Oziq-ovqat xavfsizligi asoslari

Polliativ tadbirlarga baliqlarni xomligicha iste‟mol qilmaslik kiradi. YAna bir 
muhim tadbir - baliqdan tayyorlangan kulinariya mahsulotlariga, kotletlarga, baliq 
bo‟laklariga kuqori haroratda ishlov berishdir. Baliq bo‟laklarini qovurganda 
plerotsirkoidlar 15 daqiqa davomida o‟ladi, kaynatganda darhol, tuzlanganda 1-2 
haftada, muzlatilganda 12-24 soatda, 15-27°S da 3-5 kun davomida, 6-10
0
S da 9-10 
kun davomida (4°S da) o‟ladi. 
Plerotsirkoiddan zararlangan baliqqa sanitariya jihatidan baho berishda uning 
lichinka bilan zararlanish darajasi hisobga olinadi. Agar baliqning muskul 
to‟qimasida yagona plerotsirkoidlar topilsa, unday baliqni yaxshilab qaynatib yoki 
qovurib ovqatga ishlatish mumkin. Agar muskul to‟qimasi ko‟p zararlangan bo‟lsa, 
unda ko‟p miqdorda plerotserkoidlar bo‟lsa, bunday baliqni sotishga ruxsat 
etilmaydi. 

---

65 
Opistorxoz. Bu kasallik organizmga uzunligi 4-13 mm, kengligi 1-3,5 m 
keladigan trematod gijjasi tushishiga bog‟liq. Gijjalar asosan jigar, o‟t yo‟llari va o‟t 
qopini zararlaydi. Bu kasallik odamlarda xoletsistit yoki angioxolit (Vinogradov 
kasalligi) ko‟rynishida kechadi. Gijjaning rivojlanish tsiklida 2 ta oraliq xo‟jayin 
qatnashadi (birinchisi - chig‟anoq, ikkinchisi - chuchuk suvda yashovchi baliqlar, 
asosan karplar: yaz, leshch, lin va boshqalar). Definativ xo‟jayin odam, mushuk, 
kuchuk, cho‟chqa, tulki va boshqalar hisoblanadi. SHunday qilib, opistorxozdagi 
epidemiologik zanjir quyidagi bo‟g‟inlardan iborat: odam – chig‟anoq - karp 
baliqlari - odam. Odamning zararlanishi metatserkariylar bilan zararlangan baliqni 
iste‟mol qilishdan kelib chiqadi. 
Opistorxoz tabiatda o‟zining o‟choqlariga ega bo‟lgan kasallikdir. Opistorxoz 
g‟arbiy Sibirda, Qozog‟iston, Perm viloyati va Ukrainada uchraydts. Opistorxozning 
oldini olish va unga qarshi kurashishdagi tad-birlar difillobotrioznikidek. Ammo 
metatserkariy plerotsirkoidga nisbatan chidamliroq. Baliq bo‟laklari qaynatilganda 
metatsirkariy 20 minutdan keyin, tuzlanganda 3 1/2 minutda (mayda baliqlar) va 10 
sutkada (yirik baliqlar) o‟ladi. Past haroratga metatsirkariylar chidamlidir.