Qarshi davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti lingvistika kafedrasi

3-mavzu:

Rim hukmronligi davrida yunon adabiyoti

Reja:

1.Sofokl ijodiy faoliyati

2.“Shox Edip” asarining axamiyati

3.“Shox Edip” uzbek saxnasida

Eramizdan avvalgi V asr yunon jamiyatining ijtimoiy-siyosiy va madaniy jihatdan yuqori bosqichga chiqqan davri bo‘lib, Perikl davlatni boshqargan. Bu davr yunon tarixi voqealarga boy, turli jabhalar, jumladan, ilmu-fan, san’at rivojlantirildi. Ana shu o‘zgarishlar munosabati bilan muhim siyosiy va axloqiy muammolar adabiyotda o‘z ifodasini topdi. Bu muammolardan davlat bilan fuqaro orasidagi masalalarni hal qilish, xalq manfaatlarini himoya qilish, insonparvarlik edi. Xuddi shu masalalarni hal qilishda dramaturgiya janrini alohida ko‘rsatish lozim.

Drama - harakat ma’nosini ifodalab, uning kelib chiqishini xalqning diniy marosimlari bilan bog‘laydilar, Dionis marosimlaridan (mehnat va marosim qo‘shiqlari) dramaning barcha turlari - fojea, komediya va satirlar dramasi yuzaga kelgan. Tragediya - «taka qo‘shiqi» (Dionisni takaga o‘xshatganlar) Dramaning hamma turi diniy marosimlardan kelib chiqqanligi sababli ham qadimgi yunonlar bunga e’tiqod bilan qaraganlar. Yunon teatrining paydo bo‘lishi va uning xususiyatlari. Yunon teatrining ommaviyligi va xalqchilligi. Teatr musobaqalarining uyushtirilishi.

Esxil jahon adabiyotida san’atlar gultoji - tragediyaning otasi sifatida tanilgan. U miloddan avvalgi 525-456 yillarda, yunon madaniyatining oltin davri - Perikl davrida yashadi. Shoir zamonasining eng muhim tarixiy voqealarida, ayniqsa, Yunon-Eron urushlarida, Marafon, Salamin, Plateyadagi janglarda qatnashdi. Esxil asarlaridan ma’lum bo‘lishicha, shoir demokratik davlat tuzumi tarafdori edi. Shoir o‘z asarlarida ijtimoiy, falsafiy, siyosiy qarashlarini unchalik yashirmagan. qadimgi zamon olimlarining guvohlik berishlaricha, Esxilning 90 ta dramatik asari bo‘lib, undan bizgacha 70 tasi yetib kelgan.

Esxilning ilk asarlaridan biri «Iltijogo‘ylar»da shoh Danayning 50 qizi haqidagi rivoyatga murojaat qilgan. «Forslar»da Eron-Yunon urushlari tasvirlanib, Kayxusravning zolimligini Yunonistonning erkin, demokratik tuzumiga qarshi qo‘yadi. Asarda shoir Eron bilan sulh tarafdori sifatida ko‘rinadi.

Bizgacha to‘la yetib kelgan «Oresteya» trilogiyasi Troya urushlar turkumiga kiradi.

Esxilning «Zanjirband Prometey» tragediyasi shoir ijodining cho‘qqisi hisoblanadi. Haqiqatan asar badiiy - g‘oyaviy teranligi, hur fikrlarga, falsafiy mushohadalarga boyligi, inson ruhiy olamining sirli qatlamlarini dadil ko‘rsatishi jihatidan jahon adabiyoti xazinasining mislsiz durdonasi bo‘lib qolgan. Shoir Asqar qosimov bu mangu obidani tarjima qilarkan, asarning xuddi shu ma’naviy jihatlarini saqlashga intildi.

Asarda Zevs tomonidan jazoga mahkum qilingan Prometey dahshatli qiynoqlarga mag‘rur bardosh berib, kelajakda Zevsdan g‘olib chiqishga intiladi. Mana shu ishonch Prometeyga cheksiz kuch-qudrat ato etadi. Kavkaz tog‘laridagi qoyaga mixlangan Prometey insonlarga bilim, olov, yorug‘lik keltirgani bilan fahrlanadi va azoblarga mardona bardosh beradi. Ma’lumotlarga ko‘ra bu asar trilogiya tarkibiga kirgan. Asarning «Ozod etilgan Prometey», «Prometey olovbardor» deb nomlangan boshqa qismlari to‘la yetib kelmagan.

Asarda Prometey obrazi orqali Inson mag‘rurligi, sabot va matonati ulug‘lanadi. Prometey insonlarga insonlik yo‘lini ko‘rsatganligi bilan faxrlanadi. Bu yo‘l insonlarga yaxshilik qilishdan boshlanadi.

Esxilning badiiy mahorati. Yunon tragediyasining shakllanishida Esxilning tutgan o‘rni va ijodining butun antik dunyo adabiyotiga ko‘rsatgan ta’siri. Esxil tragediyalari realizmining o‘ziga xosligi va cheklanganligi; mifologik obrazlar orqali davrning ijtimoiy hodisalarini ko‘rsatishi. Esxil tragediyalari shakl va mazmunining birligi, g‘oyasining teranligi, obrazlarining buyukligi va keskinligi.

Sofokl - talantli lashkarboshi Perikl hukmronlik qilgan yoki Yunoniston tarixining oltin asrida yashab ijod etgan shoiridir. 60 yillik umrida 120 dan ziyod asar yozgan, dramatik shoirlar musobaqasida 24 marta g‘olib bo‘lgan. Shohona asarlari bilan dunyoni qoyil qoldirganiga qaramay, juda kamtar bo‘lgan va qayg‘u alamlarini, shodligini xalq bilan baham ko‘rgan.

Sofokl o‘zining durdona asarlarini mardlik va rostgo‘ylik bilan «Xomerning noz-ne’matlarga boy to‘kin-sochin dasturxonidan to‘kilib qolgan ushoqlar xolos» deganida haq edi. Uning «Shoh Edip» asari Asqad Muxtor tomonidan tarjima qilingan. Tragediyaning g‘oyasi. qahramon taqdirida ro‘y bergan o‘zgarishlar orqali yozuvchi insonning haqiqatga erishish yo‘llarini ko‘rsatadi. Edipning qusurlari «Shoh Edip»da Sofokl rivoyatga asoslangan va uning oxirgi qismini tasvirlab, juda katta axloqiy, falsafiy, ma’naviy muammolarni o‘rtaga tashlaydi. Asarda vijdonli kishining cheksiz qiynoqlarga duchor bo‘lishi, shunga qaramay, inson o‘z vijdonini oxirigacha saqlab qolishi tarannum etiladi.

Insonning qadr-qimmati, martabasining g‘oyat ortishi, uyg‘onib kelayotgan insonning qudrati, go‘zalligi, uning ichki va tashqi dunyosini ta’riflash Sofokl tragediyalarining asl mohiyatidir. Nihoyat darajada mifologik afsonalardan muhim voqealarni ajrata bilish, uni o‘z maqsadlariga moslashtirib, undan hayotning aynan o‘ziga o‘xshash dramatik asarlar yaratishga qodir bo‘lgan Sofoklning jahon tragediyasi uchun ahamiyati, tragediyada taqdir va inson irodasi erkinligi masalasining qo‘yilishi.

«Antigona» tragediyasi Lay («Shoh Edip» qahramoni) xonadonidagi fojealarning xotimasini tasvirlaydi. Unda Antigona qismati ko‘rsatiladi. Asarda davlat va shaxs, davlat va diniy qonunlar masalasining yechilishi. Sofokl qahramonlarining realistik xususiyatlari, ularning bir-biriga qarama-qarshi qo‘yilishi. Asarlarning tili. «Shoh Edip» o‘zbek tilida.

Evripid - qadimgi yunon tragediyasining uchinchi vakili bo‘lib, 92 asaridan 17 asari yetib kelgan. Agar avvalgi ikki buyuk dramaturg ijodida ulug‘vorlik va qahramonlik g‘oyalari ko‘rsatilgan bo‘lsa, Evripid shu abadiy g‘oyalarning ustiga-ustak, san’atdagi inson tasvirini hayotdagi inson tasviriga yaqinlashtirdi, taqdirning shafqatsiz zarbalariga bardosh beruvchi qahramon qalbida mardlik, olijanoblik, samoviy muhabbat tuyg‘ulari bilan birga har turli tubanliklar va yovuzliklar ham yashiringanligini haqqoniy ko‘rsatishga jur’at etdi. Inson foniy dunyodagi o‘tkinchi orzu-havaslarni deb, amal, martaba, molu davlatni deb jirkanch jinoyatlardan qaytmasligini fosh eta bildi. Agar «Elektra» tragediyasida qahramon ayol mutlaq yovuz sifatida olinsa, «Medeya»da go‘zallik va donolik, muhabbat va sadoqat timsoli, boshiga ketma-ket musibat, baxtsizliklar yog‘ilgan ayol sifatida ko‘rsatiladi. Asarda Medeya sevgan turmush o‘rtog‘i Yasonning unga nisbatan qilgan xoinligidan Medeya xo‘ralanishi, g‘azabi tasvirlanadi. Medeya shaxsiy baxtidan ayrilganiga bir qayg‘ursa, yurtda oriyat, lafz, insof, diyonat qolmaganiga ming qayg‘uradi.

Ammo dunyoda vijdon, insof qolmayapti, degancha taqdirga tan berib, yovuzlarning aytganiga itoat etish mard insonlarga yarashmaydi. Medeya esa murakkab insonlar toifasidan, Uning dilidagi kurashni oxiriga yetkazish ahdi tiliga ko‘chadi. Medeya ushbu so‘zlarni alam va g‘urur bilan aytadi:

Osmon tiyra... Lekin bu bilan hali o‘yin tugamadi...

Medeyaning qalbida yagona qasos o‘ti hukmron. Lekin u cheksiz g‘azab ustida ba’zilarday aqlini yo‘qotib qo‘ymaydi. U bir o‘zi tojdorlarga qarshi kurashga tayyor. Ilgari u Yason uchun, sevgisi uchun qanday dadil kurashgan bo‘lsa, endi Yasonga qarshi, qasos uchun shunday jasorat bilan kurashadi.

Mening azam hisobiga ushbu dunyoda hech bir banda ishrat to‘yin qura olmagay, - deganida Medeyaning o‘z kuch-qudratiga cheksiz ishonchi seziladi.

Yason - murakkab obraz. U ko‘rsatgan qahramonliklari bilan tanilgan, lekin shohga yaqin bo‘lish uchun hamma narsadan kechishga qodir. Yason yangi nikoh bilan taxtga yaqinlashuv niyatida Medeyani turli yolg‘on va’dalar bilan, shirin gaplar bilan aldaydi. Lekin asarda Medeyaning oqilligi ko‘rsatilib, Yasonning tili va dili boshqa ekanligini uqtiradi. O‘z sevgisi uchun Medeyaning Yasondan olgan o‘chi tasvirlanadi. «Medeya» - xo‘rlangan muhabbat va rashq tragediyasidir.

«Ippolit» tragediyasida his-tuyg‘ular va ichki nizolar ko‘rsatiladi. Bu asar qahramoni Ippolit va uning o‘gay onasi o‘rtasidagi kelishmovchiliklar tasvirlanadi.

O‘z davrining ijtimoiy, siyosiy, falsafiy va axloqiy masalalariga qiziqish va uni zamondoshlari hukmiga havola qilish - Evripid dramaturgiyasining asosiy xususiyati ekanligi. Evripid tragediyalarida realizm. Asarlarining tili haqida.

Rim adabiyoti - qadimgi adabiyot taraqqiyotida yangi bosqich; Qadimgi Yunon va Rim adabiyoti qul shakllanishi sharoitida yaratilgan va rivojlangan. Rim asosan qadimgi Yunoniston kabi rivojlanish yo'lidan bordi. Rim va Yunon madaniyatining uzviyligi axloqiy va estetik tartibning barcha madaniy ko'rinishlarida uchraydi. Rimliklar ko'plab adabiy janrlarni yunonlardan olishgan, turli she'riy shakllar, she'riy o'lchamlar, syujetlar, qabullar, drama.

Rim adabiyotining eng mos davriylashtirilishi Rim jamiyati rivojlanishining asosiy bosqichlariga qaratilgan davrlashtirishga o'xshaydi.

1. Adabiyotgacha bo'lgan davr (folklor) (miloddan avvalgi VIII-III asr o'rtalaridan).

2. Respublika davri adabiyoti: (mil. Avv. III asr - mil. Av. 40).

3. Imperiyaning shakllanishi va Avgustning "oltin asr" tamoyili bo'yicha adabiyot (40 g dan 14 g gacha)

4. Imperiya davri adabiyoti (miloddan avvalgi I-V asr).

Rimdagi komediya ikki janrda namoyish etildi: palliat va toga. Palliata - bu yunoncha syujetli komediya, uning qahramonlari yunoncha kiyim kiyib, yunoncha nomga ega. Palliatdan Rim komediyasining adabiy yo'li boshlanadi. Ushbu janrning vakillari Rimning ikkita asosiy komediyachilari edi: Plavt va Terens.

Togata - italiyalik mahalliy syujetli komediya, uning qahramonlari Rim hunarmandlari. Komediyaning ushbu turidan parchalarning ahamiyatsiz elementlari va mualliflarning ismlari saqlanib qolgan: Titinius, Afraniy, Atta.

Titus Maksiy Plavt (mil. Avv. 250-184) - rim komediyasining taniqli aktyori. U haqida biografik ma'lumotlar juda kam. Unga 120 ga yaqin komediya berilgan: "Soxta kredit", "G'ayratli jangchi", "Xazina". Uning komediyalari Rim aholisining keng qatlamlari uchun mo'ljallangan, ular qo'pol xalq farsi bilan to'yingan ko'ngilochar spektakllarga ehtiyoj sezdilar. Lavth o'zining komediyasini Rim haqiqatiga yaqinlashtiradi: u Rim xudolarini, Rim forumini va Rimning diqqatga sazovor joylarini Yunon fitnasiga kiritadi. Uning komediyalarida odamlarning Rim nutqi xarakterli ifodalar va so'zlar bilan aytilgan. Ular juda ko'p qahqaha, hazillar, qiziqarli. Plaut komediyalarining badiiy mohiyati ularning dinamikasi, turli xil vaziyatlarning o'zgarishi va komik vaziyatlarning kutilmaganligi bilan ajralib turishi kerak. Plautus komediyalaridagi qahramonlarning tili boy va rang-barang: u o'z so'zlari, hazil-mutoyiba va qo'pol vikitsizmlari bilan xalq og'zaki tiliga yaqin.

Publius Terentius Afr (mil. Avv. 190-159) Afrikaning Karfagen shahrida tug'ilgan. Rimda u Ternius Lukanning uyiga qul bo'lib kelgan. Egasi iqtidorli yigitga e'tibor qaratdi, unga ta'lim berdi va uni qo'yib yubordi. U 6 komediyani yozdi, unda komediyalarning ezgu versiyasini ishlab chiqdi: yoshlar o'z otalariga (qaynonalar, aka-ukalar) kamtar va hurmatlidirlar, keksa odamlar o'z farzandlarining zaif tomonlariga e'tibor bermoqdalar ("O'zini jazolash"). Terens Tsezar komediyalarining tili "sof nutq" deb nomlangan. Bu stilistik mukammallikka intilayotgan ma'lumotli rimliklarning tili. Terens tili klassik Lotin adabiy tilining namunasi hisoblanadi.

Rim adabiyotining "Oltin davri" Qaysarning vafoti (mil. Avv. 44) va Avgust (vafoti 14 yil) o'rtasidagi vaqt bilan belgilanadi, Rim siyosiy tarixidagi bu davr Oktavian Avgust printsipi davri deb nomlandi.

Bu davr adabiyotida Avgustning siyosatini qo'llab-quvvatlaydigan va unga qarshi bo'lgan ikkita asosiy oqim mavjud.

Virjil (mil. Avv. 70-19gg) Publiyus Virjil Maron "Georges" ("Qishloq xo'jaligi to'g'risida") didaktik she'rining uchta yirik asari va "Eneyid" dostonini yaratgan.

"Georgik" she'ri - didaktik qishloq xo'jaligi kompozitsiyalarining odatiy sxemasi bo'yicha qurilgan. Ular to'rtta kitobdan iborat: birinchisi qishloq xo'jaligiga bag'ishlangan, ikkinchisi daraxt va uzum etishtirish, uchinchisi chorvachilik va to'rtinchisi asalarichilik haqida. Kichik va o'rta qishloq xo'jaligini rivojlantirishga intilgan Avgustning siyosatiga binoan, o'jar va mashaqqatli qishloq mehnatini ulug'laydigan va ko'taradigan she'riy mavzu. She'rda haqiqiy siyosiy motivlar tabiat haqidagi falsafiy fikrlar bilan chambarchas bog'langan, italyan vatanparvarligi mavzusi ham yaqqol ajralib turadi, qishloq hayoti tabiat qo'ynida har kungi ishlar bilan ulug'lanadi.

Virjilining eng katta asari uning "Eneyid" dostonidir.

She'rda Troyning o'limidan keyin tirik qolish, Italiyaga kelib, u erda kelajak Rim davlatini barpo etish uchun xudolar tomonidan tayinlangan troyan qahramoni Eneyning sarguzashtlari haqida hikoya qilinadi. Syujetning o'zida Eneya o'g'li Yuldan kelib chiqqan Octavian Augustusni ulug'lash moyilligi mavjud. Virgil Gomerdan bir qator badiiy texnikalarni qarzga oladi. U she'rda Olimpiya rejasini saqlab qoladi, Odisseya muallifi singari Eneyani o'zining sarguzashtlari haqida hikoya qiladi va uni Odissey qahramoni singari dunyoga tushirishga majbur qiladi.

"Eneyid" bu nafaqat mifologik, balki tarixiy materiallarni ham sinchkovlik bilan o'rgangan rassomning asl asarining natijasidir. Bu erda afsonaning zamonaviylik bilan aniq bog'liqligini, hozirgi zamonning Gomer bo'lmagan afsonaviy tarix bilan uyg'unligini kuzatish mumkin. Bu lahzada kitobda aniq ko'rsatilgan. 6, Anchises dunyoda unga kelgan o'g'liga Rimni boshqaradigan avlodlarini sovg'a qilganda.

She'rning tarkibi nuqtai nazaridan, she'riyat deb ataladigan kichik shakllarning ta'sirini ta'kidlash kerak. Bu ba'zi kitoblar to'liq bir butun bo'lib tuyulishi va she'rni qahramonning birligi va topshiriqni bajarish majburiyati bilan bog'liq bo'lgan alohida qismlarga bo'lish mumkinligidan dalolat beradi.

Horace (miloddan avvalgi 65-8gg) vida Horace Flaccus - Avgustus printsipining rasmiy yo'nalishi shoiri. Hayot yo'lining boshida Respublikachilar tomonida, u Brutus legionlarida Filippda jang qildi, ammo mag'lubiyatdan keyin Rimga qaytib, siyosiy yo'nalishini o'zgartirdi va o'z harakatlarining qo'shig'i bo'lgan Avgustning tarafdoriga aylandi.

Horace Episode, Satyrs, Odes va Xabarlarni yozgan.

Epizodlar (xorlar) - bu iambik hajmda yozilgan she'rlar to'plami. Horace Archilochusning qadimgi yunoncha so'zlariga asoslanadi. To'plam 17 qismdan iborat. Ular zamonaviy Rim voqeligi shoiri mavzusiga bag'ishlangan. Ko'pgina epizodlar shaxsiy tashabbus xarakteriga ega, ammo ijtimoiy voqelikning ba'zi lahzalarini fosh qilishga qaratilgan.

Gorace Avgustning rasmiy siyosatiga muvofiq bo'lgan patriarxal xudolarga qaraydi, qadimgi Yunonistonda yaxshi odob-axloqni, hayotning soddaligi va sobiq jasoratini talab qiladi.

Printsipial davrning rasmiy adabiy yo'nalishi bilan bir qatorda, oppozitsiya yo'nalishi ham mavjud edi, ularning vakillari (shoirlar Tibull, Pertti va Ovid) Rim sevgisi elegiyasi janrini o'stirishgan. Ushbu janrning asoschisi Kornelius Galldir. Rim elegiyasi fuqarolik urishidan aziyat chekkan, Avgustga qarshi bo'lgan va faol siyosiy hayotdan chetlanish uchun taskin topishga intilgan doiralarda shakllanib, gullab-yashnagan.

Albiy Tibull - (eramizdan avvalgi 50-19 asrlar) - she'riy mahoratga ega bo'lgan rim lirik shoiri. Uning nafisligi uslubning nafisligi, samimiylik, hissiy tajriba va kutilmagan tarzda bir vaziyatdan ikkinchisiga o'tishni amalga oshirish qobiliyati bilan ajralib turadi, bu holat "toymasin uslub" deb nomlangan. Tibull nomi ostida to'rtta kitob to'plami paydo bo'ldi.

Ovid (mil. Avv. 43–18-a.lar).

Putlius Ovid - Rim shoirlarining eng kattasi. Rimdan 130 km uzoqlikda joylashgan Sulmona degan kichik shaharchada badavlat otliq oilasida tug'ilgan. Uning asarida uchta bosqichni ajratib ko'rsatish mumkin - she'rni sevish, ilmiy va mifologik mavzular va she'rlardagi she'rlar va surgun davri.

Ovidning birinchi to'plami - "Sevgi Elegy". Yorqin she'riy iste'dodi bilan u yangi turdagi she'rlar yaratadi. U oltinning kuchini qoralaydi, sud va sud tizimiga taqlid qiladi va "Rimning ulug'vor o'tmishiga" shubha bilan qaraydi.

Ijodning dastlabki davri "Qahramonlarning xabarlari" to'plami va "Sevgi ilmi" didaktik she'ri bilan ajralib turdi. Ijodning ikkinchi davri "Metamorfozlar" da qiziqarli. Metamorfozlar she'ri Rim adabiyotining ajoyib asaridir. Unda bitta asarga birlashtirilgan ("doimiy qo'shiq") 250 ga yaqin turli afsonalar mavjud. She'r yaratish afsonasi bilan boshlanadi va o'limdan keyin Yuliy Tsezarning yulduzga aylanishi bilan tugaydi.

"Metamorfozlar" turli xil janrlarni birlashtiradi: elegiya, epik, didaktik. Bu materialning dinamik tarkibi bilan ajralib turadi, u chuqur tasvirlar bilan to'yingan. Shu bilan birga, u chuqur psixologiyani o'z ichiga oladi, shoir qahramonlarning kechinmalarining nuanslarini mohirona etkazadi.

To'g'ri epitetlar, mohirona taqqoslash, hikoyalar, tabiatning go'zalligi va ajoyib o'zgarishlari unga dunyo madaniyati yodgorliklari orasida yetarli o'rinni taqdim etdi.

Uchinchi davr "Qayg'uli Elegy" bilan belgilanadi. Bu Ovidning surgun davri (mil. Avv. 78-18 mil.). Ushbu jo'shqinlikda shoirning achchiq taqdiri va avf so'rash haqidagi shikoyatlari tinglanadi. Shoirning kuchli, samimiy kechinmalariga asoslangan "Qayg'uli elegiyalar" va "Xabarlar" da Rim she'riyatining yangi janri ochildi.
Qadimgi Rim adabiyoti: Umumiy tavsif
Rim adabiyoti odatda badiiy Lotin tilining rivojlanish bosqichlariga mos keladigan davrlarga bo'linadi, ularda "arxaik" lotin, "klassik" ("oltin" va "kumush") va "kech" ni ajratib turadi.

I. eng qadimiy davr - Yunoniston tasvirida Rimda adabiyot paydo bo'lgunga qadar (mil. Avv. 240 yilga qadar).

II. Arxaik davr - Tsitseronning adabiy faoliyati boshlanishidan oldin (mil. Avv. 240 - 81).

III. Rim adabiyotining oltin davri:

a) Tsitseron davri - Rim nasrining asri (mil. avv. 81 - 43),

b) Avgustning davri - Rim she'riyatining hayratomuz davri (43 y. mil. av. 14 - D. h. 14).

IV. Rim adabiyotining kumush davri imperator Troyan vafotigacha bo'lgan (mil. 14 - 117).

V. Kech imperator davri (mil. Avv. 117 - 476).

Yunonlar qarz olishdi:

she'riy shakllar

she'riy o'lchovlar

rassom fokuslar

Ammo Rim yozuvchilari mavjud muammolarni rivojlantiradilar va yangilarini keltiradilar.

Asosiy san'at - bu notiqlik.

Xususiyatlar p. litr:

1. Amaliy edi

2. shaxsning manfaatlarini aks ettirdi

3. Xayoliy yoki romantik mavzularga ruxsat berilmaydi

4. Asosiy kredit - foyda keltiradigan narsa - hayotning amaliy tomoniga qiziqish.

CNT birinchi teatr tomoshalari bilan bog'liq.

Saturnaliya \u003d Dionisiy

Xudolarga madhiyalar

Sehr-jodu

Maqol va gaplar

Afsonalar

Arval madhiyasi oyat shaklida to'liq saqlanib qolgan yagona asardir.

Nenia - o'lganlar uchun yig'lash qo'shiqlari.

To'y qo'shiqlari satirikdir.

SatUra - fojiali xarakterdagi dramatik teatrlashtirilgan harakat.

Attelana - bu farse, komediya bo'lib, unda 4 maska \u200b\u200bmavjud. Qo'pol qadimiy xarakter, odobsiz. Bosh ruhoniylarning kitoblari yilnomadir. Qonunlar, jadvallar - huquqiy yodgorliklar. Bashoratlar, bashoratlar, shartnomalar, maqollar, so'zlar.

Rim adabiyotining uchta o'ziga xos xususiyati.

Rim adabiyotining yunon tiliga solishtirganda birinchi ajralib turadigan xususiyati shundaki, u ancha keyinroq va shuning uchun ancha etukdir. Rim adabiyotining birinchi yodgorliklari III asrga tegishli. Miloddan avvalgi e., Yunon adabiyotining birinchi yozma yodgorliklari VIII asrda tasdiqlangan. Miloddan avvalgi e. Rim yunon adabiyotining ko'p asrlik rivojlanishining tayyor natijalaridan foydalanishi, ularni tez va puxta o'zlashtirishi va shu asosda o'ziga xos, ancha etuk va rivojlangan adabiyotlarni yaratishi mumkin edi. Rim adabiyoti rivojlanishining dastlabki kunlaridanoq kuchli yunon ta'siri seziladi.

Rim adabiyotining ikkinchi xususiyati shundaki, u Yunoniston uchun allaqachon parchalanish davri bo'lgan antik davr tarixida paydo bo'ladi va rivojlanadi. Bu ellinizm davri edi, shuning uchun ular adabiyot va tarixning umumiy ellinistik-rim davri haqida gapirishadi. Ellinizm katta qullik bilan ajralib turadi, bu mafkura sohasida yaratilgan, bir tomondan, universalizmning xususiyatlari, boshqa tomondan - haddan tashqari individuallikning xususiyatlari, insonning ma'naviy qobiliyatlari juda katta farqlanadi.

Rim adabiyoti ellinizmni nihoyatda shiddatli, keng miqyosda va yanada dramatik, qaynoq va shafqatsiz shakllarda takrorladi. Shunday qilib, masalan, Plautus va Terensning komediyalari, garchi ular rasmiy ravishda yangi komedik komediyani taqlid qilishsa-da, lekin ularning tabiiyligi va hayotga ongli baho berishlari, atrofdagi hayotdan foydalanishlari va ularning mazmuni dramasi Rim adabiyotining o'ziga xos xususiyati hisoblanadi. Qadimgi adabiyotda hech qanday joyda rim naturalizmi yoki rim satiristlari kabi voqelikni sinchkovlik bilan tahlil qilish bo'lmagan, ammo naturalizm va satira ham yunon adabiyotiga xosdir. Ammo Rim adabiyotining ikkala xususiyati - naturalizm va hayotning satirik tasviri shu qadar kattaki, naturalistik satira o'ziga xos rim adabiy janri deb hisoblanishi mumkin.

Rim respublikasi va imperiyasining ulkan o'lchamlari, Rimning ijtimoiy-siyosiy hayotining misli ko'rilmagan miqyosi va dramasi, son-sanoqsiz urushlar, harbiy ishlarning eng yaxshi tashkil etilishi, o'ylangan diplomatiya va yurisprudentsiya, ya'ni Rim respublikasi va imperiyasining miniatyuralari bilan taqqoslaganda juda katta o'lchamlari zarur edi. ajratilgan klassik Yunoniston - bularning barchasi Rim adabiyotida o'chmas iz qoldirdi va bularning barchasi uning milliy o'ziga xosligi edi.

Qadimgi Rimning litri Yunon madaniyatiga katta ta'sir ko'rsatdi, rimliklar yangi biron narsa yaratmagan degan fikr bor edi.

Rim adabiyotining yunon tilidan davomiyligi sodir bo'ladi, ammo u boshqa davlatga, mentalitetga va jamiyatga moslashadi.

Rim adabiyoti asarlarining tarqalishi yunon tiliga qaraganda kengroq edi.

Formalash xususiyatlari:

Yunon adabiyotining qadimgi Rimning paydo bo'lgan adabiyotiga ta'siri bu Rim madaniyatini yo'q qilishdir

Rim aristokratlarining orasida yunon tilini o'rganish mumkin

Ta'limni qadimgi Yunoniston markazlariga sayohat bilan yakunlash odatiy holdir

Yunon falsafasini o'rganish, yunon dramasi

Rim adabiyotiga yunon janrlarining katta qismi ko'chib kelgan

Qarz olish - bu ko'r-ko'rona taqlid qilish va nusxa ko'chirish emas, ular o'zlarining mentalitetiga, siyosiy va madaniy holatlariga mos bo'lgan narsani tanlab, keyin ularni o'zgartirdilar.

"Bepul tarjima" tushunchasi paydo bo'ladi - bu yunoncha namunalarni qayta ko'rib chiqish.

Rim adabiyotining shakllanishi Yunoniston Yunoniston davrida paydo bo'lgan.

Yunon mifologik mavzulari, ba'zan hali ham tarixiy

Ko'pgina rasmlar va afsonaviy syujetlar Rim adabiyotining asosidir.

Miloddan avvalgi 3-asr - madaniy yunon kengayishi. Yunoniston ozodlikni yo'qotadi, Rim yunon madaniyati bilan tanishadi, miloddan avvalgi III-I asrlarda yunon mavzulari Rim adabiyotida ustunlik qiladi.

Rimda, Yunonistonga qaraganda kamroq, milliy mavzu mavjud. Rim yanada subyektivdir (siyosat, tarixshunoslik siyosiy lahzalar bilan to'ldirilgan).

Qarz olishga kelsak: "tarix axlatxonasiga" yunon madaniyatining keraksiz lahzalari tashlandi. Masalan: Yunon dramasidagi xor muhim muqaddas ma'noga ega edi, rimliklar esa kultlar bilan bog'liq dramaga ega emaslar - shuning uchun xor ular tomonidan keraksiz deb chaqirilgan. Rimliklarda yunon madaniyatini bir necha bosqichda qayta ishlash imkoniyati mavjud edi.