Qarshi davlat universiteti informatika o’qitish metodikasi kafedrasi

Muammoli ta’lim texnologiyasi. Talabalarda ijodiy izlanish, kichik 
tadqiqotlarni amalga oshirish, muayyan farazlarni ilgari surish, natijalarni asoslash, 

---

50 
ma’lum xulosalarga kelish kabi ko‘nikma va malakalarni shakllantirishga xizmat 
qiladigan ta’lim muammoli ta’lim deb ataladi. 
Muammoli ta’lim turlari (M.N.Skatkin): 
1. Bilimlarni muammoli bayon qilish (muammoli ma’ruza). 
2. Muammoli topshiriqlarni hal qilish (muammoli amaliy mashg‘ulot). 
3. Kichik ilmiy tadqiqotlarni olib borish (muammoli tajriba). 
Muammoli vaziyat – talabalarning ma’lum topshiriqlarni bajarish (masalani 
yechish, savolga javob topish) jarayonida yuzaga kelgan ziddiyatni anglashi bilan 
bog‘liq ruhiy holati bo‘lib, u hal etilayotgan masala bilan bog‘liq yangi bilimlarni 
izlashni taqozo etadi. 
Muammoli vaziyatlarni hal qilish bosqichlari: 
1. Muammoli vaziyatni yaratish. 
2. Vaziyatni tahlil qilish asosida muammoni qo‘yish. 
3. Farazlarni ilgari surish. 
4. Yechimni tekshirish. 
SH.A.Amonashvilining 
inson-shaxs 
texnologiyasi 
[9]. 
Shalva 
Aleksandrovich Amonashvili taniqli pedagog olim va amaliyotchi bo‘lib, u 
o‘zining eksperimental maktabida hamkorlik pedagogikasini, shaxsiy yondashuvni, 
til va matematika o‘qitishning ajoyib metodikasini ishlab chiqdi va hayotga tatbiq 
etdi. Sh.A.Amonashvilining asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat: 
1) bolaning shaxsiy xislatlarini namoyon qilish orqali unda olijanob 
insonning shakllanishi, rivojlanishi va tarbiyalanishiga imkon yaratish; 
2) bolaning qalbi va yuragini ulug‘lash orqali boladagi bilishga bo‘lgan 
kuchlarni rivojlantirish va shakllantirish; 
3) keng va chuqur bilim, hamda malaka olish uchun sharoit yaratish va ideal 
tarbiya – bu o‘z-o‘zini tarbiyalashga erishish. 
SH.A.Amonashvili o‘zining texnologiyasini amalga oshirish uchun 
insonparvarlik, shaxsiy yondashuv, muloqot mahorati, oila pedagogikasining 
qo‘shimcha imkoniyati kabi metodika va metodik usullardan foydalandi. 

---

51 
SH.A.Amonashvili texnologiyasida bola faoliyatini baholash alohida 
ahamiyatga ega. Baholardan foydalanish o‘ta cheklangan bo‘lib, miqdoriy 
baholashdan ko‘ra sifatli baholashga urg‘u beradi, ya’ni tavsif, natijalar portfeli, 
o‘z-o‘zini baholash kabilar.