Pul, kredit va banklar

Banklar bajaradigan operatsiyalarining tabiati jihatidan –universal va 
ixtisoslashgan banklarga bo’linadi. Universal banklar banklar bajaradigan barcha 
operatsiyalarni bajaradi. Bunga misol sifatida tijorat banklarini keltirish mumkin. 
Ixtisoslashgan banklar esa iqtisodiyotning ma’lum tarmog’iga xizmat ko’rsatish va 
shu 
tarmoqni 
rivojlantirish 
maqsadida 
tashkil 
etiladi. 
Mamlakatimiz 
mustaqilligining 
dastlabki 
yillarida 
qator 
ixtisoslashgan 
banklar 
(O’zmevasabzavot, Zaminbank, Engilsanaot, G’allabank, Paxtabank) tashkil etildi. 
Milliy iqtisodiyotning rivojlanishi va bozor munosabatlarining chuqurlashuvi 
natijasida ushbu banklar universal banklarga aylantirilib, bir – biriga qo’shib 
yuborildi yoki universal tijorat banklariga aylantirildi.
Shuningdek, ixtisoslashgan banklar, tashqi iqtisodiy operatsiyalarni bajarish, 
investitsion faoliyat bilan shug’ullanishi mumkin. Biroq mamlakatimizda, alohida 
tarmoqqa xizmat ko’rsatadigan yoki operatsiyalarni bajaradigan ixtisoslashgan 
banklar faoliyat yuritmaydi.
Shu bilan birga banklarning faoliyati xizmat ko’rsatadigan tarmoqlari, 
filiallarining soni, xizmat ko’rsatish doirasi, kapitalining hajmi nuqtai nazaridan 
ham tasniflanadi. 
Xizmat ko’rsatadigan tarmoqlari bo’yicha – banklarning faoliyatiga e’tibor 
qaratadigan bo’lsak, ayrim banklar iqtisodiyotning turli tarmoqlariga xizmat 

---

ko’rsatadi. Jumladan, avtomobilsozlik, neft sanoati, qurilish va boshqa sohalar. 
Masalan, mamlakatimiz Sanoatqurilishbanki ko’plab tarmoqlarga xizmat 
ko’rsatadi, biroq asosiy faoliyati og’ir sanoat korxonalariga xizmat ko’rsatishga 
qaratilgan. Shuningdek, Agrobankning asosiy faoliyati qishloq xo’jaligi 
korxonalariga, Asakabank mashinasozlik sohasiga va hokazo.