QàràQàlpàQ tIlI 0-klàss uShÍn SàBàqlÍq Qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw ministrligi tàstıyıqlàǵàn nókiS «Bilim» 2017 Qàràqàlpàq tili

Ámiwdárya tasqınınday taralıp,
Shayırlıqtıń sóz bulaǵı aǵıldı. 
3. Dala oylanbadı dese, inanba,
Oylanbasa nege saǵımlar aǵar. 
Áne ústem oyday keshki aspanda,
Bir búrkit sharıqlap qanatın qaǵar.
(I. Yusupov)
Kelbetlik sózler kórkemlew quralları bolǵan epitetlerdi, 
teńewlerdi payda etedi, yaǵnıy zatqa tán qásiyetti ayrıqsha 
belgileydi, eki qubılıstı salıstırıw arqalı birewi ayrıqsha túsin-
diriledi. Sol arqalı pikirdiń mánilik ótkirligin payda etiwge 
sebepshi boladı. 
76-shšnš®šw.
Oqıń. Tekstten kelbetliklerdi tabıń hám stillik ózgesheligin 
anıqlań. 

---

67
1. Biraq túlkidey túrlengen Allan suwpı ala shapanın jamılıp, 
qolına quman uslap, qalıń sheńgeldiń tasasına kelip bul sózlerdi 
tıńlap úlgergen edi. (J. S.) 2. Jigit bul kiyimlerde hámmege qızıq 
hám kúlkili kórindi. 3. Birden buwdaqlanǵan qara tútin jawar bult-
tay jayılıp, kóktiń biraz jerin búrkep tasladı. (A. B.) 4. Arqa betten 
ıǵallı, salqın samal esip tur. 5. Biraq qońır gúzdiń aqırı bolsa da, 
hawa jıllı. 6. Aldındaǵı úlken jayıwlı aq qaǵazdıń beti ayqısh-uyqısh 
sızıqlar menen shıjbaylanıptı. 7. Onıń ájim basıp jıyrıqlanǵan keń 
mańlayı menen kirpik qaqpay háreketsiz qalǵan ótkir kózlerinde 
ózine tán ayrıqsha aqıllılıq penen sabırlılıqtıń, tájiriybeliliktiń geybir 
sırlı belgileri sáwlelendi.
8. Jónsiz qırq kún qayǵı-uwayım shekkennen,
Densawlıqta bir kún shadlıq jaqsıraq. (Berdaq) 
9. Talap islep tap dúnyanı,
Sútten aqdur bilseń anı.
(Berdaq) 
10. Usı qırq qız ishinde,
Biydań reń, qoy kózli,
Aqıllı, awır minezli,
Júregi attıń basınday,
Shaqqan shaqmaqtıń tasınday,
Sárbinaz sulıw bar edi.
(«Qırq qız») 
11. Piste murın, badam qabaq,
Keń qushaqlı, aq tamaq.
Hinji tisli, peri túsli,
Dańqı shıqqan jáhánge.
(«Qırq qız») 
13. Tájimurat bir túrli quwanıshlı, ayrıqsha sezim menen aldınan 
ketken jańaǵı ǵarrınıń kelbetin kóz aldına keltirdi, onıń kewlinde 
«haqıyqıy miynet adamınıń qay-qaysısı da usınday ayrıqsha qásiyetke 
iye» degen oy tuwdı. 14. Qırma saqal, arıqlawdan kelgen, uzın boylı 
kisi tóbeshik qumnıń basında tayaǵına súyenip oyǵa shúmip tur. 
Seksewillerdiń quwrap qalǵan shırpıların shalıp otlap qoylar jayılıp 
júr. Qoylardıń ayaǵı shıyraq, bir jerde jayılıp otlaytuǵın túri joq. 

---

68
77-shšnš®šw.
Oqıń. Teńewlik xızmet atqarıp turǵan kelbetlik sózlerdi 
túsindiriń. 
1. Bizler dáryanıń úlkenirek jerine bardıq. Qollarımızda jaqsı 
qarmaqlarımız bar. Qarmaqtı suwdan tartıp aldıq. Bir semizirek ılaqa 
túsken eken. Dáryanıń jaǵası toǵaylıq edi. Onıń sayaraq jerine barıp 
otırdıq. Dógeregimizge qaraymız. Jaǵımlı samal esip tur. Quslardıń 
sayraǵan sesti esitiledi. Bizler taǵı da qarmaq salatuǵın jerge keldik. 
Bir qolayıraq jerge barıp otırdıq. Joldasım mennen kishirek edi. 
2. Kúshli quyrıq qalashıń bar,
Qaq ayırıp suwdı bólgen.
Monshaq yańlı kóziń gáwhar,
Ańlap barlıq zattı kórgen. (A. Begimov)
3. Bolsa da barmaq basınday,
Dámi hárrenıń palınday.
Piskenshe postın kiyedi,
Pisse basın iyedi. (Jumbaq)