Qarshi davlat universiteti informatika o’qitish metodikasi kafedrasi

Me’zonga asoslangan baholash- baholanuvchining ta’lim jarayonida qo‘lga 
kiritgan natijalarini, bilim, malaka va ko‘nikmalarini oldindan belgilangan o‘quv 
maqsadlari asosida ishlab chiqilgan, hamma uchun umumiy va bir xil mezonlarga 
ko‘ra taqqoslash va o‘lchash shaklidir. Bunda natijalar to‘g‘ri va xolis baholanadi, 
shuningdek, kuchli guruhlardan kuchsiz guruhlarni yaxshiroq farqlash imkonini 
beradi. 
Baholash natijasida nafaqat ta’lim oluvchining, balki, ta’lim beruvchining 
kuchli va kuchsiz tomonlari, shuningdek, o‘quv jarayonidagi kamchiliklar 
aniqlanadi. Ta’lim vositalari, rejalar, ta’lim jarayonini tashkil etish sifatiga ham 
baho beriladi [24]. 
Informatika va axborot texnologiyalaridan nimani baholash kerak?- 
deganda, nazariy bilimlarni baholash, amaliy ko‘nikma va malakalarni baholash 
nazarda tutiladi 
Nazariy bilimlarni baholash deganda, erishilgan natijalarni aniqlash, uni 
mo‘ljallangan natijani baholash mezonlari bilan taqqoslash, ta’lim jarayonida 
qo‘yilgan maqsad natija ko‘rsatkichlarini qanday darajada o‘zlashtirganini 
aniqlash tushuniladi [24]. 

---

114 
O’qituvchi savol bergan vaqtda ta’lim oluvchi hamma vaqt to‘g‘ri javob 
beradi deb kutmaslik kerak, chunki psixik omil (tanglik, erkin bo‘la olmaslik, 
qo‘rquv) tufayli haqiqiy natija yuzaga chiqmay qolishi mumkin. Nazariy bilimni 
baholash orqali butun ta’lim tizimi va uning barcha komponentlari tekshirib 
ko‘rilishi mumkin. Nazariy bilimlarni baholash ta’lim oluvchining o‘zligini 
anglashi uchun imkoniyatdir 
Amaliy ko‘nikma va malakalarni baholash amaliy mashg‘ulotlar darsida 
me’zonlar asosida olib boriladi. An’anaviy ta’lim jarayonida baholashning test, 
og‘izaki so‘rov, yozma ish kabi sakllardan foydalaniladi. 
15.2. Baholash mezonlari. Baholash mezonlari va ko‘rsatkichlari 
yetarlicha aniq, o‘lchash imkoniyati mavjud, uni talabalar va ota onalar tushuna 
oladigan bo‘lishi kerak. O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim muassasalarida 
talabalar bilimini nazorat qilish va baholashning reyting tizimi to‘g‘risidagi 
nizomda baholash mezonlari namuna sifatida ko‘rsatib o‘tilgan [59].
Nizomda talabalarning bilim darajasi a’lo (86-100 ball), yaxshi (71-85 ball), 
qoniqarli (56-70 ball) mezonlar asosida baholanishi ko‘rsatilgan. 
Umumiy o‘rta la’lim jarayonida baholash 5 ‒ a’lo, 4 ‒ yaxshi, 3 ‒ qoniqarli, 
2 ‒ qoniqarsiz ko‘rinishida qoyiladi. 
Informatika fani o‘qituvchilari mavzularni baholashda quyidagi umumiy 
mezonga asoslanadi [29]. (15.1-jadval).