Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich

Ozarbayjon va O`zbekiston o`rtasida 1996 yil 27 mayda I.Karimov 
Ozarbayjonga tashrifi paytida do`stlik va hamkorlik to`g’risida shartnoma 
imzolandi hamda aloqalar yo`lga qo`yildi. 20 ga yaqin hujjatlar imzolandi. 
Latviya va O`zbekiston o`rtasida I.Karimovning 1995 yil Latviya 
Respublikasiga tashrifi chog’ida I.Karimov va G.Ulmanis do`stlik va hamkorlik 

---

557 
to`g’risida shartnoma imzoladi; G.Ulmanisning 1996 yil 23 mayda O`zbekistonga 
safari ikki mamlakat o`rtasida aloqalarni yanada chuqurlashtirdi.
Litva va O`zbekiston o`rtasida 1995 yil iyunda I.Karimovning Litvaga 
tashrifi chog’ida A.Brazauskas bilan ikki tomonlama hamkorlikni rivojlantirish 
to`g’risida qo`shma deklarasiya imzolandi. I.Karimovning 2002 yil 23-25 
sentyabrda Litvaga tashrifi ikki davlat o`rtasidagi aloqalarni yangi bosqichga 
ko`tardi.
Markaziy Osiyodagi yangi mustaqil davlatlar: Qozog’iston, Qirg’iziston, 
Tojikiston, Turkmaniston bilan hamkorlik, do`stlikni mustahkamlash O`zbekiston 
tashqi siyosatining ta’sirli yo`nalishlaridan biridir. Sobiq Ittifoq mavjudligi, uning 
ahvoli yomonlashib borayotgan sharoitda 1990 yil iyunda Almatida Markaziy 
Osiyo davlatlari boshliqlarining 1-uchrashuvi bo`ldi. Davlat boshlari har yili 
uchrashishga ahdlashdilar. Almatida 5 ta respublika davlat boshliqlari: I.Karimov, 
N.Nazarboev, A.Masaliev, Q.Mahkamov, S.Niyozov O`rta Osiyo va Qozog’iston 
xalqlariga Murojaatnoma hamda respublika rahbarlari Bayonatini imzoladi.
Markaziy Osiyo davlatlari prezidentlarining navbatdagi uchrashuvi 1991 yil 
13-15 avgustda Toshkentda bo`ldi. Unda uchrashuv yakunlari xususida Axborot va 
respublikalararo Maslahat kengashi tuzish haqida bitim imzolandi.
O`rta Osiyo respublikalari va Qozog’iston davlat boshliqlarining 1991 yil 
13 dekabrda Ashgabatda uchrashuvida Tajan-Seraxs temiryo`l qurilishi bo`yicha 
bitim imzolandi. Uni O`zbekiston (Karimov), Qozog’iston (Nazarboev), 
Qirg’iziston (Akaev), Turkmaniston (Niyozov) prezidentlari imzoladi. CHernobil 
va Orol fojiasini tugatish haqida qaror qabul qildi. 
O`rta Osiyo respublikalari va Qozog’iston prezidentlari yig’ilishi I.Karimov 
tashabbusi bilan 1993 yil 4 yanvarda Toshkentda bo`ldi. Unda Markaziy Osiyo 
atamasi tilga olindi va bundan keyin Markaziy Osiyo deganda O`rta Osiyo 
respublikalari va Qozog’iston tushuniladigan bo`ldi. Toshkent uchrashuvida 
Tojikistonda 1992 yil boshlangan urush haqida fikr almashindi va bir-biriga 
elchilar yuborishga qaror qilindi. Uni 1993 yil 1 fevralgacha hal qilish tashqi ishlar 
vazirliklariga 
topshirildi. 
Uchrashuvda 
Orolni 
saqlab 
qolish 
xalqaro 

---

558 
jamg’armasini tuzish to`g’risida qaror qabul qilindi va jamg’arma majlislarini 
Qizil O`rda, Nukus va Tashovuzda o`tkazish zarur deb topildi.
Markaziy Osiyo davlatlari boshliqlarining anjumani 1993 yil martda Qizil 
O`rdada 
Rossiya 
delegasiyasi 
ishtirokida 
bo`ldi. 
Orol 
dengizi 
bilan 
shug’ullanuvchi Davlatlaro kengash va Orolni qutqarish xalqaro jamg’armasi 
ta’sis etildi. Qatnashchilar Qozog’iston, Qirg’iziston, O`zbekiston, Tojikiston, 
Turkmaniston va Rossiya nomidan BMT Bosh kotibi Butros G’oliyga maktub 
yo`lladi. Unda Orolbo`yi muammolarini hal qilishga xalqaro hamjamiyatning 
e’tiborini jalb qilish haqida uni xabardor qildi. 
Orol bilan shug’ullanuvchi Davlatlaro kengash va Orolni qutqarish xalqaro 
jamg’armasining qo`shma majlisi 1993 yil avgustda Nukusda bo`ldi. Markaziy 
Osiyo davlatlari boshliqlarining 1994 yil 11 yanvarda Nukusda Rossiya 
delegasiyasi (Yu.Yakovlev, Bosh vazir o`rinbosari) ishtirokida bo`lgan 
konferensiyada Orolni qutqarish bo`yicha Davlatlaro kengash Nizomi tasdiqlandi. 
Yagona iqtisodiy makon to`g’risida shartnoma 1994 yil 16 yanvarda 
O`zbekiston bilan Qozog’iston o`rtasida imzolandi. O`zbekiston, Qozog’iston, 
Qirg’iziston o`rtasida 1994 yil 30 aprelda Cho`lponota shahrida yagona iqtisodiy 
makon to`g’risida uch tomonlama shartnoma imzolandi. O`zbekiston, Qozog’iston, 
Qirg’iziston prezidentlari 1994 yil iyul boshida Almati uchrashuvida o`zaro 
integrasiyani kuchaytirish bo`yicha bitim imzoladi. Markaziy Osiyo hamkorlik va 
taraqqiyot banki (Sentraz bank) tashkil etildi, natijada Markaziy Osiyo iqtisodiy 
hamjamiyati (MOIH) tashkil topdi. 
O`zbekiston, Qozog’iston, Qirg’iziston prezidentlari 1995 yil 14 aprelda 
Chimkentda uchrashuvida Markaziy Osiyo davlatlari integrasiyasini jadallashtirish 
bo`yicha hujjat (kommyunike) imzoladi, bu borada 2000 yilgacha dastur 
ma’qullandi. O`zbekiston, Qozog’iston, Qirg’iziston davlatlararo kengashining 
1995 yil 15 dekbrda Janbulda bo`lgan majlisida integrasiya dasturida 53 ta 
loyihalar ishlab chiqildi, uch davlatning tinchlikni saqlash kollektiv bataloni 
shakllantirildi.

---

559 
O`zbekiston, Qozog’iston, Qirg’iziston davlat boshliqlari kengashi 1997 yil 
9-10 yanvarda Bishkekda bo`ldi. Unda 3 qardosh davlatlar o`rtasida abadiy