Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti «neft va gaz quduqlarini sinash»

10.4.7.sement ko‘prik o‘rnatish usullari 

---

112 
Sement ko‘priklar mustahkamlangan va mustahkamlanmagan quduqlarda 
o‘rnatiladi. Belgilash va geologik-texnik sharoitlarga bog‘liq holda qo‘prik 
o‘rnatishning quyidagi usullaridan foydalaniladi. 
1) Muvozanat usuli. Haydash quvurlari va halqasimon oraliqdagi 
tamponlash eritmalari ustunlarini muvozanatga keltirishga asoslangan. 
2) Nazorat usuli. Ikkita ajratish tiqinlari va NKQning quyi qismiga 
o‘rnatiladigan ajratish tiqinlari o‘tirgichi va ajratish tiqinlarini o‘rnatish uchun yuqori 
bosim jo‘mrakli sementlash boshmoqidan tashkil topgan maxsus moslamalar 
yordamida amalga oshiriladi. Bu usul quduqlarni mustahkamlash quvurlarini 
sementlashda ishlatilib, undan quduqlarni kapital ta’mirlashda kamdan-kam 
foydalaniladi. 
3) Jelonkali usul. Ko‘prik karotaj kabelidagi jelonka yoki ajratish pakeri 
yordamida o‘rnatiladi. Bu usul chuqur bo‘lmagan quduqlarda qo‘llaniladi [1]. Bir 
qator texnik sabablarga ko‘ra bu usul keng tarqalmagan va hozirgi vaqtda 
O‘zbekiston xududida qo‘llanilmaydi.
4) Bosim ostida sementlashda sement stakanni (ko‘prik) asorat intervali 
yuqorisida qoldirish usuli. Bu usul tog‘ jinslarini plastik oqimi hududida 
(oquvchanlar va rapo xatar hududlar) joylashgan quduqlarni sementlashda sement
eritmasini sQK vaqtida mustahkamlash quvurlarini radial va egilma zo‘riqishga 
chidamliligini oshirish uchun ishlatiladi. 
Izoh – keltirilgan sement ko‘prik o‘rnatish usullari tasnifida xozirda 
quduqlarni kapital ta’mirlashda qo‘llanilmaydigan usullar aytib o‘tilmadi, shuning 
uchun quyidagi rahbariy hujjatda amaliyotda eng keng qo‘llaniladigan sement ko‘prik 
o‘rnatish usullari ko‘rib chiqilgan.
10.4.7.Mustahkamlangan quduq tanasida sement ko‘prik o‘rnatish usullari: 
a)Sement ko‘priklarni bosim ostida o‘rnatish texnologiyasi; 
b) «Osiq» sement ko‘priklar o‘rnatish texnologiyasi; 
c)Quduq ob’ektlarini sinashda ajratuvchi ko‘priklarni o‘rnatish texnologiyasi; 
Mustahkamlanmagan 
quduq 
tanasida 
sement 
ko‘priklar 
o‘rnatish 
texnologiyasi. 

---

113 
10.4.8.Uglerod-sement eritmasi yordamida sement ko‘priklar o‘rnatish 
texnologiyasi