Педагогическая интеграция: методология, теория, технология : монография

Ettinchi pozitsiya . Dalillarning qat'iyligi mutlaq tushuncha emas. "Fizik, matematik ­qonuniy ravishda noto'g'ri deb hisoblashi mumkin bo'lgan dalillar bilan kifoyalanadi. Mantiqchi ­matematik isbotlarning koʻpchiligini toʻliqsiz deb tan oladi”, deb yozadi Yu.A.Shrayder ­“Ilm – bilim va xurofotlar manbai” [474, s. 13].
Yuqoridagi qoidalardan biz ­pedagogikadagi integrativ hodisalarni o'rganishda miqdoriy usullardan optimal foydalanish uchun ba'zi shartlarni olamiz:­

1. 
   Nazariy ob'ektni yaratish , uning asosiy xususiyati ­hissiy-empirik bilimlarda to'g'ridan-to'g'ri analogning yo'qligi ­. Ushbu tezis pedagogik ishlarda ­, jumladan, pedagogik integratsiya masalalariga bag'ishlangan ishlarda o'z aksini topgan ­. Masalan, N. S. Antonovning kitobida integratsiyaning murakkab va ko'p qirrali muammosini nazariy jihatdan o'rganish, ­agar tadqiqot sohasi ataylab "ideal o'rganish ob'ekti, turi" ni yaratish orqali cheklangan bo'lsa, muvaffaqiyatli bo'lishi mumkinligi haqida fikr bildirilgan. haqiqatning universal, muhim xususiyatlarini o'zida mujassamlashtirgan modeldir" [10, p. 32].
   
2. 
   ob'ektni qurish uchun asosiy talablarni bajarish : sifatli usullardan foydalanish, ­modelni batafsil va aniqlovchi og'zaki tavsiflovchi shaklda ­taqdim etilgan komponentlar ro'yxatidan iborat tavsifiy modelni yaratish [399]. ­Pedagogikada integral jarayonlar modelini ularning muhim xususiyatlarini ajratib ko'rsatish va umumlashtirilgan pasport xususiyatlarini tavsiflash orqali yaratishga bo'lgan ­samarali urinish alohida qiziqish uyg'otadi ­[267]. M.N.Berulava [43] tomonidan taklif etilgan umumiy va kasbiy ta’lim integratsiyasining ­yetakchi parametrlarining tavsifi ham nazariy ob’ektni qurishga misol bo’la oladi.­
   
3. 
   Sifatli va miqdoriy usullar o'rtasidagi munosabatlarning bir-birini to'ldiruvchi xususiyatini tan olgan holda ­, ular bir-biriga qarama-qarshi va bir-birini istisno qiluvchi deb qaralmasligi kerak. Bu har xil turdagi o'lchovlar o'rtasida shaffof chegaralar mavjudligi kontekstida yanada ishonchli eshitiladi: biz ­nafaqat miqdoriy, balki sifat usullarini ham o'lchashini eslaymiz; shuningdek, ayrim usullardan foydalanish tadqiqotning ilmiy xususiyati, aniqligi va nazariyligini avtomatik ravishda kafolatlamaydi.
   
4. 
   Pedagogikada integratsiya jarayonlarini tahlil qilishning miqdoriy usullarini ­ishlab chiqish bo'yicha maxsus tadbirlarni tashkil etish ­. Bunda fanlararo ­aloqalarni, umumta’lim va kasb-hunar ta’limi o‘rtasidagi bog‘liqlikni o‘rganish, pedagogikada integral xususiyatlarni miqdoriy tahlil qilish, ­integral komponentlarning bog‘lanish koeffitsientini joriy etish, o‘rganish sohasida miqdoriy usullardan foydalanish bo‘yicha mavjud tajribaga ayniqsa tayanish kerak. ­integral ulanishlarning zichligi va og'irligini hisobga olish . ­Boshqa fanlarda munosabatlarni miqdoriy tahlil qilish usullarini qo'llash tajribasini chetga surib qo'ymaslik kerak.
   

PEDAGOGIK INTEGRATIONNING UMUMIY NAZARIY XUSUSIYATLARI.

1. 
   Pedagogik integratsiyaning genealogiyasi
   

Rivojlanishdagi ob'ektni o'rganish ­dialektik metodning eng muhim talablaridan biri bo'lib, bu ­tadqiqotning asosini ham yotadi. Shuning uchun, pedagogik integratsiyaning nasl-nasabini tahlil qilganda, ­biz bunday hollarda qabul qilingan taxminlardan kelib chiqamiz:
a) pedagogik nasl-nasabning kelib chiqishi masalalarini inson faoliyati va bilishining eng muhim sohasi sifatida ­ta'lim va, demak, pedagogikaning paydo bo'lishi muammosini hal qilmasdan turib ko'rib chiqish mumkin emas ;­
b) tavsiya etilgan madaniy genetik yondashuv pedagogik integratsiya genezisi tabiatini tushuntirishning ­eng samarali uslubiy vositasidir ­;
v) pedagogik integratsiyaning genetik jihatdan boshlang'ich asosini dastlab ­texnologiya va pedagogika, texnik va pedagogik bilimlar o'rtasida rivojlangan munosabatlar tashkil etadi ­.
ta'limning paydo bo'lish sabablarini tushuntirishda ikkita yondashuv mavjud - biogenetik va sotsiogenetik. Birinchi yondashuv ­tarafdorlari ularni biologik sohada, ­ikkinchisining vakillarini esa ijtimoiy rivojlanish qonuniyatlaridan izlaydilar .­
Ta'limning kelib chiqishiga ­biogenetik yondashuvning mohiyati frantsuz sotsiologi C. Letourneau tomonidan juda aniq ifodalangan ­. U o'zining "Turli inson irqlarida ta'lim evolyutsiyasi" kitobida ­hayvonlarning instinktiv harakatlarini ­ibtidoiy odamlarning tarbiyaviy harakatlari bilan bog'lab, u ta'limning asosini odamlarning nasl qoldirishga instinktiv istagidan izlash kerak degan xulosaga keladi. tabiiy tanlanish qonuni. C. Letourneau ­ta'lim dastlab hayvonot dunyosida paydo bo'lgan ­, odamlar esa bu odatni faqat hayvonlardan qabul qilgan deb ishonishga moyildir ­[246]. Ma'lum bo'lishicha, insoniyatning ta'lim tajribasi ­elementar plagiatdan boshlanganmi?