Psixologiya tariyxi kk

BILIM HAQQINDA TA`LIYMAT . 
A`yyemgi atomistlik materializmde g` tu`rli bilim bar . Bular – seziw (yamasa qabil etiw) ha`m pikir 
ju`rgiziw. Bilimnin` basi ha`m tiykari seziw ha`m qabil etiw bolip esaplanadi . Olar zatlar haqqinda bilim beredi. En`
isenimlisi ishki ha`m sirtqi sezimlerge kewil bo`liw, dep esaplaydi Epikur . Al Demokrit chseziw arqali biliwdin` 
gu`milji tu`ri, dep ataydi . 
Demokrittin` seziw araqali biliw tu`sinigin Epikur, Lukretsiy ha`m stoikler rawajlandiradi. Epikur o`tiw 
teoriyasin jaqlap, ko`riw, esitiw ha`m iyis seziw qalay bolatug`inin tu`sindiredi . Ol qabil etiw toliq bolatug`inin, seziw 
qa`siyetleri bo`lek-bo`lek emes, al toliq bolatug`inin ko`rsetedi . 
Lukretsiy qabil etiwdin` ayirim ma`selelerine toqtaladi . Olar U` seziwdi payda etetug`in ta`sirdin` ku`shi, 
araliqti qabil etiw h.t.b.
Stoikler seziw haqqinda ta`liymatqa bir qatar jan`aliqlar kirgizdi. Olar adam tuwilg`anda, onin` janinin`
basqariwshi bo`legi jaziwdi qabil etiwge tayar papirustin` betine uqsaydi. Adam tek o`z kewline ha`r bir oyin jazadi 
ha`m onin` birinshi jaziwdi sezimler arqali payda boladi, dep esapladi . 
Sezimnin` dawami pikir ju`rgiziw boladi. Demokrit oni biliwdin` ashiq tu`ri ha`m haqiyqiy, nizamli bilim 
dep atadi . 
Demokrit, Epikur, Lukretsiy ha`m stoikler ge biliw protsessin usilay tu`siniw ta`n bolip, seziw basqishi 
menen pikir ju`rgiziw ayirmashiliqqa iye bolsa, olar bir-birinen ayirilmaydi . 
Stoikler ishki ha`m sirtqi pikir ju`rgiziw bar dep tu`sindi. Ishki aqil – qanday da jag`dayda zatlardin` o`z ara 
qatnasin baqlaw qa`bileti ha`m ilayiqli qa`siyetlerdi duris belgilew uqibi . Ol qabil etiw tiykarinda payda boladi . Sirtqi
pikir ju`rgiziw yamasa sirtqi so`z- bul so`ylep pikir ju`rgiziw , yag`niy ishki oy-pikirlerdin` sirtqi bildiriliwi .So`ylep 

---

pikir ju`rgiziw ayirilg`ani sebepli, stoikler so`zdin` analizin tildin` qubilisi sipatinda basladi . Xrizit so`zler ha`m 
olardin` kelip shig`iwi ( etimologiya) haqqinda ta`liymattin` negizin saldi. Bul arqali so`z ma`nisinin` ma`selesi 
qoyildi .