Philological research: language, literature, education filologik tadqiqotlar

“Маданият” лексемасининг семантик таркиби
“Маънавият” лексемасининг семантик таркиби
Ўзбек тилида “маданият” умумий семали лексе-
малар, уларнинг хусусияти Лингвокултуралогия ва 
Лингвопоэтика йўналишида ўрганилади
Ўзбек тилида “маънавият” умумий семали атов 
бирликлар Лингвомаънавиятшунослик йўналиши-
да ўрганилади
“Маданият” лексемасида “шаҳарга оид”, “фаровон 
маскан”, “тараққиёт ўчоғи”, “ташқи гўзаллик”, “бежи-
римлик” 
семалари мавжуд
“Маънавият” лексемасида “ахлоқий ҳолат”, “ахлоқий 
хусусиятлар”, “маъни”, “ақлий”, “мавҳум” семалари 
мавжуд. 
Маданият ва унга боғлиқ тушунчалар моддий ва 
маънавий хусусиятларни қамраб олади
Маънавият билан боғлиқ тушунчалар ахлоқий 
қарашларни қамраб олади ва уларда “моддийлик” 
семаси мавжуд эмас 
“Маданият” термини нарса, ҳодиса, табият ва у би-
лан боғлиқ ҳодисаларга, табиий бойликларга нисбатан 
қўлланилади 
“Маънавият” термини нарса, ҳодиса, табият ва у би-
лан боғлиқ ҳодисаларга, табиий бойликларга нисбатан 
эмас, шахсларнинг характери, шахс маънавий сифат-
лари 
билан боғлиқ ҳолда қўлланилади
“Маданият” атамаси кенг маънода қўлланилиб, 
одоб-ахлоқ, дин, инсонпарварлик, бадиий адабиёт, си-
ёсат, санъат соҳаларининг лексемаларни ҳам ўз ичига 
олади
“Маънавият” атамаси маънавий қарашларга теги-
шли бўлади ва маданий қарашларга оид лексемалар-
ни қамраб олмайди.
1-жадвал. “Маданият” ва “маънавият” лексемаларининг ўхшаш ва фарқли томонлари
Юқоридаги хусусиятлар “маънавият” лек-
семаси ва унга яқин терминларнинг семантик 
ва концептуал томонларини акс эттиради. Кў-
ринадики, ҳар иккала лексеманинг қўлланиш 
ўрни мавжуд бўлиб, улар ўртасидаги маъно-