Proffessor Hamidov Hojiakbar Hamidovich Ernazarov Shermuxammat Eshbekovich Raxmonov Bahodir Mirzaevich
Amir Temurning siyosiy kurashga kirishi
Download 4.88 Mb. Pdf ko'rish
|
O`zbekiston tarixi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tug’luq Temur
|
Amir Temurning siyosiy kurashga kirishi. Movarounnahrda XIV asr 50-
yillari oxirida amirlarning o`zaro kurashi kuchayib, siyosiy parokandalik avjiga chiqadi. Movarounnahrdagi og’ir siyosiy vaziyatdan foydalanib Mo`g’uliston xonlari o`z hokimiyatini o`rnatishga harakat qiladi. Mo`g’iliston xoni Tug’luq Temur 1360-1361 yy. ikki marta Movarounnahrga bostirib kiradi. Movarounnahr beklari birlasha olmay xalqni tashlab ketadi. Temurning amakisi Kesh viloyati hukmdori Amir Hoji Barlos Xurosonga qochadi. Temur 24 yoshda bo`lib, boshqacha yo`l tutadi, u Tug’luq Temur huzuriga boradi va Tug’luq Temur yorlig’i bilan Kesh viloyatining dorug’asi (hokimi) etib tayinlanadi. Temur siyosiy kurash maydoniga kirib keldi. U keyinchalik bu harakatini mo`g’ullardan aholini himoya qilishda 100 ming kishilik qo`shindan kuchli reja edi deb, izohlaydi. Dorug’a – mo`g’ulcha “nazoratchi”, “shahar boshlig’i” degani. Mahalliy hokimlar huzuridagi Ulug’ qoon vakili, noibi. Dorug’a zimmasiga: aholini ro`yxatga olish, mahalliy xalqdan qo`shin to`plash, pochta aloqalarini yo`lga qo`yish, soliqlar yig’ish, soliq-to`lovlarni Ulug’ qoon saroyiga etkazish vazifasi yuklatilgan. Tug’luq Temur Movarounnahrga hukmdor qilib qoldirgan o`g’li Ilyosxo`ja bilan Temurning murosasi to`g’ri kelmaydi. Shundan so`ng Temur Balx hokimi Amir Xusayn bilan ittifoq tuzib, mo`g’ullarga qarshi kurash olib boradi. Temur va Husayn 1363 yil Amudaryoning chap sohilida Qunduz shahri yonida mo`g’ullar ustidan g’alaba qozonadilar. Ular 1364 yil oxirida mo`g’ullarni Mavoraunnaxrdan quvib chiqardi. Movarunnahrni qo`ldan chiqarishni istamagan Ilyosxo`ja 1365 yil bahorida yana hujum qiladi. Jang 1365 y. 22 mayda Toshkent va Chinoz o`rtasidagi Chirchiq daryosi bo`yida bo`ladi, u tarixda «Loy jangi « nomi bilan mashhur. Temur jangda dushmanning o`ng qanotiga zarba bersada chekinishga majbur bo`ladi, chunki Husayn dushmanning so`l qanotiga hujum qilmay, jangni tark etadi. Ilyosxo`ja bu g’alabadan so`ng hech qarshilikka uchramay Xo`jand va Jizzax |
