Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich

Elchilik aloqalari. Amir Temur 1402 yil yozida maxsus elchilar orqali 
Fransiya va Angliyaga – Karl VI va Genrix IV nomlariga maktublar yo`llaydi. 
Temur elchilari Parijga 1403 yil mayda etib borib, ikki mamlakat savdogarlari 

---

123 
uchun erkin savdoni ta’minlash, agar qirol va gersoglar rozi bo`lsalar bu erkin 
savdoni bitim yoki shartnoma bilan mustahkamlashni taklif qiladilar. Fransiya 
qiroli Karl VI Amir Temurga 1403 yil 15 iyunda javob maktubini yo`llagan. Unda 
Temur taklifini Fransiya mamnuniyat bilan qabul qilganligi ma’lum qilinadi.
Amir Temurning Angliya qiroli Genrix IV bilan diplomatik munosabatlarida 
G’arbiy viloyatlar - G’arbiy Eron, Iroq, Ozarboyjon, Armaniston mulklari hokimi 
Mironshoh faol qatnashdi, u G’arbda Katolik oqimining homiyi sifatida shuhrat 
qozondi.
Kastiliya (Ispaniya) qiroli Genrix III Sharq bilan juda qiziqib qolgan edi. 
Dastlab Ispaniya elchilari 1402 yil bahorda Amir Temurning Kichik Osiyodagi 
qarorgohiga yuboriladi. Elchilarga Temur va Boyazidning kuchi, boyligi va 
qo`shini sonini bilish hamda ular qo`l ostida yashayotgan xalqlarning urf-odati, 
dini va qonunlari haqida aniq ma’lumotlar to`plash topshiriladi. Temur Ispaniyalik 
elchilariga qo`shib, o`z vakili Muhammadqozini Ispaniyaga elchi qilib yuboradi.
Genrix III 1403 yil Amir Temur huzuriga ikki marta maxsus elchilarni 
yuboradi. Unga Klavixo boshliq qilib tayinlanadi. 1403 yil 21 mayda Ispaniyadan 
jo`nab ketgan elchilar Samarqandga keladi. Klavixo boshliq Ispaniya elchilari 
1404 yil sentyabr-noyabrda Samarqandda bo`ladi. Temurning Xitoyga yurishi 
munosabati bilan Ispaniya va boshqa davlatlarning elchilari 1404 yil 21 noyabrda 
Samarqanddan jo`natib yuboriladi. Klavixo Ispaniyaga 1406 yil martda qaytib 
boradi. Klavixoning safar taasurotlari «Buyuk Temur tarixi», «Temur qarorgohi», 
«Samarqandga sayohat kundaligi» nomi bilan ispan tilida ko`p bor nashr qilinadi.
Tayanch so`zlar: tuman, hazora, qo`shun, ayl; tuman og’asi, mirihazora, 
qo`shunboshi, aylboshi; Suyurg’ol, Ulus, Oqsaroy, Ko`ksaroy, Muhammadqozi, 
Karl VI, Genrix III de Trastamara, Genrix IV, Klavixo,
Ioann VII Paleolog.