Referat mavzulari ro’yxati

To‘ldirgichlar 
To‘ldirgichlar ko‘pincha oq rangga ega bo‘lib, pigmentlarni tejash, bo‘yoqga 
alohida xossalar, masalan yuqori mustahkamlik, kislotaga bardoshlik va 
olovbardoshlik berish uchun erimaydigan anorganik moddalardir. Bo‘yovchi tarkiblar 
uchun to‘ldirgichlar sifatida kaolin, maydalangan talk, changsimon kvars, asbest 
changi, slyuda va boshqa xil maydalangan ashyolar ishlatiladi. 
Kukun to‘ldirgichlar qo‘shilganda bo‘yoq tarkiblarning xususiyatlari bir muncha 
o‘zgaradi, ya’ni ularning mustahkamligi ortadi, fizikaviy xossalari anchagina 
yaxshilanadi. Bu esa bo‘yoq tarkibini ko‘pgina moylarda ishlatishga imkon tug‘diradi. 
Bo‘yoq tarkiblar va buyum sirtini tekislashda tuyilgan talk, qum, changsimon kvars, 
andezit, diabaz, asbest ishlatiladi, qorishmalar tayyorlashda esa asosan kaolin changi 
va shunga o‘xshash mayin to‘ldirgichlar ishlatiladi. 
Erituvchilar va suyultiruvchilar. Erituvchilar asosan polimer va kauchukli 
bo‘yoq, lak, emal va boshqa ba’zi bo‘yoq tarkiblar tayyorlashda qo‘llaniladi. Erituvchi 
sifatida ko‘pincha, uglevodorod mahsulotlaridan: atseton, skipidar, benzol, loklar 
kerosini, uayt-spiriti, solvent-naftasi va aralashma eritgich R-4 ishlatiladi. 
Erituvchilar yupqa qatlam hosil qiluvchi pigmentlarni eritmasdan faqatgina 
bo‘yovchi tarkiblarni qovushqoqligini, yopishqoqligini kamaytirish uchun 
mo‘ljallangan. Suyultiruvchilar vazifasini quyuq moyli bo‘yoqlarda alif, suvli 
emulsiyalarda suv bajaradi. 
Polimerli bo‘yoq va tarkiblar 
Bo‘yoq tarkiblari va xillari. Polimer bo‘yoqlar pigmentlarni polimer yoki 
perxlorvinil smolasi eritmasidagi suspenziyasi hisoblanadi. Bino va inshootlarning 
fasadlarini bo‘yashda ko‘pincha kremniy organik emallar, perxlorvinilli bo‘yoq, 

---

127 
epoksidli-poliamidli kompozitsiyalar ishlatiladi. Bunday bo‘yoqlar tashqi muhit 
ta’siriga chidamli bo‘lib, o‘z rangini to 10-12 yilgacha saqlab turadi, uni changdan 
artish va suv bilan yuvish mumkin. 
Kauchukli bo‘yoqlar xlorkauchukning erituvchidagi suspenziyasidir. Kauchuk 
bo‘yoqlar kimyoviy chidamli va yuqori suv chidamlilikga ega bo‘lganligi sababli 
metall va temirbeton konstruksiyalarini korroziyadan himoyalashda ishlatiladi. 
Efirsellyulozali bo‘yoqlar nitro-yoki etilsellyulozaning erituvchilardagi 
aralashmasidir. Bu bo‘yoqlar nisbatan tez quriydi.