Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich

2-§. O`zbekiston hududidagi ilk davlatlar.
Zardushtiylik 
O`zbekiston va qo`shni hududlarda mil. avv. VII-VI asrlarda so`g’diylar, 
baqtriyaliklar, xorazmliklar, sak va massaget qabilalari yashagan. Zarafshon va 
Qashqadaryo vohasida dehqonchilik bilan shug’ullanuvchi so`g’diylar yashagan. 
Bu hudud yunon yozma manbalarda So`g’diyona deb nomlangan. So`g’diylarning 
eng yaqin qo`shnilari baqtriyaliklar bo`lib, ular Surxon vohasi, Afg’onistonning 

---

34 
shimoliy, Tojikistonning janubiy hududlarida jaylashgan. U erlarni yunon-rim 
mualliflari Baqtriana yoki Baqtriya Baqtriya deb atagan. Amudaryoning quyi 
oqimida o`troq dehqon elatlar - xorazmliklar yashagan. Bu yurt yunon manbalarda 
Xorasmiya deyilgan.
Massaget qabilalari - cho`llar va Amudaryo (Oks) bo`ylarida yashagan. 
Saklar - O`rta Osiyoning tog’lik, dasht va cho`l erlarida istiqomot qilgan, asosiy 
mashg’uloti chorvachilik bo`lgan. Qadimgi yunon-rim tarixchilari yozishicha 
saklar 3 guruhga bo`lingan: 1) ularning ko`pchilik qismi Saka-tigraxauda, ya’ni 
o`tkir uchli kiygiz qalpoq kiyib yuruvchi saklar deb atalgan. Ular Toshkent viloyati 
va Janubiy Qozog’iston erlarida yashagan. 2) Saka-tiay-taradarayya, ya’ni 
daryoning nargi tomonida yashovchi saklar deb atalgan, ular Orol bo`ylari va 
Sirdaryo (YAksart)ning quyi oqimida yashagan. 3) Saka-xaumovarka – muqaddas 
ichimlikka sig’inuvchi saklar Pomirning tog’li tumanlari va Farg’onada yashagan.
Mil. avv. VII-VI asrlarda Xorazm, So`g’diyona va Baqtriya aholisining 
asosiy mashg’uloti sun’iy sug’orishga asoslangan dehqonchilik bo`lib, 
hunarmandchilik va savdo ham ancha rivoj topgan. Manzilgohlardan sifatli 
kulolchilik idishlari, temir va bronza buyumlar topilgan. Ko`chmanchi sak va 
massaget qabilalarining asosiy mashg’uloti chorvachilik bo`lib, tuya, ot, qo`y-
echkilarni boqqan. Ular hayvon terisidan poyabzal, kiyim, chodir tikib, g’alla va 
mevaga ayirboshlagan.