O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz

REVIEW OF THE ISSUE OF THE TITLE OF AMIR AND BEK IN SCIENTIFIC LITERATURE AND FOREIGN 
SOURCES IN THE TEMURIYAN PERIOD 
Annotation 
The spirituality of the Timurid period is a great treasure in the history of our country, written in golden letters. It is the sacred 
duty of our generations to study such spiritual heritage, to receive spiritual nourishment from their incomparable meanings, to 
provide the younger generation with such spiritual nourishment and thus to contribute to the development of the people, nation, 
homeland and society.When talking about the state activity of Amir Temur, it is expedient to think about the statesmen around 
him who have the titles of amir and bek. 
This article examines the aspects of coverage of the issue of the titles of amir, bek in the scientific literature during the Timurids. 
Key words: Timurid culture, Timurid dynasty, amir, bek, justice, "Temur's rules", spiritual heritage. 
 
Кириш. Биз – ворислар, маънавий баркамоллик 
тимсоллари бўлган буюк аждодларимизнинг қолдирган 
бой маънавий мерослари, ноёб панд-насиҳатларини чуқур 
ўрганиш, шунингдек, ёш авлодга ўргатиш ҳам фахр, ҳам 
шарафли бурч деб ўйлаймиз. 
Амир Темур – буюк саркарда, йирик давлат 
арбоби, қонуншунос, маънавий-ахлоқий фазилатлар 
соҳиби, нотиқ, шу билан бирга эл-юртини, халқини севган 
ва уни жаҳонга машҳур қилган халқимиз фарзанди.
Амир Темурда Ватанни севиш, халқини улуғлаш, 
улардан фаҳрланиш ва ғурурланиш сингари олий 
маънавий фазилатлар барқ уриб турган. 
Амир Темур ўзи барпо этган буюк давлатни 
миллий ва ахлоқий қадриятларига таяниб идора қилди. Бу 
эса жамиятни адолат, инсонпарварлик мезонлари асосида 
бошқаришга, мамлакатда осойишталик, тинчлик, тотувлик 
сақланиб туришига олиб келди. Темур ўз қўли остидаги 
раҳбарлардан, саркардалардан ҳам ахлоқли, одобли, 
адолатли бўлишни талаб қилди. У ўзининг «Тузук»ларида 
раҳбарларнинг ахлоқли, адолатли бўлиши жамият, давлат 
ва миллат учун қандай катта аҳамиятга эга эканини 
кўрсатиб берди.
Соҳибқирон Амир Темур давлат ишини тўғри 
одилона бошқаришда ақли расо, хушёр кишилар билан 
бамаслаҳат иш юритган; ишбилармон, тадбиркор, мард, 
шижоатли, хушёр кишиларни қадрлаган; фуқароларга 
раҳм – шафқатли бўлган; ёмонлик қилиб, кейин тавба 
қилганларни кечирган; жасур, шижоатли кишиларни дўст 
тутган; улуғларни устоз қаторида, кичикларни фарзанд 
қаторида эъзозлаган; олим-у фозиллар ижодига йўл очиб 
берган; меҳнатсевар, ҳайр – эҳсонли кишиларни қўллаб – 
қувватлаган. Шу сабабли темурийлар даврида маданият, 
маънавият ва иқтисод ривожланган. Буюк саркарда ҳатто 
ўз фарзандлари ва набираларига халқнинг, давлатнинг, 
жамиятнинг маънавий – ахлоқий камолотини давлат 
барқарорлиги ва ривожланишининг асосий омилларидан 
бири деб қарашни васият қилган.
Асосий қисм. Амир Темур ва темурийлар даври 
тарихига бағишланган илмий тадқиқотлар сони доимий 
равишда ошиб бормоқда. Бу сулола тарихига бўлган 
қизиқишнинг жаҳон бўйича кенгайиб бораётганлиги 
унинг энг асосий омилидир. Олиб борилган тадқиқотларга 
умумий назар ташлайдиган бўлсак, уларнинг катта