Qaraqalpaq fol`klori

2. An`izlardin` o`zgeshelik belgileri tariyxiy haqiyqatliq ha`m qiyal
An`izlarda fantaziya, giperbolizm mol bolg`ani menen olar tariyxiy shinliqtin` shen`berinen alis ketpeydi. Ma`selen bir an`izda Ernazar Alako`zdin` Xiywa xaninin` toyinda t0 put (i00 kg) ju`k ko`tergeni a`n`gime etiledi. Adam sonshelli salmaqti ko`tere almawi mu`mkin, biraq Ernazar Alako`z tariyxta bolg`an adam.
An`izlar xaliqtin` o`tkendegi tariyxi turmisi tuwrali mag`liwmatlar beredi. Biz oni qaraqalpaqlar tariyxina baylanisli do`regen Ormanbet biy, Maman biy, Aydos biy, Bozataw, Qon`irat waqiyalari tuwrali an`izlardan ha`m Xojeli, Shimbay, Nazlimxan suliw, Gu`ldirsin, Qiriq qiz qalasi, Shomanayg`a baylanisli payda bolg`an an`izlardan ko`remiz.
An`izlar arqali xalqimiz o`mirindegi, basip o`tken jolindag`i tariyxiy waqiyalardin` izin ko`remiz.
Xaliq arasinda qaraqalpaqlardin` payda boliwi, uriwlardin` kelip shig`iwlari haqqinda an`izlar bolip, bular bir ta`repten ko`rkem awizeki do`retpe bola, ekinshi ta`repten janli tariyxiy haqiyqatliq.
An`izlarda o`tmishtegi xaliqtin` ha`r qiyli isenim-tu`sinikleri, tariyxiy orinlar menen tariyxiy boljawlar haqqinda, tariyxiy shinliq penen baylanista iol`klorliq jobada so`z etiledi.
An`izlar xaliqtin` tariyxin, etnografiyasin u`yreniwde bay materiallar beredi.

3. 
   Mif haqqinda. Qaraqalpaq fol`klorindag`i miflerdin` ideyaliq-ko`rkemlik o`zgeshelikleri
   

Mif-(grekshe-an`iz, a`psana degendi an`latadi) qudaylar ha`r qiyli ruwxlar (a`rwaqlar) perishteler, en` da`slepki adamlar, maqluqat o`simlik ha`m olardin` kelip shig`iwlari haqqindag`i qiyaliy a`psanalar. Usi jaratilis tuwrali qiyaliy a`n`gimelerdin` jiynag`in ilimde mifologiya dep ju`rgizemiz.
Qaraqalpaq a`debiyattaniw iliminde birinshi ret mifke tu`sinik bergen ilimpaz N.Da`wqaraev boldi. Ol o`zinin` «#araqalpaq xalqinin` tariyxiy ocherkleri» degen miynetinin` fol`klorg`a arnalg`an birinshi kitabinda mif tuwrali` «Miftin` da`slepki ma`nisi a`n`gime, gu`rrin`, qiyal oydan shig`ariw degen tu`sinikti bildirgen. Erte zamanda adamlar iliminin` og`ada to`men basqishinda turg`an waqlarda tu`rli ta`biyat qubilislarin, adamlar ja`miyetin tu`siniw ushin qiyalg`a, oylap shig`ariwg`a urinadi. Qudaylar, olardin` ha`reketleri ha`dden tisqari ku`shli qaharmanlar, olardin` jen`isleri, ha`r qiyli ta`biyat qubislari adamnin`, jerdin` jaratilisi jo`nindegi a`n`gimeler de mifke jatadi. Mifler adam turmisinin` negizin ha`m onin` a`hmiyetli ma`selelerin sheshiwge boladi. Miflerde a`yyem zamanlardag`i adamlardin` danalig`i filosofiyasi jiynalg`an»

3.