“Psixologiya” fanidan tayyorlagan taqdimoti

Kuzatishning texnologiyasi takomillashdi, uning yangi shakllari, vositalari, usullari paydo bo’ldi, xolisonalik (ob’ektivlik) darajasi ortdi, ishonchliligini ifodalovchi mezonlar, o’lchovlar yaratildi. Buning natijasida kuzatish metodi psixologiya fanining universal tadqiqot metodlari qatoriga kiritilib, uning barcha sohalarida qo’llanilmoqda, ayniqsa, tatbiqiylik imkoniyatining yuksakligi, statistic hisoblashga beriluvchanlik xususiyati bilan boshqa metodlardan ajralib turadi. Yuqoridagi mulohazalardan kelib chiqqan holda uning yoritilmay qolib ketgan jihatlari, tarkiblari, yordamchi jabhalari yuzasidan mulohaza yuritamiz.

Kuzatish metodining texnologiyasi quyidagilardan tashkil topadi:
voqelik (atrof – muhit, inson shaxsi)ni kuzatish oqimini muayyan qismlarga,
yo’nalishlarga ajratish (nemischa – lotincha «kvantifikatsiyalash», ya’ni eng zarur,
birinchi darajali jihatlarini saralash);
kuzatishning ko’lami (hajmi), xususiyati va o’ziga xosligini aniqlash, ya’ni
uning nimalarga qaratilganini belgilab olish;
kuzatish jarayonida barcha holat, hodisa, alomat va tashqi qiyofa,
ko’rinishning o’ziga xosligini qayd qilish (ularni yozma nutqda ifodalash, ya’ni
frantsuzcha – lotincha «fiksatsiyalash»);

2.Test metodlari.

Ilmiy psixologik manbalarda qayd qilinishiga ko’ra, intellekt-lotincha so’zdan olingan bo’lib, u odatda aql – idrok, anglash, tushunish, fahmlash degan ma’noni anglatadi. Bizningcha, intellekt shaxsning muayyan darajada mustahkam, barqaror aqliy qobiliyatlari majmuasi tuzilishidan iboratdir.

O’z davrida A+SHlik psixolog ę.ęrimen intellekt oltita tarkibdan iborat, degan g’oyani ilgari suradi va ularni quyidagicha tartibda joylashuvini ko’rsatib o’tadi:

- sonli operatsiyalariga nisbatan qobiliyatlilik;

- lug’at boyligi ko’lami;

- geometrik shakllar o’rtasidagi o’xshashlik va farqli tomonlarini ajratishga

nisbatan uquvchanlik;

- shaxs nutqining tezligi yoki sur’ati;