Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich

Salavkiylar davlati. Makedoniyalik Aleksandar mil. avv. 323 yil vafot etdi, 
uning davlati 3 qismga: Makedoniya, Misr, Suriyaga bo`linib ketdi. O`rta Osiyo 
Suriya davlati tarkibida bo`lgan. Bu davlatlarni Aleksandarning eng yaqin 
lashkarboshilari boshqargan. Uzoq o`zaro urushlardan keyin mil. avv. 312 yil 
kichik Makedoniyalik Aleksandarning lashkarboshilaridan biri Salavk Bobil 

---

42 
(Suriya davlati) hukmdori bo`ldi. Salavka davlati tarkibiga Mesopotamiya, Eron, 
Parfiya, Baqtriya, Sug’diyona Marg’iyona kirar edi.
Salavk o`z davlati tarkibiga kirgan O`rta Osiyoni alohida viloyatlar - 
satrapliklarga ajratdi, ularning har biriga boshliq - satrap hukmronlik qilar edi. 
Davlat mudofaasi va qo`shinni tashkil etish bilan sobiq lashkarboshilardan 
tayinlangan strateg shug’ullanar edi. Salavk o`z o`g’li Antioxni Sharqiy viloyatlar: 
Parfiya, Marg’iyona, Baqtriya, Sug’diyonaga noib etib tayinladi. Antiox (280) 
ulkan davlat boshida turib, uni 20 yilga yaqin boshqardi.
Sug’diyona, Baqtriya, Marg’iyonada asta-sekin tinch hayot tiklanib, 
manzilgoh va shaharlar bunyod etildi, savdo, dehqonchilik va hunarmandchilik 
rivojlandi. Baqtra, Maroqanda, Marg’iyona Antioxiysi (Marv), Termiz Salavkiylar 
davlatining yirik shahar va madaniyat markaziga aylandi. Yunon-makedon 
istilosidan keyin O`rta Osiyo tarixida antik davri boshlandi. Sharq va G’arb 
o`rtasida madaniy munosabatlar kengaydi. Baqtriyada yunon yozuvi, og’irlik 
o`lchovi, pul munosabatlari, hunarmandchilik va san’at buyumlari tarqaldi. 
YUnonlar ham Baqtriyaning binokorlik va hunarmandchilik an’analarini 
o`zlashtirdi.
Yunon-Baqtriya davlati tarixi mil. av. 250 yildan, ya’ni Baqtriya 
Salavkiylar davlatidan ajralib chiqqan davrdan boshlanadi. Mingta Baqtriya shahri 
hukmdori bo`lmish Diodot o`zini podsho deb e’lon qiladi. Mil. avv. 250 yil 
Salavkiylar davlatidan ajralib chiqqan Parfiya Baqtriyaning raqibiga aylanadi. 
Yunon-Baqtriya podsholigi tarkibiga Baqtriya, So`g’diyona, Marg’iyona kirgan.
Diodotdan keyin Yunon-Baqtriyada hukmronlik davlat tarixida sezilarli iz 
qoldirmagan Evtidemga o`tadi. Evtidemning o`g’li Demetriy davrida (199-167) 
Yunon-Baqtriya podsholigi eng katta sarhadlarga ega bo`ldi, Hindistonning bir 
qismi qo`shib olindi. Parfiyada hokimiyat Mitridat I qo`liga o`tishi bilan 
Baqtriyaga harbiy tazyiqni kuchaytiradi. Yunon-Baqtriya tinimsiz urushlar olib 
borishga majbur bo`ldi, bu hol uning kuchsizlanishiga sabab bo`ldi. Bundan 
foydalangan ko`chmanchi yuechji qabilalari mil. av. 140-130 yy. Yunon-
Baqtriyani bosib oladi.

---

43 
Tayanch so`zlar: Aqinak, sagaris, bargustvon; Ahamoniylar: Satrap, 
Amudaryo xazinasi; Yunon-makedonlar: Aleksandr Makedonskiy, Spitamen, 
Aleksandriya Esxata. Salavkiylar (312-250), Antiox; Yunon-Baqtriya (250-130), 
Diodot, Demetriy (199-167); Parfiya, Mitridat.