O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz

ИСТОРИЯ ВОЕННОГО ИСКУССТВА НАРОДОВ СРЕДНЕЙ АЗИИ 
Аннотация 
В данной статье на основе различных историко-письменных и археологических источников освещаются военная 
тактика, приемы ведения боя, оружие и военная форма, использовавшиеся народами Средней Азии с древнейших 
времен. 
Ключевые слова: Средняя Азия, тактика, оружие, битва, оружие, военное искусство, воины, Хорезм, Канг, Томарис, 
Спитамен. 
O‘RTA OSIYO XALQLARI HARBIY SAN’ATI TARIXI 
Annotatsiya 
Ushbu maqolada O‘rta Osiyo xalqlarining qadimgi davrlardan boshlab janglarda qo‘llagan harbiy taktikalari, jang usullari, 
ishlatgan qurol yarog‘lari va harbiy kiyimlari haqida turli tarixiy yozma, arxeologik manbaalar asosida yoritiladi. 
Kalit so'zlar: O‘rta Osiyo, taktika, qurol, jang, qurol-yaroq, harbiy san’at, jangchilar, Xorazm, Qang‘, To‘maris, Spitamen. 
Kirish. O‘rta Osiyo xalqlari qadim zamonlardanoq 
xalqaro siyosiy-iqtisodiy va madaniy jarayonlarda faol ishtirok 
etib kelgani ma’lum. Bu aloqalarning ta’sirida hamda ichki va 
tashqi siyosiy vaziyat, ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot tufayli 
O‘rta Osiyo xalqlari harbiy san’ati ham o‘ziga xos ravishda 
rivojlanib 
bordi. 
Bunga 
O‘rta 
Osiyoning 
xalqaro 
munosabatlarda muhim harbiy-strategik ahamiyat kasb etgan 
qulay geografik joylashuvi ham o‘z ahamiyatiga ega. 
Xalqimiz tarixining kam o‘rganilgan masalalarini yoritish 
bo‘yicha katta ishlar olib borilayotgan hozirgi davrda O’rta 
Osiyo xalqlarining harbiy san’ati tarixini o’rganish dolzarb 
muammo sifatida muhim ahamiyat kasb etishi shubhasizdir.
Prezidentimizning 
"O‘zbek 
tom 
ma’noda 
bunyodkordir. Unga birovning yeri kerak emas. Mabodo 
qo‘liga qurol olguday bo‘lsa, faqat o‘zini himoya qilish 
uchungina oladi"[1] degan fikrlari naqadar to‘g‘riligiga biz o‘z 
tadqiqotimiz ustida ishlash davomida yana bir bor ishonch 
hosil qildik. Bu ham biz tanlagan mavzuning dolzarbligini 
ko‘rsatuvchi muhim xususiyatdir.
O‘zbek xalqi harbiy san’ati qadimgi ajdodlarimiz - 
sak-massagetlar, baqtriyaliklar, xorazmliklar, sug‘dlar va 
Parkona (Farg‘ona)liklar davridayoq qadimgi Sharq dunyosida 
dong taratganligi ma’lum. Dunyo harbiy san’ati tarixida katta 
o‘rin tutgan To’maris va Shiroq, Spitamen va Muqanna, 
Temur Malik va Jaloliddin Manguberdi, Amir Temur va 
Abdullaxonlardek buyuk sarkardalar bizning zaminimizda 
yashab o‘tdilar. Ayniqsa, buyuk bobomiz Amir Temur asos 
solgan harbiy san’at nafaqat Sharq dunyosi, balki Yevropa 
xalqlari harbiy san’ati rivojida ham katta ahamiyat kasb etadi. 
Bu fikrlar xalqimiz harbiy san’ati tarixini o’rganishning 
ahamiyatini va dolzarbligini yanada oshiradi. 
So’nggi yillarda O’zbekistonda professional armiyani 
shakllantirish borasida katta ishlar qilinmoqda. Har qanday 
agressiyaga qarshi tura oladigan, zamonaviy qurol-yarog’lar 
bilan to’liq ta’minlangan qudratli armiya Respublikamizning 
mustaqil taraqqiyoti kafolatlaridan biridir. Bu jarayonlarni 
amalga oshirishda tarix saboqlariga murojaat qilish, o’tmishda 
xalqimiz harbiy san’atida katta o’rin tutgan ilg’or an’analarni 
o’rganish va kerakli saboqlar chiqarish katta amaliy 
ahamiyatga egadir. Bu ham biz tanlagan mavzuning 
dolzarbligini ko’rsatuvchi muhim xususiyatlardan biridir.