Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich

Savdo aloqalari. Temuriylar XV asrda qo`shni mamlakatlar Xitoy, 
Hindiston, Tibet, Eron, Rus, Volgabo`yi va Sibir bilan savdo-sotiq qilardi. 
Xitoydan ipak, shoyi matolar, atlas va parchalar, choy, chinni, la’l, gavhar va 
mushk; Hindistondan nafis oq rangli ip matolar, nil bo`yoqlar, xushbo`y ziravorlar; 
Erondan surp, marvarid, durlar keltirilgan. Rus, Tatariston va Sibirdan 
qimmatbaho mo`yna, teri va mum olib kelinar edi.
Evropa mamlakatlaridan Samarqandga farang gazmollari, movuti, cherkas 
pichog’i olib kelingan. Samarqanddan Rus, Tatariston va Sibirga ip matolar, bo`z, 
duxoba, shoyi gazlama, qog’oz, quruq meva, guruch, paxta, kalava chiqarilgan. 

---

133 
Shoxrux elchilari 1418 yil Ardasher boshchiligida Xitoyga borgan. 
Samarqand va Xirotga 1419 yil Xitoy elchilari Li-Do va Jong-fu keladi. Shohrux 
va Ulug’bek 1420 yil Xitoyga 530 nafardan iborat elchilik karvonini jo`natadi, ular 
1422 yil Xitoydan qaytib keladi.
Ulug’bek davrida Buxoro va Samarqandga 1421 yil Tibetdan elchilar keladi. 
Shohrux 1441-1442 yy. Hindistonga Vijayanagar saroyiga tarixchi Abdurazzoq 
Samarqanday boshchiligida elchilar yuboradi. U Kermon, Xurmuzd, Fors qo`ltig’i 
orqali Hindistonga boradi.
Pul muomalasi. Mirzo Ulug’bek 1428 yil muomaladagi fulsiy pullar 
islohatini o`tkazadi. U engil vaznli muomaladagi chaqa pullarni ayirboshlashni 
man etib, eski chaqalarni yangisiga almashtiradi. Ulug’bek bir vaqtda Buxoro, 
Samarqand, Qarshi, Termiz, Toshkent, Shohruxiya, Andijonda zarbxonalar tashkil 
etib, bir xil vazndagi fuluslar zarb ettirdi.
Ulug’bekning yangi fuluslari xalq o`rtasida «Fulusi adliya» ya’ni «adolatli 
chaqa» deb ataldi va ichki savdoga keng yo`l ochdi. Ulug’bek tashqi savdodan 
davlat xazinasiga tushadigan daramodni ko`paytirish maqsadida «tamg’a» solig’ini 
birmuncha oshirdi. 
Tayanch so`zlar: Abdurazzoq Samarqanday, Ardasher, Li-Do, Jong-fu, 
Vijayanagar, Darg’om,
Somonchuq, Sultonband, Turuqband, Fulusi adliya, begor, 
banno.