Qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

 
Sementning saqlanishi va jo‘natilishi 
Sementning hamma turlarini qabul qilish texnik talablar bo‘yicha hisoblangan 
holda bajariladi. Jo‘natiladigan portlandsement partiyasining o‘lchami korxonaning 
bir yillik quvvatiga qarab aniqlanadi.
Odatda sement yig‘ma-temirbeton siloslarda saqlanadi. Ularni diametri 8-18 m. 
Balandligi 25-40 m, xajmi 2500 – 10000 t va undan yuqori. Siloslar sementni doimiy 
aralashtirib turush uchun havo tarqatuvchi moslamalar bilan ta’linlangan. Sementning 
asosiy massasini zavodlardan qog‘oz, bitumlangan qoplarda junatiladi. 
7.5-rasm. Sementlar uchun siloslarning texnologik chizmasi. 

---

141 
1-siloslarni yuklantiruvchi moslamalari; 2-sement uchun siloslar; 3-yuk tushiruvchi moslamalar; 4-
aerojelob; 5-yengsimon filtrlar; 6-ventilator
. 
 
Sement zavodlarida mehnatni muhofaza qilish 
Zavodlarini loyihalashtirishda mehnatni muhofaza qilinadigan tadbirlarga katta 
ahamiyat berish lozim. Har bir qimirlab turgan asbob – uskunalar, ishlab chiqish 
vositalari xizmatchilardan to‘silgan bo‘lishi kerak. 
Quritish, kuydirish mexanizmlar, havo almashtiruvchi (ventilatorlar) vositalari 
bilan ta’minlashi lozim. Elektrofiltrlar yordamida pechlardan ishlab chiqqan gazlar 
tozalanadi. Ko‘pgina mexanizmlar, xususan bolg‘ali maydalagichlar, shovqin — 
suron bilan ishlaydilar. Bu holatda ushbu asboblarni tovush yutadigan qoplamalar 
bilan berkitiladi. 
Mahsulotni sifatini ishlab chiqarishni samaradorligini oshirish va iqtisod qilinishi 
uchun asosiy tadbirlar: asboblarni elektron hisoblash mashinalari va avtomatik 
boshqaruv tuzumlar bilan ta’minlanishi. 
Ishlab chiqarishning ABSlari texnologik jarayonlar davomida yuz beradigan turli 
buzilishlarni o‘z vaqtida payqaydi va ularni bartaraf qiladi. ABSlarga quyidagilar 
kiradi:
Sozlash obyektlari jarayonlari: 
—xom ashyoviy moddalarni maydalash; 
—xom ashyoviy moddalar, klinker, ko‘mirni tuyish; 
—klinkerni kuydirish. 
Sozlovchi 
qurilmalar yordamida ularda kechadigan barcha jarayonlar nazorat 
qilib turiladi. Sement zavodlarida ishlab chiqarish nazorati ikki yo‘nalish bo‘yicha 
amalga oshiriladi: mahsulot sifatini va texnik jarayonni nazorat qilish. 
Mahsulot sifatini uning kimeviy, mineralogik tartibi bo‘yicha baxolanadi.