Педагогиканинг бошқа фанлар билан алоқаси

1. Фанларни ўқитишда янги педагогик технологиялардан фойдаланиш


Ўқитувчи ўқитиш ва ўргатиш, шунингдек, мавжуд имконият ва шароитлардан унумли фойдаланиш учун масъул шахс ҳисобланади. Бу вазифани бажариш учун ўқитувчи ўқитиш жараёни ҳамда ўқитила-диган фанларнинг илмий ва техник жиҳатларини тўлиқ билиши лозим.
Бундан мақсад шуки, ўқитиш услуби шундай йўлга қўйилсин-ки, бунда ўқувчилар ўқитилаётган фанни тўлиқ ўзлаштира олишсин.
Ўқитиш усулларининг ўқувчилар талабига мос келишини аниқ-лашда ўқитувчи ўз дастурининг қуйидаги олтита асосий таркибий қисмини ҳисобга олиши зарур:
1. Режалаштириш
2. Имконият ва шароитлар
3. Услублар
4. Фаолиятлар
5. Тескари алоқа
6. Назорат
Ўқитиш услубини аниқлаш йўлларидан бири бу юқорида келти-рилган олтита омилнинг ҳар бирига тегишли бўлган саволлар рўйха-тини тузишдир. Таъкидлаш жоизки, ҳар бир таркибий қисм талабла-рининг тўлиқ бажарилишини таъминлаш ҳамда унга амал қилиш танланган ўқитиш услубининг самарадорлигини оширади.

1. 
   Режалаштириш
   

Ўқитиш услуби қуйидагиларни ўз ичига олади, яъни:
– малакалар ва кўзланган асосий мақсадлар таҳлили;
– гуруҳ таркиби;
– зарур бўлган малакалар;
– ўрганилиши лозим бўлган фанлар;
– ўрганишга руҳлантирувчи омиллар;
– ўрганиш турлари ва имкониятлари;
– иш тажрибаси ва унинг замонага мослиги;
– гуруҳ аъзоларининг тажрибаларидан фойдаланиш ва тажриба алмашиш;
– муаммоларни аниқлаш ва ечимларни топишда тажрибаларни умумлаштириш зарурати;
– ўқув материалини тақдим этиш усулларига бўлган эҳтиёж;
– шартнома ёки ўқитиш тартибини ўқувчилар билан келишиш зарурати;
– курсни тугаллаганлиги ҳақидаги ҳужжат ёки гувоҳномага бўлган эҳтиёж.

2. 
   Имконият ва шароитлар
   

Ўқиш учун қуйидаги шароитлар мавжуд бўлиши зарур:
– ўқув хоналари;
– ўқув қуроллари;
– аудио-видео материаллари;
– турли модель ва жиҳозлар;
– амалий машғулотлар учун намунавий қуроллар;
– мавзуга оид топшириқ ва вазифалар;
– гуруҳ бўлиб ёки якка тартибда ўқитиш услублари;
– маҳаллий шароитларда амалга ошириладиган тадбирлар;
– баҳолаш материаллари.

3. 
   Услублар
   

Ўқитувчи қуйидаги ўқитиш услубларидан хабардор бўлиши керак:

– ишни бажариш бўйича кўрсатмалар бериб, ўқитиш;
– махсус компьютер дастурлари ёрдамида ўқитиш;
– маъруза қилиб, ўқитиш;
– намойиш қилиш ва тажриба ўтказиш;
– лойиҳа асосида ишлаш;
– алгоритм ва турли таҳлил услубларидан фойдаланиш;
– ҳолатни ўрганиш;
– роль ўйнаш, муҳокама қилиш ва рағбатлантириш машғулотлари;
– компьютер ёрдамида ўқитиш.
Ўқитишнинг қуйидаги қайси бир услубини қўллаш орқали энг яхши натижага эришиш мумкин?
– маъруза;
– мустақил иш ўтказиш;
– тингловчилар талабига асосланган ўқитиш;
– якка тартибда ўқитиш;
– меҳнат тажрибасини орттириш имкониятини яратиш.

4. 
   Фаолиятлар
   

Танланган ўқитиш услуби тингловчиларга қуйидагиларни берадими?

– бажарадиган ишларнинг моҳиятини тушуниш;
– олинган билимларни уйда ёки тажрибада мустаҳкамлаш;
– иш билан боғлиқ муаммоларни ҳал қилишда қатнашиш ва ҳал қилиш йўлларини топиш;
– малакаларни ошириш ва тажриба алмашиш;
– тажриба қилиш, турли муқобил услубларни қўллаб кўриш ва натижа олиш;
– турли хил иш дастгоҳларида ишлай олиш;
– таҳлил қилиш ва муҳокама қилиш малакаларига эга бўлиш.