Qo‘qon universiteti xabarnomasi kokand university herald s on maxsus maqolalar volume special issues

 
 
7-rasm. Inklyuziv ta’limning imkoniyati cheklangan 
bolalar uchun muhimligi (foizda) 
 
Inklyuziv ta’lim imkoniyati cheklangan bolalar uchun 
muhimmi, degan savolimizga so‘rovnoma qatnashchilaridan 60% 
“ha”, 25% “yo‘q” va 15% “ahamiyatsiz”, degan javoblar berilgan. 
Bundan inklyuziv ta’lim muhim, degan xulosaga kelindi. Chunki 
inklyuziv ta’lim sog‘lom bolalar bilan imkoniyati cheklangan bolalar 
uchun sifatli bo‘lgan ta’lim hisoblanadi. Chunki bunda har ikkala 
taraf ham foyda ko‘radi. (7-rasm) 
 
8-rasm. Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida 
imkoniyati cheklangan bolalar ta’lim olishi uchun kerakli 
jihozlar bilan jihozlanganligi (foizda) 
Ushbu so‘rovnoma javoblarida 30 % “ha”, 50 % “yo‘q” va 20 
% “qisman”, degan javoblar berilgan. So‘rovnoma xulosalaridan 
ma’lumki, hozirda ta’lim tashkilotlarida imkoniyati cheklanganlar 
uchun yetarli shart-sharoitlar yo‘q (8-rasm).
Bola uchun ota-ona hamkorligi juda ham muhim, ayniqsa, bu 
imkoniyati cheklangan bola bo‘lsa. Bolaning tarbiylanishida va 
sog‘lom o‘sib ulg‘ayishida oilaning o‘rni beqiyosdir. 
Imkoniyati cheklangan bolaning ijtimoiy moslashuv 
jarayonining mazmuni quyidagi o‘zaro bog‘liq tarkibiy qismlardan 
iborat; motivatsion (ehtiyojlar, motivlar, ijtimoiy o‘zini-o‘zi 
takomillashtirishga qiziqishlar, ijtimoiy qadriyatlar); bu kabi 
tushunchalar ota-ona va maktabgacha ta’lim tashkiloti hamkorligi 
orqali his qildirilib boriladi. 
Imkoniyati cheklangan bolalarning bog‘chaga ko‘nikishi, 
ayniqsa, tarbiyachi va bola uchun atrof-muhitdagi o‘rtoqlarini bu 
muhitga ko‘niktirish, qo‘llab-quvvatlash va o‘zgarishlar tufayli 
qiyin bo‘lishi mumkin. Ushbu maqolaning maqsadi, imkoniyati 
cheklangan bolalar bog‘chasiga o‘tish davomida hamkorlikni 
kuchaytirishdir. Imkoniyati cheklangan bolalar bilan shug‘ullanib, 
uni qo‘llab-quvvatlashda guruhdagi tarbiyalanuvchilar va 
tarbiyachilarning o‘rni katta. Shuningdek, bolaga g‘amxo‘rligi, u 
bilan alohida shug‘ullanish uchun ajratgan vaqti bola uchun alohida 
ahamiyat kasb etadi. Imkoniyati cheklangan bolalar qo‘llab-
quvvatlashiga urg‘u beriladi. Maktabgacha ta’lim tashkilotiga 
kelayotgan bolaning rivojlanishida tengdoshlariga qaraganda 
kechikishlar bor va qabul qilishi qiyin kechadi. Bunda bolaning 
40
35
25
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
ha
yo'q
ba'zan
0
10
20
30
40
50
metodlar shart emas
yosh xususiyatlariga qarab
qiziqishiga qarab
60
25
15
0
10
20
30
40
50
60
70
ha
yoq
ahamiyatsiz
30%
50%
20%
ha
yo'q
qisman

---

 
www.herald.uz
 
77
kasallik turiga qarab maktabgacha maxsus tarbiyachisi 
tomonidan qo‘llab-quvvatlash, maktabgacha ta’lim tashkiloti va 
ota-ona hamkorligini to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish kerak.