Reja: I. Kirish. Nariy haqida ma’lumot. II. Asosiy qism

Umumiy xossalari

Nomi	Bariy nitrat
Kimyoviy formulasi	Ba(NO3)2
Jismoniy xususiyatlari
Tuzilishi	Kristall
Molyar massa	261,337 g/mol
Zichlik	3,24 g/sm^3
Termodinamik xossalari
Erish issiqligi		595 ^oC
Xuddi shunday issiqlik quvvati		151,6 J/(mol-K)
Entalpiya		-978,6 kj/mol
Kimyoviy xossalari
Eruvchanligi: suvda		4,95 g/100 ml (0 ^oC da) 10,5 g/100 ml (+25 ^oC da)
Eruvchanligi: ichida		34,4 (100 ^oC da) Spirtli ichimliklarda erimaydi

Fizik va kimyoviy xossalari: Bariy nitratning molyar massasi 261.337 g/mol, bu kimyoviy preparatning zichligi 3.24 g/sm³. Shuni takidlash kerakki bu modda suvda osongina eriydi. Suv harorati qanchalik yuqori bo’lsa, nitrat kislota tuzi tezroq va yaxshiroq eriydi. Suv harorati 0 ^oC ga tengbo’lsa, ushbu moddaning eruvchanligi 4,95 g/100 ml, 25 ^oC da 10,5 ml suvda bariy nitrat 100 g eritiladi. Qaynoq suv muhitida qaynayotgan suvli muhit eriydi 34,4 g/100 ml.

Bariy nitratning olinish usullari

1-usul. Natriy nitrat va bariy xlorid bilan reaksiyaga asoslangan:
Na(NO₃)₂ + BaCl₂ → Ba(NO₃)₂ + NaCl
Reaksiyadan so’ng bariy nitratining issiq eritmasi sovutiladi, filtralanadi va quritiladi. Filtrlangan material nitrat kislota bilan oksidlanadi. Shundan so’ng filtralash va quritish jarayoni sodir bo’ladi.
2-usul. Bariy sulfatidan foydalanishga asoslangan. Bu holda bariy nitrat tuzining olinishi ikki reaksiyaga asoslangan.
BaSO₄ + 4C → BaS + 4CO
BaS + 2HNO₃ Ba(NO₃)₂ + H₂S
3-usul. Laboratoriya sharoitida suvsiz suvsiz bariy nitrat suv molekulalarini olib tashlash orqali olinadi. Eritma bug’lanadi, keyin quritiladi va tayyor quruq mahsulot olinadi.
Asosiy kimyoviy reaksiyalar:
Bariy nitratining oltingugurt bilan reaksiyasi kislota.Bariy sulfat cho’kma bo’lib qoladi va nitrat kislota eritmasi hosil bo’ladi.
Bariy nitratining o’zaro ta’siri kaliy sulfat kaliy nitrat va bariy sulfat ko’rininshida hosil bo’ladi, bu esa cho’kadi. Nitrat kislota tuzlari bariy sulfat bilan reaksiyaga kirishishi mumkin.
Ba(NO₃)₂ + H₂SO₄ = 2HNO₃ + BaSO₄
Bariy peroksid bariy selitrasining ,,faoliyat mahsuloti’’deb atash mumkin. Ushbu kimyoviy pereparat qog’oz va to’qimalarni ishlab chiqarish va oqartirishda faol ishtirok etadi, ba’zi pirotexnika tarkibiga kiradi.

Pirotexnika sohasida bariy nitrati alohida e’tibor talab qiladi. Yashil havo kemalari uchun ishlatiladi. Biroq bu modda kichik gigroskopiklikka ega ekanligini sedan chiqarmaslik kerak. Nirat kislota bariy tuzi portlovchi moddalarning ayrim turlari uchun eng ko’p terilgan moddalardan biri hisoblanadi. Kimyoviy laboratoriyalarda bu reagent parchalanish uchun eritmalarga kiritiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1.N.A. Parpiyev, A.G. Muftaxov, H.R. Rahimov ,,Anorganik kimyo’’, 2003-yil
2. A.G. Muftaxov 11-sinf darsligi (2004-yil).
3. M.M. Abdulhayeva, O’.M. Mardonov ,,Kimyo’’ (2000-yil).
4. S. Masharipov, I. Tirkashev ,,Kimyo’’ (2008-yil).
5. I.R. Asqarov, N.X. To’xtayev, K.G’. G’opirov (9-sinf darsligi) 2017-yil
6. www.wikipedia.org
7. www.ziyonet.uz
8. www.google.com
9. Umumiy va anorganik kimyo (Q.Ahmerov, A.Jalilov, R.Sayfutdinov) 2012-yil