‘ladi. 
Go‘shtni bir sutka davomida 0
0
S dan past bo‘lmagan haroratda saqlaganda muskul 
to‘qimalarining suvni tutib turish qobiliyati kuchli darajada kamayadi. Gidratatsion 
o‘zgarish go‘shtni qayta ishlashda muhim ahamiyatga ega bo‘lib, go‘sht 
qattiqligining 
ortishiga 
katta 
ta’sir 
ko‘rsatadi. 
Go‘shtning 
minimum 
gidratatsiyasiga maksimum qattiqlik to‘g‘ri keladi. 
Muskul oqsillari gidratatsiya darajasining pasayishi muskullarda rN ning 
6,8-7,0 dan 5,7-5,8 gacha kamayishi bilan izohlanadi. Lekin gidratatsiyaning 
pasayishini faqat rN ning kamayishi bilan bog‘lash birmuncha noto‘g‘ridir. 
Oqsillarning suvni tutib turish qobiliyatining pasayishining asosiy sabablaridan biri 
ATF ning parchalanishi va buning natijasida aktomiozin kompleksining hosil 
bo‘lishidadir deb hisoblash mumkin. ATF ning parchalanishi aktomiozinning hosil 
bo‘lishi va oqsil molekulalari faol guruhlarining kamayishiga olib keladi. Natijada 
gidratatsiya darajasi pasayadi. 
Mol so‘yilgandan keyin bir sutka davomida muskul to‘qimasining suvni 
tutib turish qobiliyatining pasayishining 2/3 qismini ATFning parchalanishi va 
aktomiozin kompleksining hosil bo‘lishi, 1/3 qismini esa rN ko‘rsatkichining 
kamayishi bilan bog‘lash o‘rinli ekanligi isbotlangan. Lekin, yuqorida qayd 
qilinganidek, bu jarayonlar bir-biri bilan o‘zaro bog‘liqdir. 
Muskul to‘qimasi suv tutib turish qobiliyatining pasayishi, go‘shtga issiqlik 
ishlovi berilganda chiqadigan go‘sht va go‘sht mahsulotlari miqdorining 
kamayishini vujudga keltiradi. 
Yirik shoxli mollarning har xil muskul to‘qimalari glikogen, ATF, kreatin 
fasfat kislotasining miqdori, boshlang‘ich va so‘nggi rN ko‘rsatkichlari bo‘yicha 
bir-biridan ma’lum darajada farq qiladi. Shu sababli ularda qotish davri har xil 
bo‘ladi. Hayvon organizmida muskullarning qaysi funksiyani bajarishi ham bunga 
katta ta’sir ko‘rsatadi. Shu bilan bir qatorda issiq qonli hayvonlarda qotish 
jarayonida ro‘y beradigan asosiy biokimyoviy hodisalar deyarlik bir xilda kechadi. 
Go‘shtda boradigan glikoliz jarayonlariga molning so‘yishdan oldingi holati 
ham katta ta’sir ko‘rsatadi. So‘yishdan oldin yaxshi ovqatlantirilgan va yaxshi dam 
olgan chorva mollarining rN ko‘rsatkichi, yaxshi ovqatlantirilmagan va charchagan 
mollarnikidan birmuncha past bo‘ladi. Shu narsa ayonki, rN ko‘rsatkichining juda 
kam miqdorda bo‘lsada kamayishi go‘shtning chirituvchi bakteriyalar ta’siriga 
bardoshliligini sezilarli darajada o‘zgartiradi. Ko‘p harakatlanuvchan muskullarda 
muskul glikogeni zaxiralari ko‘p bo‘ladi. Shu sababli dalada haydab boqilgan 
chorva mollari go‘shtining rN ko‘rsatkichi qo‘lda boqilgan mollarning 
go‘shtidagiga nisbatan past bo‘ladi. Bu esa ularning saqlashga nisbatan 
chidamliligidan dalolat beradi. 
www.sies.uz
Page 252 of 306 

---

253
Mol so‘yilgandan keyin ularning muskul to‘qimalari strukturasida ham 
o‘zgarishlar ro‘y beradi. Agar mollarning muskul to‘qimalarini so‘ygan zahotiyoq 
mikroskopda qarasak, go‘shtning muskul tolalari to‘g‘ri shaklda yoki ozroq egri-
bugri shaklda joylashganligini ko‘ramiz. Ma’lum vaqt o‘tgandan keyin esa muskul 
paylarining ko‘p joyi deformatsiyaga uchraganligini ko‘rish mumkin bo‘ladi. 
Ayniqsa deformatsiyaga uchragan paylarni go‘sht qotishining maksimal darajasida 
yaqqol ko‘rish mumkin. So‘ngra paylar deformatsiyasi yo‘qola boradi. 
Go‘shtning yetilishi. Tilish – bu avtoliz jarayonining chuqurlashuvi 
natijasida go‘sht xossalari o‘zgarishining majmui hisoblanib, natijada go‘shtda 
yaxshi seziluvchan ta’m va hid paydo bo‘ladi, yumshaydi, uning suv tutib turish 
qobiliyati ortadi hamda ovqat hazm qilish fermentlarining ta’siriga moyil bo‘lib 
qoladi. Yetilish jarayoni murakkab hisoblanadi va u go‘shtning asosiy 
moddalarining holati va o‘zgarishi bilan bog‘liqdir. 
Yetilish jarayonida aktomiozin dissotsiatsiyalanib aktin va miozinga 
parchalanadi. Bu esa muskullarning qisqargan holatdan bo‘shashgan holatga 
o‘tishini 
ta’minlaydi. 
Shunday 
qilib, 
yetilishning 
dastlabki 
bosqichida 
to‘qimalarning bo‘shashini keltirib chiqaradigan jarayonlar, qotishda kechadigan 
jarayonlarning aksi hisoblanadi. 
Aktomiozinning dissotsiatsiyasi qisqartiruvchi oqsillar gidrofil markazlari 
sonining ortishini keltirib chiqaradi. Bu esa muskul to‘qimalarining suvni o‘ziga 
shimish qobiliyatining ortishiga asosiy sababdir. 
Yetilish jarayonida muskul to‘qimalarining bundan keyingi yumshashi esa 
proteolitik fermentlar ta’sirida muskul paylari strukturasi elementlarining buzilishi 
bilan bog‘liqdir. Muskullarda proteolitik faollikning ortishi katepsin va lizotsum 
kabi proteolitik fermentlarning ajralib chiqishi hisobiga ro‘y beradi. Ularning 
ta’sirida sarkoplozma oqsili kuchli o‘zgarishga uchraydi. Shuningdek, miofibril 
oqsillari ham kam darajada proteolizga uchraydi. Kam miqdordagi peptid 
bog‘larining parchalanishi muskul to‘qimalarning yumshashi uchun yetarlidir. 
Go‘shtlarning 
mayinligining 
o‘zgarishida 
birlashtiruvchi 
to‘qima 
komponentlarining holati va miqdori ham muhim rol o‘ynaydi. Qotgan 
go‘shtlarning birlashtiruvchi to‘qima oqsillari (elastin, kollagen) va asosiy 
moddalari hovuridan tushmagan go‘shtlarga qaraganda kam o‘zgaruvchanlik 
xususiyatiga ega bo‘ladi. Ularning o‘zgaruvchanlik xususiyati go‘shtlarning 
yetilishi jarayonida ortib boradi. 
Yetilish jarayonida go‘shtning mayinligiga ta’sir ko‘rsatuvchi har xil 
moddalari turlicha darajada o‘zgaradi. Shu sababli, bitta mol tanasining har xil 
qismlarida sharoit bir xil bo‘lsada, ularning mayinligi har xil bo‘ladi. Go‘shtda 
qancha birlashtiruvchi to‘qima ko‘p bo‘lsa, ularning mayinligi shunchalik darajada 
past bo‘ladi. Bunday go‘shtlar uzoq muddatda yetiladi. Masalan, tovuqlarning oq 
muskul to‘qimalari qizil muskul to‘qimalariga qaraganda tezroq yetiladi. Buning 
asosiy sababi qizil muskul to‘qimalarida oq muskul to‘qimalariga nisbatan 
birlashtiruvchi to‘qimalarning ikki marta ko‘pligidadir. Umuman, tovuq go‘shtlari 
chorva mollari go‘shtlariga nisbatan tezroq yetiladi. 
www.sies.uz
Page 253 of 306 

---

254
Yosh mollarning go‘shti qarri mollarning go‘shtiga qaraganda tezroq 
yetiladi. Masalan, yoshi katta mol go‘shtini 0-2
0
da saqlaganda go‘sht 10-12 
sutkada yetilsa, yoshi kichik mollarning go‘shti 3-4 sutkada yetiladi. 
Kasal va yaxshi dam olmagan hayvonlarning go‘shtida sog‘lom va yaxshi 
dam olgan hayvonlarning go‘shtiga qaraganda avtolitik jarayonlar chuqur 
bormaydi va ular kam sezilarlidir. 
Go‘shtni 0
0
S da 10-14 sutka saqlash jarayonida mayinligining ortib borishi 
bilan bir qatorda, go‘shtning va uning sho‘rvasining ta’m va aromatik 
ko‘rsatkichlari ham yaxshilanib boradi. Go‘shtni 14 sutkadan ortiq saqlaganda 
unda o‘ziga xos ta’m paydo bo‘lib, sifat ko‘rsatkichlari pasaya boradi. Bu esa 
saqlashni yanada davom ettirish maqsadga muvofiq emasligidan dalolatdir. 
Go‘shtlarning yetilish jarayonida go‘sht tarkibidagi ekstraktiv moddalar ham 
kuchli darajada o‘zgaradi. Ko‘p hollarda go‘shtning ta’mi, hidi va boshqa 
ko‘rsatkichlari ana shu o‘zgarishlarga bog‘liq bo‘ladi. 
Hovuridan tushmagan go‘shtlarni issiqlik ishlovi berganda purin azotining 
asosiy fraksiyasi nukleotidlar hisoblanadi. Ikki sutka sovutilgan holda saqlab 
issiqlik ishlovi berilgan go‘shtlarda adenil va inozin kislotalari paydo bo‘ladi. 
Yetilib qaynatilgan go‘shtlarda esa inozin kislotasi asosiy kislota hisoblanadi. 
Go‘shtning yetilishida adenil kislotasining parchalanishi bilan bog‘liq 
ma’lumotlarni 
organoleptik 
ko‘rsatkichlarining 
o‘zgarishi 
bilan 
bog‘liq 
ma’lumotlar bilan solishtirsak, adeninnukleotidlarning parchalanib inozin kislotasi 
va erkin gipoksantinni berishi yetilgan go‘shtning ta’m va aromatik 
ko‘rsatkichlarining yaxshilanishi bilan paralell holda boradi. Go‘shtning yetilishida 
inozin kislotasi, inozin va erkin gipoksantinning hosil bo‘lishiga asosiy sababi 
ATFning parchalanishi hisoblanadi. 
Go‘shtning yetilishida nukleotidlarning parchalanishini quyidagi sxema 
bilan ko‘rsatish mumkin: 
ATF ADF adenil kislota
inozin kislota 
inozin gipoksantin 
Hosil bo‘lgan inozin kislotasining miqdori sovutilgan go‘shtning saqlash 
temperaturasining pasayishi bilan ortib boradi. 
Shunday qilib, go‘shtning ta’mi va hidining shakllanishi inozin, gipoksantin 
va karbonil birikmalarining to‘planishiga bog‘liq bo‘ladi. Shuningdek, go‘shtning 
ta’m ko‘rsatkichlarining shakllanishida glyutamin kislotasi ham muhim rol 
o‘ynaydi. Glyutamin oshqozonda yaxshi hazm bo‘ladi. Shunday qilib, yetilgan 
go‘sht qotish holatida bo‘lgan go‘shtga nisbatan yuqori ozuqaviy qiymatga ega. 
Go‘shtlarning maksimal yumshoqligini va yaxshi ta’m va aromatik 
ko‘rsatkichlarini kafolatlaydigan optimal yetilish muddati aniqlangan. Agar 
go‘shtni kulinariya maqsadlarida ishlatish kerak bo‘lsa, u holda go‘shtni uzoqroq 
muddatda (10-14 kun) yetiltirish tavsiya etiladi. Ana shunday muddatlarda 
go‘shtning organoleptik ko‘rsatkichlari eng yaxshi darajaga erishadi. 
www.sies.uz
Page 254 of 306 

---

255
Maydalash, muzlatib muzdan tushirish ATFning gidrolizlanishi va 
parchalanishini tezlashtiradi. 
Go‘sht xususiyatlari o‘zgarishining tezligi va yetilish muddati muhitning 
haroratiga katta darajada bog‘liqdir. 
Mol go‘shtining har xil haroratlarda yetilish muddati quyidagicha: 1-2
0
S da 
10-14 kun, 10-15
0
S da 4-5 kun, 18
0
S da esa 3 kun.